Orzechy makadamia (macadamia) - właściwości, wartości odżywcze i wykorzystanie orzechów makadamia

Pochodzące z australijskich wybrzeży orzechy makadamia, zostały odkryte w latach 50. ubiegłego wieku. Od tego czasu zasłynęły jako słodkie i bogate w cenny tłuszcz smakołyki. Orzechy makadamia są ekstremalnie kaloryczne, ale z równą mocą chronią nas przed miażdżycą oraz pomagają utrzymać dobry nastrój i nerwy w ryzach.



Orzechy makadamia, fot. shutterstockOrzechy makadamia, fot. shutterstock
  1. Pochodzenie i uprawa orzechów makadamia
  2. Orzechy makadamia to miękkie serce schowane w twardej łupinie
  3. Dobry tłuszcz orzechów makadamia
  4. Olej z orzechów makadamia
  5. Orzechy makadamia są niebezpieczne dla naszych czworonogów

Pochodzenie i uprawa orzechów makadamia


Makadamia (Macadamia ternifolia) to wiecznie zielone drzewo z rodziny srebrnikowatych. Odkryte i rosnące naturalnie na terenie Australii, a konkretnie w lasach tropikalnych na północno-wschodnich krańcach kontynentu. Makadamia obejmuje kilka gatunków, z których tylko dwa wydają jadalne owoce – kremowe, miękkie orzechy, zamknięte w twardej skorupie otoczonej zieloną okrywką. Dziś znamy ich smak, dzięki pewnemu szkockiemu botanikowi. Walter Hill, przedzierając się w latach 50. XX wieku przez australijską dżunglę, natknął się właśnie na nie. Rosły na kilkunastometrowych drzewach, pokrytych lśniącymi, skórzastymi liśćmi. Gdy odkrywcom przyszło włączyć znalezisko do systematyki, inny botanik uparł się, aby orzechy nazwać „macadamia”, od nazwiska swojego przyjaciela Johna Macadama, polityka, chemika i doktora nauka medycznych.

Niedługo potem, kiedy poznano się na znakomitym smaku i licznych właściwościach orzechów makadamia, zaczęto sadzić nasiona nowoodkrytego drzewa i krok po kroku tworzyć olbrzymi orzechowy przemysł. Poza Australią, makadamię uprawia się obecnie również w Brazylii, Zimbabwe oraz w niektórych rejonach Azji. Ważne miejsce w światowej produkcji tych orzechów zajmują Hawaje. To właśnie hawajscy plantatorzy udoskonalili uprawy makadamii na tyle, że zaczęto otrzymywać wyłącznie wysokiej jakości orzechy w hurtowych ilościach. Australijczycy nadal jednak pozostają głównymi dostawcami makadamii na światowy rynek. Skupia się u nich aż 30 proc. upraw tego drzewa, z których orzechy dostarczane są do ponad czterdziestu krajów.

Orzechy makadamia to miękkie serce schowane w twardej łupinie


Makadamia owocuje przez 100 lat od momentu pierwszych zbiorów, których można spodziewać się po kilku latach od zasadzenia drzewa. Pestkowce, które wydaje makadamia wielkością zbliżone są do dwuzłotowej monety. Otaczająca je brązowa, gładka lub chropowata skorupka jest najtwardszą występującą wśród orzechów. Wbrew pozorom, o wiele łatwiej rozprawić się ze znacznie większą skorupą orzecha kokosowego. Możemy to zrobić w domu, przy użyciu prostych narzędzi. Natomiast do otwarcia niedużych orzechów makadamii niezbędna jest specjalna łuszczarka, która zniszczy skorupkę, ale nie naruszy delikatnego środka. Z tego względu, na rynku do nabycia są jedynie pozbawione łupin nasiona, w formie naturalnej lub prażone i solone.

Orzechy makadamii mają kolisty kształt i słodki, kremowy, a nawet lekko masłowy smak. Dzięki temu nadają się znakomicie do przygotowywania kremów i mas, którymi następnie uświetnia się słodkie wypieki. Orzechy te można jeść poza tym w całości jako przekąskę lub dodawać je, na przykład, do sałatek.
Orzechy makadamia na drzewie, fot. shutterstock

Dobry tłuszcz orzechów makadamia


Orzechy makadamia składają się w ponad 70 proc. z tłuszczu. Zaledwie 100 gramów tego australijskiego przysmaku ma więc w sobie aż 700 kcal. I tu pojawia się pytanie, dlaczego tak kaloryczna przekąska miałaby być dobra dla naszego zdrowia i sylwetki? Nawet chipsy czy frytki mają niższą wartość energetyczną, bo w 100 gramach mieści się od 150 do 200 kalorii mniej, niż w omawianych orzechach.

