Tylko do końca 2010 r. można usunąć i unieszkodliwić niebezpieczne związki PCB oraz urządzenia, które je zawierają. PCB od 1 stycznia 2011 r. staną się odpadami niebezpiecznymi w rozumieniu przepisów ustawy o odpadach. Za ich nieusunięcie grozi grzywna albo areszt.
PCB, czyli polichlorowane bifenyle, to wyjątkowo odporne chemicznie ciecze, które nie ulegają spalaniu i słabo przewodzą prąd. Dzięki tym właściwościom znalazły liczne zastosowania w przemyśle. Przyjmuje się szacunkowo, że w szczytowym rozwoju produkcji, czyli w latach 1950-1970, wynosiła 100 tys. ton/rok itp.
W latach 70-tych XX wieku odkryto szkodliwe właściwości PCB. Związki te mają silne własności rakotwórcze. Stwierdzono także, że w środowisku naturalnym ulegają bardzo powolnemu rozkładowi, któremu towarzyszy wydzielanie się związków pochodnych o własnościach zbliżonych do dioksan. Ze względu na szkodliwość PCB ich stosowanie zostało zabronione w USA w roku 1977. W Polsce i Unii Europejskiej ich stosowanie jest legalne, choć od 1976 r. Wspólnota Europejska dąży do stopniowego usunięcia tych związków z użycia.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady, która narzuca ograniczenia dotyczące urządzeń zawierających PCB, została transponowana do polskiego prawa w 2001 r. Zgodnie z tymi przepisami, z końcem obecnego roku dobiegnie końca dziewięcioletni okres przejściowy na realizację obowiązku usunięcia i unieszkodliwienia wszystkich zasobów PCB, które automatycznie zostaną zakwalifikowane jako odpady w rozumieniu przepisów ustawy o odpadach.
W konsekwencji, w stosunku do PCB obowiązywać będą przepisy ustawy o odpadach i wynikające z nich sankcje egzekwowane przez organy administracji publicznej (wobec posiadaczy przedmiotowych odpadów, którzy nie zapewnili usunięcia i unieszkodliwienia PCB i urządzeń, które je zawierają). Do najważniejszych sankcji należy możliwość nałożenia kary aresztu, grzywny albo ograniczenia wolności, a także możliwość nałożenia przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta na posiadacza PCB lub urządzeń zawierających PCB (w trybie art. 34 ustawy o odpadach) decyzji nakazującej posiadaczowi odpadów ich usunięcie z miejsc nieprzeznaczonych do składowania lub magazynowania odpadów, wskazując sposób wykonania tej decyzji. W przypadku magazynowania odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym mogą być również nałożone przez marszałka województwa opłaty podwyższone za korzystanie ze środowiska.
– Usuwanie PCB w Polsce trwa już dziewięć lat – to bardzo długi okres na przystosowanie się do nowych przepisów. Wszyscy wiemy jak bardzo niebezpieczna dla zdrowia i środowiska to substancja, a jednak proces jej całkowitego usunięcia jeszcze się nie zakończył. W ostatnich miesiącach przypominaliśmy o tym obowiązku organom administracji publicznej odpowiedzialnym za realizację przepisów ochrony środowiska oraz ich egzekwowanie, a także przedstawicielom izb i związków zrzeszających branże, w których urządzenia PCB były użytkowane w największej skali – podkreśla p. Małgorzata Szymborska, zastępca dyrektora w Departamencie Gospodarki Odpadami Ministerstwa Środowiska.
Usunięcie lub oczyszczenie urządzeń zawierających PCB należy zlecić wyspecjalizowanym firmom, które posiadają odpowiednie zezwolenia.
Źródło: Ministerstwo Środowiska
