Wiatr i słońce pobiły rekordy energetyczne. Czy to „koniec ery paliw kopalnych”?

Rekordowy wzrost energii wiatrowej i słonecznej w zeszłym roku doprowadził światową produkcję energii elektrycznej do najczystszego poziomu w historii, jak wynika z najnowszego raportu. Zdaniem naukowców może zwiastować „początek końca ery paliw kopalnych”.

Analiza opublikowana w środę przez niezależny think tank Ember wykazała, że w 2022 roku 12% światowej energii pochodziło ze słońca i wiatru, w porównaniu z 10% globalnej produkcji energii elektrycznej w 2021 roku. Autorzy opracowania przypisują oczekiwaną zmianę boomowi energii odnawialnej, na czele którego stoją głównie Chiny.Wytwarzanie energii elektrycznej jest największym pojedynczym czynnikiem przyczyniającym się do globalnego ocieplenia, odpowiedzialnym za ponad jedną trzecią emisji dwutlenku węgla związanych z energią w 2021 r.

Dlatego stopniowe wycofywanie się z węgla, ropy i gazu w tym sektorze jest postrzegane jako kluczowa pomoc dla świata w uniknięciu drastycznych zmian klimatu.

Jest to już czwarte wydanie Global Electricity Review Ember, które wskazuje, że poczyniono obecnie znaczne postępy w zmniejszaniu roli paliw kopalnych w produkcji energii.

Główne zmiany to ciągły wzrost wykorzystania energii słonecznej i wiatrowej jako opłacalnych ekonomicznie źródeł energii elektrycznej. Na całym świecie energia słoneczna wzrosła w zeszłym roku o 24%, co wystarczy, aby zaspokoić roczne zapotrzebowanie kraju tak dużego jak RPA.

Razem z energią jądrową i wodną, czyste źródła wyprodukowały 39% światowej energii elektrycznej w 2022 roku. Z raportu wynika, że energia elektryczna wyprodukowana w ubiegłym roku była w rzeczywistości najczystszą, jaką kiedykolwiek wyprodukowano. Z drugiej strony emisje dwutlenku węgla z sektora również nadal rosły, ponieważ zużycie węgla wzrosło.

Zdaniem autorów raportu dzieje się tak dlatego, że ogólne zapotrzebowanie na energię elektryczną wzrosło, a nie w całości zostało ono zaspokojone z czystych źródeł.

Wystąpiły również problemy z energią jądrową i wodną w 2022 r., kiedy wiele francuskich reaktorów zostało wyłączonych, a stan europejskich rzek w wielu miejscach był zbyt niski, aby można było wytwarzać energię wodną.

„Kiedy przestajesz dodawać więcej paliw kopalnych do wytwarzania energii elektrycznej, zaczynasz zauważać spadek emisji” – powiedziała Małgorzata Wiatros-Motyka, główna autorka raportu.

„Jest to niezwykle ważne w kontekście rosnącej elektryfikacji, ponieważ mamy więcej pojazdów elektrycznych, więcej pomp ciepła, więc oczyszczenie sektora energetycznego obniży również emisje w innych sektorach”.

„Zmiany nadchodzą szybko” – dodaje starszy analityk ds. energii elektrycznej – w niektórych krajach szybciej niż w innych. Ember przyjrzał się danym dotyczącym energii elektrycznej z 78 krajów, reprezentujących 93 procent światowego zapotrzebowania na energię elektryczną. Ujawnia, że ponad sześćdziesiąt krajów generuje obecnie ponad 10 procent swojej energii z wiatru i słońca.

Szereg krajów europejskich idzie naprzód. Dania miała największy udział energii wiatrowej i słonecznej w swoim miksie energetycznym – 60,8 procent w zeszłym roku. Kolejne miejsca zajmują Litwa i Luksemburg z odpowiednio 48,4 i 46,6 proc., choć w przeliczeniu na terawatogodziny (TWh) jest to stosunkowo niewielka ilość energii. Według tego wskaźnika Niemcy wyprodukowały najwięcej energii wiatrowej i słonecznej ze wszystkich krajów europejskich (185 TWh), a następnie Hiszpania i Wielka Brytania. Europa wytworzyła w sumie 805 TWh energii elektrycznej z wiatru i słońca, co ustępuje jedynie Chinom z 1241 TWh (14 procent krajowej produkcji energii elektrycznej).

„Chiny bez wątpienia przodują w światowej ekspansji energii odnawialnej. Ale jednocześnie kraj przyspiesza z zatwierdzaniem projektów węglowych”.

Stany Zjednoczone, Indie i Japonia również wniosły duży wkład w światową moc fotowoltaiczną, zauważa dr Ajay Mathur, dyrektor generalny International Solar Alliance.

Jak kształtuje się przyszłość?

Raport mówi, że wszystko zależy od działań podjętych teraz przez rządy, firmy i obywateli, aby wprowadzić świat na ścieżkę czystej energii. Wytrzymałość węgla oznacza, że „sektor energetyczny nie jest w stanie osiągnąć globalnych celów zerowej emisji netto do połowy stulecia”.

Ale dobrą wiadomością jest to, że mamy technologię, której potrzebujemy. „Droga naprzód polega na przyspieszeniu energii odnawialnej i uczynieniu technologii energii odnawialnej globalnym dobrem publicznym” – czytamy w raporcie. Aby sprostać niektórym wyzwaniom, opowiada się za silniejszą polityką ułatwiania finansowania i poprawiania dostępu do komponentów i surowców, a także za większą geograficzną dywersyfikacją łańcucha dostaw.

Bibliografia