Ale popularne fast foody nie oferują nam zbyt wielu wartości odżywczych. Nieco witaminy C i odrobina magnez nie czynią z nich wartościowych produktów. Zwłaszcza, że są przesycone tłuszczem niezdrowym, często najgorszej jakości. Tymczasem orzechy makadamia dostarczą nam dobrych nienasyconych kwasów tłuszczowych, odpowiedzialnych za prawidłową pracę układu krwionośnego i redukcję poziomu cholesterolu frakcji LDL. Wyróżniają się wysoką zawartością kwasów jednonienasyconych, szczególnie oleinowego i palmitooleinowego, a niską kwasów wielonienasyconych (omega-6). Porcja (30 g) orzechów makadamii pokrywa od 18 do 32 proc. dziennego zapotrzebowania organizmu na tłuszcz. Możemy więc sobie pozwolić na spożycie nawet ponad 100 g tych pyszności w ciągu dnia, o ile będą one jedynym źródłem tłuszczu. Na co dzień warto jednak czerpać go także z innych produktów (ryby, oliwa).

Warto jeszcze dodać, że orzechy to nie tylko tłuszcz. Makadamia mają w sobie liczne pierwiastki mineralne, takie jak magnez, miedź, potas, selen, wapń i żelazo. Są ponadto bogate w błonnik pokarmowy, zawierają białko, a także witaminę E oraz witaminy z grupy B. Spośród tych ostatnich najwięcej w nich niacyny (inaczej witamina B3 lub PP), która skutecznie chroni nas przed stanami depresyjnymi, zmęczeniem i nerwowością.

Olej z orzechów makadamia


Tłoczony na zimno olej z orzechów makadamii ma przyjemny zapach oraz smak. Zawiera te same sole mineralne, witaminy i substancje czynne, co produkt wyjściowy. Możemy dodawać go na zimno do sałatek i używać do smażenia czy pieczenia. Jego wyjątkowy smak podkreśli walory orzechowych ciast i ciasteczek.

Nadaje się nawet do kawy jako zamiennik kalorycznego syropu. Łyżką lub dwiema oleju warto wzbogacać koktajle owocowo-warzywne. Nie tylko delikatnie je osłodzi, ale zapewni też odpowiednie wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Pomimo szerokich możliwości wykorzystania oleju makadamia w kulinariach, jest on nadal wyżej ceniony w kosmetyce. Wspaniale bowiem regeneruje i nawilża skórę, zapewniając jej naturalną ochronę przed fotostarzeniem. Wzbogaca naskórek w tak ważną dla niego witaminę E, która odmładza, nadaje mu elastyczności i gładkości. Wykorzystuje się go do zabiegów modelujących w celu likwidacji cellulitu, rozstępów i nierówności. Zmniejsza widoczność blizn i przyśpiesza gojenie się ran. Znajdziemy go w składzie kosmetyków pielęgnacyjnych do włosów suchych i zniszczonych.
Wyłuskane orzechy makadamia, fot. shutterstock

Orzechy makadamia są niebezpieczne dla naszych czworonogów


Generalnie, żadne orzechy nie są polecane jako składniki psiej diety. Przynajmniej nie bez zastrzeżeń. Zjedzenie niewielkiej ilości orzechów laskowych czy włoskich nie powinno szkodzić psiakom, pod warunkiem, że nie mają żadnych problemów z układem trawiennym. Ale już omawiane tutaj orzechy makadamia są dla nich silnie trujące.

Nawet zjedzenie 2,4 grama na kilogram masa ciała, może być dla psa bardzo szkodliwe. Objawy zatrucia tymi orzechami to, między innymi, otępienie, wymioty, przyśpieszenie akcji serca, a nawet śmierć. Pamiętajmy przy tym, że psu należy uniemożliwić dostęp nie tylko do samych orzechów, ale również do słodyczy, które mogą je zawierać.
Orzechy makadamia to źródło wspaniałego smaku i wielu wartości odżywczych. Po sforsowaniu niesamowicie twardej łupiny, otrzymujemy kremowe jądro pełne słodyczy i… tłuszczu. Ale to dobry tłuszcz, który pomaga rozprawić się z cholesterolem i zapewnia zdrowy wygląd skórze oraz włosom. Olej produkowany z orzechów makadamia jest szczególnie ceniony w kosmetyce.
Ekologia.pl (Elżbieta Gwóźdź)

Bibliografia

  1. Roberta Cazzola; “First insights of macadamia nut oil as dietary fat. Potential health benefits”; data dostępu: 2019-10-15
  2. Everyday Health ; “The Many Health Benefits Of Macadamia Nuts”; data dostępu: 2019-10-15
  3. K. Kulik, B. Waszkiewicz-Robak; “Orzechy jadalne jako źródło składników bioaktywnych”; „Trendy w żywieniu człowieka”, pod red. M. Karwowskiej i W. Gustawa, Wydawnictwo Naukowe PTTŻ, Kraków 2015;
  4. Lisa Howard; “The Big Book Of Healthy Cooking Oils”; Page Street Publishing Co., Salem USA 2015;
  5. Ian McConachie; “The Macadamia Story – an Overview”; data dostępu: 2019-10-15
  6. Elizabeth Ginis; “Australian macadamias: history in a nutshell”; data dostępu: 2019-10-15
  7. Naaman Zhou; “Nut of note: 70% of world's macadamia can be traced back to single Australian tree”; data dostępu: 2019-10-15
  8. Jennifer Berry; “What are macadamia nuts good for?”; data dostępu: 2019-10-15
Moim zdaniem
Często sięgasz po orzechy makadamia?
Ocena (3.4) Oceń: