Migdały (orzechy migdałowca) - właściwości, wartości odżywcze i wykorzystanie migdałów

Płatki migdałów, marcepan, mleko migdałowe, no i surowe migdały (orzechy migdałowca) – to wszystko możemy mieć w swojej kuchni dzięki migdałowcowi zwyczajnemu. Drzewo to nie rośnie co prawda w Polsce, dlatego musimy zaopatrywać się w migdały importowane. Niemniej warto, ponieważ orzechy migdałowca mają sprawdzone działanie prozdrowotne.



Migdały, fot. Freeimages.com/jukka NiittymaaMigdały, fot. Freeimages.com/jukka Niittymaa
  1. Migdałowiec pospolity… a właśnie wcale, że nie taki pospolity
  2. Migdały to słodkie nasiona migdałowca
  3. Migdały w diecie – ile i jak jeść?
  4. Migdały przeciwko starzeniu się i chorobom serca
  5. Mleko migdałowe

Migdałowiec pospolity… a właśnie wcale, że nie taki pospolity

Migdały (orzechy migdałowca) to owoce pestkowe, wydawane przez drzewo o nazwie migdałowiec pospolity, inaczej zwyczajny. Bywają systematyki, w których funkcjonuje ono jako gatunek śliwy, dlatego możemy spotkać się także z określeniem „śliwa migdał”. Migdałowiec jest rośliną długowieczną, sięgającą nawet kilkunastu metrów wysokości. Owocuje od początku roku do końca lata, pod warunkiem, że ma zapewnione dobre warunki środowiskowe. Jako drzewo pochodzące z Azji, choć rozprzestrzeniło się także w Europie, Afryce i Ameryce, migdałowiec potrzebuje wysokich temperatur, spokojnego klimatu i osłoniętego od wiatru terenu. Jest uprawiany w większości krajów śródziemnomorskich (Francja, Włochy, Hiszpania, Grecja, Chorwacja, Czarnogóra, Cypr, Turcja, Liban, Tunezja itd.) oraz w Stanach Zjednoczonych. Ze względu na wymagania klimatyczne, w Polsce o własnych migdałach można jedynie pomarzyć. Pozostaje nam zakup tych importowanych.

Pocieszeniem, ale w gruncie rzeczy wcale niemałym, jest fakt, że w swoim ogrodzie możemy zasadzić inne gatunki migdałowca. Nie dadzą nam one co prawda jadalnych owoców, ale ofiarują za to obfitość pięknych kwiatów. Mowa o migdałowcu trójklapowym (popularnie zwanym migdałkiem) oraz migdałowcu karłowym. Ten ostatni to krzew wyjątkowo odporny na trudne warunki środowiska, także na mrozy. Migdałek, z kolei, jest nieco bardziej wrażliwy, ale łatwo uprawia się go nawet w małym ogrodzie i na większości gleb ogrodowych. Wydaje mnóstwo kwiatów (więcej, niż migdałowiec zwyczajny), którymi raczej trudno się nie zachwycać. Skąd taka uroda?

Migdałowiec to drzewo o dużych walorach dekoracyjnych. Należy do rodziny różowatych, z której pochodzą również jabłoń, grusza, morela, brzoskwinia, głóg, róża czy wiśnia. Na tle tych wszystkich przepięknie kwitnących drzew i krzewów, migdałowiec i tak się wyróżnia. Przez wielu uważany jest nawet za najpiękniejszy rodzaj spośród różowatych. Jego kwiaty osiągają barwę od białej, przez pudrowy, po intensywny róż. Znajdują się bardzo blisko siebie, tworząc na gałęziach zwarte bukiety.

Migdałowca wyjątkowo upodobały sobie też owady, ponieważ jego kwiaty pełne są słodkiego nektaru, przyciągającego rozmaite latające stworzenia owadziego świata, w szczególności pszczoły.

Migdały to słodkie nasiona migdałowca

W zasadzie, to nie tylko słodkie. Mamy bowiem dwie odmiany migdałowca pospolitego, z których jedna obradza migdałami gorzkimi. Z oczywistych względów jest znacznie rzadziej uprawiana. Słodkie migdały to natomiast rarytas. Delikatne, półprzezroczyste migdałowe płatki dodane do potrawy, zawsze stawiają ją odrobinę wyżej w kulinarnej hierarchii i uszlachetniają menu.
Kwitnący migdałowiec. By No machine-readable author provided. Mzelle Laure assumed (based on copyright claims). [GFDL, CC-BY-SA-3.0 or CC BY 2.5], via Wikimedia Commons
Młode migdały niełuskane. Fot. freeimages.com/pedro valdeolmillos

Migdały w diecie – ile i jak jeść?

W 100 gramach migdałów mieści się niecałe 600 kcal. Biorąc jednak pod uwagę, jak bardzo odżywcze i pełnie nienasyconych tłuszczów są te orzechy, nie należy eliminować ich z diety, nawet podczas odchudzania. Jedzenie garści dziennie pomoże nam wręcz zrzucić zbędny balast w postaci tkanki tłuszczowej, pod warunkiem, że raczymy się migdałami surowymi, a nie prażonymi. Niewskazane jest też sięganie wtedy po marcepan – przysmak przygotowywany ze zmiażdżonych migdałów (prażonych!), cukru oraz oleju migdałowego.

Migdały trzeba też odpowiednio uzdatnić do jedzenia, czyli pozbyć się ich brązowej, ściśle przylegającej łupinki. Ułatwi nam to zblanszowanie, czyli włożenie orzechów na krótki czas do wrzątku. Metoda ta ma jednak swoich przeciwników, i słusznie. Wysoka temperatura obniża bowiem wartość odżywczą migdałów. O wiele lepiej namoczyć je na noc w zimnej wodzie. Pozbędziemy się też dzięki temu kwasu fitynowego, który ogranicza wchłanianie pierwiastków mineralnych.

Migdały przeciwko starzeniu się i chorobom serca

Migdały obfitują przede wszystkim w potas, witaminę E oraz witaminę B2, czyli ryboflawinę. Co może z tego wyniknąć dla naszego zdrowia? Potas wspiera pracę układu krwionośnego, normalizując ciśnienie krwi i wzmacniając mięsień sercowy.

Uczestniczy w przesyłaniu impulsów nerwowych i reguluje gospodarkę wodną organizmu. Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, który również wpływa pozytywnie na układ krążenia, między innymi poprzez zapobieganie zlepianiu się płytek krwi. Optymalizuje także przepuszczalność błon komórkowych i opóźnia procesy starzenia się skóry. Jest niezbędna do prawidłowego rozwoju płodu oraz podnosi jakość męskiego nasienia. Co istotne, migdały zawierają najwięcej witaminy E spośród wszystkich orzechów, i ich przewaga pod tym względem jest znaczna. Tym bardziej, że witamina ta występuje w migdałach w postaci alfa-tokoferolu, mającego duże znaczenie w przeciwdziałaniu miażdżycy. 

Ryboflawina, z kolei, odgrywa istotną rolę w produkcji krwinek czerwonych, buduje odporność, wspiera system nerwowy, wzmacnia nabłonek naczyń krwionośnych i błony śluzowe, a także daje ukojenie zmęczonym oczom. Jej niedobór może powodować niedokrwistość, uszkodzenia rogówki czy zmiany w obrębie naskórka (pękanie kącików ust, nadmierne przesuszenie skóry warg).

Co jest charakterystyczne dla orzechów w ogóle, migdały stanowią bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych. Te przeciwdziałają miażdżycy i chorobom serca, obniżają cholesterol, odżywiają skórę, mózg i oczy, a także zapobiegają otyłości.

Migdały zawierają również błonnik, flawonoidy oraz białko. Są także źródłem amigdaliny, substancji, która swego czasu była uważana za naturalny lek przeciwnowotworowy. Amigdalinę przebadano jednak wielokrotnie pod kątem niszczycielskiego wpływu na komórki raka i żadne z badań nie potwierdziło tych rzekomych właściwości.

Według zwolenników medycyny alternatywnej, migdały są dobrym sposobem na zaparcia. Pomagać ma jedzenie surowych migdałów oraz picie zmiażdżonych orzechów, zalanych szklanką wystudzonej, przegotowanej wody.
Freeimages.com/Maria Li

Mleko migdałowe

Jest bardzo wysoko cenione przez wegan. Ale nie tylko. Każdy może zachwycić się mlekiem migdałowym, ze względu na jego aksamitny, słodkawy smak, wyraźnie migdałowy aromat oraz bogactwo wartości odżywczych. W dodatku jest to napój, który możemy przygotować w domu.

Na koniec warto dodać, że migdały są stosowane również w kosmetyce. Olejek migdałowy szczególnie przysłuży się posiadaczkom suchej i wrażliwej skóry.

Migdały to szlachetne orzechy, pochodzące z drzew uprawianych w krajach basenu Morza Śródziemnego, a także w Stanach Zjednoczonych. Migdałowiec ceni się nie tylko za orzechy, ale również za walory estetyczne, a te są ogromne. Same migdały zaś stanowią bogactwo minerałów i witamin. Zawierają dużo magnezu, potasu i wapnia, a także witaminę B2 i E, której mają najwięcej wśród wszystkich orzechów. Z migdałów możemy uzyskać zdrowe mleko migdałowe, a także olej, który jest znanym i cenionym produktem kosmetycznym.
Ekologia.pl (Elżbieta Gwóźdź)

Bibliografia

  1. K. Kulik, B. Waszkiewicz-Robak, w: „Trendy w żywieniu człowieka”, pod red. M. Karwowskiej i W. Gustawa; “Orzechy jadalne jako źródło składników bioaktywnych”; Wydawnictwo Naukowe PTTŻ, Kraków 2015.;
  2. D.E. Kester, ... S. Cunningham; “ALMONDS”; Encyclopedia of Food Sciences and Nutrition (Second Edition), 2003;
  3. Agnieszka Gryszczyńska; “Witaminy z grupy B – naturalne źródła, rola w organizmie, skutki awitaminozy ”; "Borgis – Postępy Fitoterapii”, nr 4/2009.;
  4. Nutritional Insight; “Almonds & Health: An Update on the Science”; data dostępu: 2019-10-16
  5. Jennifer Leman; “The Bitter Truth: Scientists Sequence the Almond Genome”; data dostępu: 2019-10-16
  6. T. H. Chan Harvard School of Public Health; “Almonds”; data dostępu: 2019-10-16
  7. Eric Graber; “Do Almonds Lower Your Risk for Cardiovascular Disease?”; data dostępu: 2019-10-16
  8. Soumik Kalita i in.; “Almonds and Cardiovascular Health: A Review”; data dostępu: 2019-10-16
Ocena (3.5) Oceń: