Sok z aceroli – właściwości, skład i zastosowanie soku z aceroli

Sok z aceroli nie jest może powszechnie znany, ale wśród naukowców cieszy się wyjątkową reputacją jako najbardziej zasobny w witaminę C sok owocowy na świecie! Jego spożywanie można przyrównać do intensywnej suplementacji, której efekty mają dalekosiężny wpływ na ludzkie zdrowie. Przekonaj się czy i dlaczego powinieneś również sięgnąć po sok z aceroli.

1. Przetwórstwo aceroli
2. Produkcja soku z aceroli
3. Wartości odżywcze w soku z aceroli
4. Właściwości prozdrowotne soku z aceroli
5. Czy sok z aceroli może szkodzić?
6. Dla kogo sok z aceroli?

Przypomnijmy, że acerola (Malphigia emarginata), zwana również malpigią granatolistną bądź wiśnią z Barbados, to pestkowy owoc pochodzący z niewysokich drzew występujących w stanie naturalnym w Ameryce Północnej, Ameryce Środkowej oraz na północy Ameryki Południowej. Wyglądem do złudzenia przypomina czereśnie, choć nie jest tak okrągły – ma charakterystyczną trójdzielną strukturę i mierzy od 1 do 4 cm w średnicy. Ze względu na niezwykłe walory zdrowotne acerola uprawiana jest dzisiaj w wielu krajach strefy tropikalnej i subtropikalnej, m.in. w Etiopii, na Wyspach Kanaryjskich, Madagaskarze, Sri Lance czy Tajwanie. Największym producentem aceroli na świecie pozostaje jednak Brazylia, która zdominowała również rynek eksportu oraz przetwórstwa.

Przetwórstwo aceroli

Malpigia granatolistna zyskała sławę dopiero w 1946 r., kiedy pochodzący z Portoryko naukowcy, Asenjo i de Guzman, zwrócili uwagę świata na niezwykle wysoką zawartość kwasu askorbinowego w owocach. Środowisko naukowe z entuzjazmem zareagowało na acerolę, która w przeciągu dekad urosła do rangi cennej żywności funkcjonalnej. W Brazylii, jako kraju o największej powierzchni plantacji i najwyższej rocznej produkcji owoców, szybko zaczął rozwijać się przemysł przetwórczy, który miał na celu rozpropagowanie aceroli na całym świecie. Tak powstały mrożonki, koncentraty, dżemy, marmolady, puree, a przede wszystkim soki z aceroli, które cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród zwolenników zdrowej żywności. Naturalnie, nie brakuje również suplementów oferujących walory odżywcze aceroli w bardzo skoncentrowanej formie proszku lub tabletek.

Produkcja soku z aceroli

Owoce aceroli nie są żadnym specjałem. Mięsiste i soczyste zarazem, w smak przyrównywane są do cierpkich jabłek z wyraźną, choć umiarkowaną nutą kwaśności. Dojrzewają na drzewach około miesiąca, zmieniając w tym czasie barwę z zielonej, na żywo czerwoną. W stanie dojrzałości nie są niestety trwałe – do konsumpcji nadają się jedynie przez okres 2-3 dni. Łatwo zrozumieć, dlaczego utrwalenie ich w postaci pasteryzowanych produktów stało się tak ważne dla krajów produkujących malpigię.

Soki z aceroli bywają tłoczone na zimno i pasteryzowane, ale produkowane są również w oparciu o koncentrat. Najpopularniejsze techniki wykorzystywane w procesie przetwórczym obejmują filtrację zapewniającą lepszą klarowność soku, sonizację i ultradźwięki, zwiększające uzysk oraz poziom czynnych składników biologicznych oraz koncentrację. Końcowy produkt bywa często zagęszczany i suszony w celu otrzymania proszku, który następnie oferuje się konsumentom do samodzielnego rozrzedzania z wodą. Jego zaletą jest niezwykle długi okres przydatności do spożycia, a także przyjemny smak i wysoka zawartość witaminy C.

Coraz częściej spotyka się również mieszanki cennych pod względem zdrowotnych soków, które cechują się ciekawszym smakiem i skumulowanym działaniem. Do najpopularniejszych połączeń należy acerola z rokitnikiem, gujawą, marakują czy goji. Pojawiają się nawet mieszanki aceroli z kofeiną czy serwatką, a najciekawsze eksperymenty obejmują fermentację soku z aceroli, tak, aby dało się z niego przygotować np. lody (Favaro-Trindade, 2006) czy nawet wino! (Almeida, 2010).

Wartości odżywcze w soku z aceroli

Sok z aceroli jest stosunkowo ubogi w kalorie oraz cukry – przynajmniej w porównaniu z innymi sokami owocowymi. Najważniejszą jego charakterystyką jest jednak wspomniana już niezwykle wysoka zawartość kwasu askorbinowego, czyli inaczej witaminy C.

Jedna szklanka napoju pokrywa ponad sześćdziesięciokrotnie dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka! Co więcej, zdaniem naukowców (Assis, 2008) kwas askorbinowy obecny w soku z aceroli jest znaczniej lepiej absorbowany przez organizm niż syntetyczna witamina C obecna w klasycznych suplementach. Oczywiście, należy mieć świadomość, że proces przetwórczy może spowodować utratę części kwasu askorbinowego – stąd należy spożywać jedynie tłoczone na zimno soki z aceroli.

