W Polsce co roku wytwarzamy 12 mln ton odpadów komunalnych. W większości (ponad 90%) trafiają one na składowiska. Na mocy nowej dyrektywy unijnej 2004/12/EC, do 2014 r. Polska musi ograniczyć składowanie odpadów do 35 proc. oraz osiągnąć odpowiednie poziomy odzysku (min.60%) i recyklingu (min. 55%). Aby wypełnić nałożone na Polskę zobowiązania, niezbędne jest wprowadzenie odpowiednich przepisów prawa oraz edukacja ekologiczna.
W zgodzie z prawem
Według danych Eurostatu za ostatnie lata jeden mieszkaniec Unii Europejskiej wytwarza średnio ponad 500 kg odpadów komunalnych rocznie. Choć w Polsce wskaźnik ten jest odpowiednio niższy (nieco ponad 300 kg na osobę), to i tak produkujemy 12 mln ton odpadów rocznie. Większość z nich trafia na składowiska – wg raportu jest to 87% wszystkich produkowanych w Polsce odpadów, lecz w rzeczywistości szacuje się, że liczba ta sięga aż 95%. Natomiast w UE średnia wynosi niecałe 40%, przy czym wskaźnik ten zawyżany jest przez „nowe kraje członkowskie”, m.in. Polskę, Słowację czy Rumunię.
Zgodnie z unijnymi dyrektywami Polska jest zobowiązana do 2014 roku uzyskać odpowiednie poziomy odzysku i recyklingu, ograniczyć składowanie odpadów oraz ich wytwarzanie. Oznacza to, że obowiązki spoczywające m.in. na polskich przedsiębiorcach będą się zaostrzać, a także generować coraz wyższe koszty.
Na mocy ustawy z 11 maja 2001 roku „o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej” (Dz. U. Nr 63 poz. 639) z późniejszymi zmianami, przedsiębiorcy (głównie producenci i importerzy) są zobowiązani do recyklingu części opakowań z wprowadzanych na rynek produktów. Dotyczy także półproduktów w opakowaniach (np. w kartonach, butelkach PET, paletach). Zwykle recykling stanowi dla firm duży problem. Samodzielne odzyskiwanie opakowań jest kłopotliwe (m.in. częste kontrole, czasochłonna sprawozdawczość i ryzyko kar), natomiast wnoszenie opłat urzędowych – kosztowne (opłata produktowa).
W obszarze odzyskiwania opakowań istotną rolę odgrywają organizacje odzysku, które przejmują wszystkie obowiązki od przedsiębiorców. W rzeczywistości opłata recyklingowa (uiszczana przez organizację odzysku) jest nawet 10-krotnie niższa od opłaty produktowej. Organizacje odzysku zapewniają osiągnięcie wymaganych poziomów recyklingu, prowadzenie sprawozdawczości oraz pomoc prawną, czy fachowe doradztwo. Ponadto czynnie uczestniczą w tworzeniu efektywnego systemu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych, wspierając ich zbiórkę oraz odzysk.
