Pandan, fasola i fałszywy banan – to będzie nasza dieta przyszłości?
Zmiana klimatu i konflikty zbrojne zwiększają ryzyko poważnych „wstrząsów żywnościowych”, gdy plony zawodzą, a ceny podstawowych artykułów spożywczych na całym świecie gwałtownie rosną. Zróżnicowanie diety jest jednym z rozwiązań, przeciwdziałania utracie bioróżnorodności i pomagania w adaptacji do zmian klimatu – mówi BBC News naukowiec z Kew, dr Sam Pirinon.
Różnorodność jest tak samo ważna dla naszej planety, jak dla naszego zdrowia i powinniśmy szukać alternatyw dla podstawowych produktów, takich jak pszenica, kukurydza i ryż. Zwłaszcza w świetle inwazji Rosji na Ukrainę, która ilustruje niebezpieczeństwo polegania na garstce krajów w dostarczaniu niewielkiej liczby podstawowych produktów — Rosja i Ukraina są wiodącymi eksporterami zboża i nawozów.
Istnieje ponad 7000 znanych gatunków roślin, które moglibyśmy jeść, zamiast ograniczać się do garstki, którą spożywamy. Na przykład rośliny afrykańskie, które są ważne pod względem odżywczym, ale nie są w pełni wykorzystywane.
„Wiemy, że na całym świecie istnieją tysiące jadalnych gatunków roślin, które są spożywane przez różne populacje i właśnie tutaj możemy znaleźć niektóre rozwiązania globalnych wyzwań przyszłości” – dodaje dr Sam Pirinon.
Pandan
Pandan (Pandanus tectorius) to małe drzewo, które rośnie na obszarach przybrzeżnych od Wysp Pacyfiku po Filipiny. Liście są używane do przyprawiania słodkich i pikantnych potraw w większości krajów Azji Południowo-Wschodniej, podczas gdy podobne do ananasa owoce można spożywać na surowo lub gotować. Drzewo może tolerować trudne warunki, w tym suszę, silne wiatry i słoną mgłę, mówi pracownik naukowy w Kew, dr Marybel Soto Gomez. „To odporne na klimat i pożywne jedzenie, które jest również pyszne” – mówi. „Wspaniale byłoby zdywersyfikować nasze portfolio żywnościowe, aby uwzględnić żywność, która jest odpowiednia kulturowo, pożywna i może być uprawiana w trudnych warunkach na całym świecie”. Jeśli pandan może być używany w sposób zrównoważony, bez wyczerpywania zasobów dla miejscowej ludności, powinniśmy rozwijać go szerzej, mówi.
Fasola
Fasola lub rośliny strączkowe to kolejny „pokarm przyszłości”. Są tanie, bogate w białka i witaminy z grupy B i są przystosowane do różnych środowisk, od brzegów oceanów po zbocza górskie. Na świecie istnieje 20 000 gatunków roślin strączkowych, ale wykorzystujemy zaledwie garstkę. Fasola morama (Tylosema esculentum) jest podstawowym produktem w niektórych częściach Botswany, Namibii i RPA, gdzie fasolę gotuje się z kukurydzą lub miele na proszek, aby przygotować owsiankę lub napój podobny do kakao. Nie wszystkie rośliny strączkowe są jadalne, ale eksperci badają właściwości różnych gatunków, aby zobaczyć, które z nich mogą dostarczać pożywienia i składników odżywczych.
Dzikie zboża
Zboża, które pochodzą z traw, również mają ogromną różnorodność, obejmując ponad 10 000 gatunków – oferując duży potencjał jako nowe pokarmy. Fonio (Digitaria exilis) to pożywne afrykańskie płatki zbożowe używane do wyrobu kuskusu, owsianki i napojów. Jako roślina uprawna, toleruje suche warunki. Fonio, ziarno używane w Afryce Zachodniej, jest bogate w żelazo, wapń i witaminy.
Fałszywy banan
Enset lub „fałszywy banan” jest bliskim krewnym banana, ale jest spożywany tylko w jednej części Etiopii. Podobny do banana owoc tej rośliny jest niejadalny, ale skrobiowe łodygi i korzenie można poddać fermentacji i wykorzystać do produkcji owsianki i chleba. Badania sugerują, że uprawa podobna do bananowca może wyżywić ponad 100 milionów ludzi w ocieplającym się świecie.
- Helen Briggs; "Future foods: Wetin you fit dey eat by 2050 as world dey experience warming"; bbc.com; 2022-05-23;