Poza witaminą C sok z malpigii graniastolistnej jest umiarkowanie zasobny w witaminę A oraz miedź, a ponadto zawiera mniejsze ilości witamin B2 i B12, a także żelaza, magnezu i potasu. Na uwagę zasługują jednak także związki fenolowe, czyli antyoksydanty obecne szeroko w owocach aceroli, a częściowo również w soku z niej. Konkretnie mowa o kwasach fenolowych, flawonoidach i antocyjaninach. Dla przykładu obecność cennego dla zdrowia kwasu gallusowego w wyciskanych z aceroli sokach wynosi 973 – 1060 mg na 100 g (Mezadri, 2008). Szacuje się przy tym, że sok z aceroli jest bogatszy w fenole niż soki z ananasa czy mango, ale uboższy w antocyjany niż sok z truskawek czy czerwonych pomarańczy. Z grupy antyoksydantów w soku z wiśni z Barbados można także znaleźć umiarkowane ilości karotenoidów, w tym beta-karotenu i luteiny (Rosso, 2005).

Właściwości prozdrowotne soku z aceroli

Konsumpcja soku z aceroli ma przede wszystkim olbrzymie znaczenie dla organizmu w kontekście walki z wolnym rodnikami. Zdaniem naukowców (Mezadri, 2008) obecne w nim antyoksydanty działają na zasadzie synergicznej, wzmacniając nawzajem swój potencjał, przede wszystkim dzięki wysokiej zawartości przeciwutleniającego kwasu askorbinowego. Przekłada się on na działanie antybakteryjne, przeciwgrzybiczne, a nawet przeciwwirusowe. Co więcej, acerola posiada właściwości cytotoksyczne hamując rozwój komórek guzów nowotworowych! (Motohashi, 2004). Wykorzystanie soku z aceroli jako składnika ograniczającego rozwój odpornych na ciepło i kwasy bakterii zostało już nawet opatentowane! (Tanada, 2004).

Podsumowując przeprowadzone dotychczas studia naukowe, uważa się, że sok z aceroli ma działanie ochronne dla wątroby, przeciwrakowe i przeciwcukrzycowe, zwalczając przy tym takie drobnoustroje jak gronkowiec złocisty (Delva, 2013) czy odpowiedzialny za rozwój wrzodów żołądka Helicobacter pylori (Motohashi, 2004).  W badaniach prowadzonych na szczurach z cukrzycą sok z aceroli okazał się skutecznie obniżać poziom glukozy oraz lipidów we krwi!

W jednym z badań przeprowadzonych na myszach (Leffa, 2016) zasugerowano również, że suplementacja sokiem z aceroli ma bardzo korzystny wpływ na mózg, a zwłaszcza jego metabolizm. Uważa się, że może on pozytywnie stymulować podwzgórze, redukując efekty szkodliwej oksydacji.

Czy sok z aceroli może szkodzić?

Sok z aceroli jest bardzo dobrze tolerowany przez większość osób. Nieznane są dotychczas żadne przeciwwskazania do jego stosowania w celach leczniczych, ale jednocześnie brakuje studiów potwierdzających jego bezpieczeństwo dla ciężarnych i matek karmiących. Nie ma również na dzień dzisiejszy żadnych oficjalnych norm spożycia. Wiemy jedynie, że w bardzo wysokich dawkach sok z aceroli może negatywnie wpływać na obciążenie glikemiczne organizmu, a także przyczyniać się do rozwoju kamieni nerkowych. Umiar jest więc, jak zawsze, wskazany!

Dla kogo sok z aceroli?

Zdrowotne właściwości sok z aceroli wydają się nie do przecenienia w kontekście wszystkich grup społecznych. W latach 50-tych ubiegłego stulecia prowadzono nawet studia (Norman, 1956) polegające na podawaniu niemowlętom w wieku 3-7 tygodni sok z aceroli jako głównego źródła kwasu askorbinowego. Choć praktyka pojenia niemowląt napojami innymi niż mleko matki lub mleko modyfikowane nie jest zgodna z zaleceniami współczesnej pediatrii, wyniki eksperymentu były bardzo optymistyczne – pojona sokiem z aceroli grupa maluszków wykazała lepszy przyrost wagi i poziom rozwoju w porównaniu z rówieśnikami. Nie zaobserwowano przy tym żadnych skutków ubocznych.

Konsumpcję sok z aceroli w dzisiejszych realiach można szczególnie polecić osobom otyłym, odżywiającym się niezdrowo i zagrożonym lub cierpiącym na syndrom metaboliczny. Suplementacja może zasadniczo ograniczyć zniszczenia DNA wywołane niekorzystną dietą, a także zredukować związane z nią procesy zapalne. Skorzystają na pewno również osoby niedożywione, konsumujące małe ilości owoców i warzyw, a także borykające się z obniżoną odpornością. Wreszcie, suplementację można polecić sportowcom, u których procesy odnowy tkanek wymagają dużych ilości witaminy C.Zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy podaż witaminy C jest w naturalny sposób ograniczona, a infekcje wirusowe dotykają ogromną część społeczeństwa, regularne spożywanie soku z aceroli – choćby w ilości 50 ml dziennie, wydaje się być racjonalne i bardzo korzystne dla zdrowia!

Bibliografia

1. Anand Prakash i in.; “Acerola, an untapped functional superfruit: a review on latest frontiers”; ncbi.nlm.nih.gov; 2020-11-19
2. M.D. Norman i in.; “Acerola juice, the richest known source of vitamin C; a clinical study in infants ”; sciencedirect.com; 2020-11-19
3. Dimer Leffa i in.; “Effects of Supplemental Acerola Juice on the Mineral Concentrations in Liver and Kidney Tissue Samples of Mice Fed with Cafeteria Diet” Daniela”; researchgate.net; 2020-11-19
4. Eliane Rodrigues dos Santos Gomes i in.; “Evaluation of the acerola juice concentrated by reverse osmosis”; scielo.br; 2020-11-19
5. M. Mohammed; “Acerola (Malpighia emarginata DC.) ”; Postharvest Biology and Technology of Tropical and Subtropical Fruits: Açai to Citrus, Elsevier 2011;