GARRETT JAMES HARDIN. Biografia sylwetki - Garrett James Hardin

Garrett James Hardin urodził się w 1915 roku. W roku 2003 przeżywszy lat 88 popełnił samobójstwo. Był jednym z czołowych amerykańskich ekologów XX w. Zasłynął esejem "The Tragedy of the Commons", w którym opisuje metaforyczną figurę "wspólnego pastwiska" w świecie ludzi. Zgodnie z proponowanym przez Hardina porównaniem, człowiek zużywa naturalne zasoby Ziemi niczym krowy pastwisko - bez umiaru.



Ograniczony świat może pomieścić tylko ograniczoną liczbę ludności; wynika z tego, że wzrost liczby ludności musi ostatecznie równać się zeru.

Dzieciństwo

Garrett James Hardin przyszedł na świat w Dallas w Teksasie. Jego ojciec był handlowcem, matka zajmowała się domem. W czwartym roku życia zachorował na polio. Dotknięty chorobą, która spowodowała widoczne kalectwo, mimo częstych żartów rówieśników, w kontakcie z innymi nie miał trudności. Wręcz przeciwnie, czasami nawet potrafił być "duszą" towarzystwa. Wpływ na to miał być może tryb życia rodziny Hardin`ów.

Ojciec Garretta bowiem zajmował się handlem, dlatego kilkukrotnie musiał przenosić się z rodziną z miasta do miasta. Mieszkając w wielu miejscach Garrett wykształcił w sobie zdolność łatwego dostosowywania się do środowiska. Sam Hardin później powie, że doświadczenia te predysponowały go do obiektywizmu, a nie tylko emocjonalnego angażowania się w jakiejkolwiek sprawie.

W ciągu kilkunastu lat dzieciństwa jedynym zawsze obecnym dla Jamesa punktem w przestrzeni była farma rodzinna w Butler w stanie Misouri. Wracał tam co roku i spędzał z bliskimi całe lato. Na wsi właśnie, bez prądu i gazu, bez dostępu do betonowych dróg i całej zresztą ówczesnej cywilizacji, Hardin nawiązał życzliwy kontakt z przyrodą i poznał jej instynkty.

Wykształcenie i praca zawodowa

Wcześnie zdał sobie sprawę, że z uwagi na swoje kalectwo najlepszą dla niego drogą kariery będzie ścieżka naukowa. Zmierzając jej śladem w roku 1936 zdał absolutorium z zoologii na Uniwersytecie w Chicago. Następnie w roku 1941 uzyskał doktorat z mikrobiologii na Uniwersytecie Standforda.

Pięć lat później przeniósł się na Uniwersytet Kalifornijski w Santa Barbara, gdzie od roku 1963 aż do emerytury w 1978 r. pełnił funkcję profesora na katedrze ekologii człowieka.

Przez ponad 30 lat Hardin publicznie dyskutował kwestię aborcji, kontrolowanych urodzeń, pomocy dla biednych krajów, energii jądrowej i imigracji. Odszedł z Uniwersytetu poświęcając się pisaniu. Opublikował w sumie 350 artykułów i 27 książek. W sumie zostało sprzedanych ponad 700 000 egzemplarzy jego książek.

Otrzymał wiele nagród i wyróżnień. Był laureatem min. Grand Prize of Chicago Daily News Essay Contest – dostał ją za napisany w wieku 15 lat Essay on Edison.

Także wydana w roku 1993 Living Within Limits: Ecology, Economics and Population Taboos została nagrodzona przez honorowe stowarzyszenie studenckie w USA Phi Beta Kappa.

Ostatnimi z jego najlepszych prac były The Immigration Dilemma: Avoiding the Tragedy of the Commons, Federation for American Immigration Reform (1995), Stalking the Wild Taboo, The Social Contract Press (1996), and The Ostrich Factor: Our Population Myopia, Oxford University Press (1999).

Wspólnym elementem wszystkich jego książek i artykułów jest zainteresowanie problematyką bioetyczną. Bioetyka w jego rozumieniu jest czymś więcej aniżeli etyką stosowaną na płaszczyźnie problemów biologicznych. Tego rodzaju teoria zasadza się na empirycznych danych, opisach procesów i zmian jako nieprzewidzianych konsekwencjach podjętych działań.

Niszczenie środowiska, czyli "tragedia wspólnego pastwiska"

Najsłynniejszym jednak jego tekstem pozostaje Tragedy of the commons – napisany w 1968 r. dla miesięcznika Science esej; drukowany później w ponad 100 antologiach i powszechnie akceptowany jako zasadniczy wkład do ekologii, nauk ekonomicznych i politycznych. Konsekwencją tego jest, że Hardin powszechnie kojarzony jest z zarysowaną w nim koncepcją "tragedii wspólnego pastwiska". Główną tezą eseju jest twierdzenie, że wspólne dla wielu ludzi zasoby wcześniej czy później skazane są na wyniszczenie.

W przeciwieństwie jednak do powszechnej opinii Hardin nie jest pierwszym, który zaobserwował podatność tego, co wspólne na niszczenie. Tego typu uogólnienia mają zwykle w historii swoje precedensy. Tak np. Arystotelesa twierdzenie, że "najmniej dba się o to, co wspólne największej liczbie ludzi", w zasadzie prowadzi do tych samych wniosków.

Zasługą jednak Hardin`a jest rozpoznanie wielkości i nieuchronności procesu wyniszczenia powszechnie dostępnych dóbr wspólnych. Według niego to nie dewiacyjne ani szaleńcze zachowanie ludzi, lecz ich racjonalne działania w prostej linii prowadzą do całkowitego zużycia zasobów naturalnych; bez względu na ich wielkość. Tak samo dotyczy to wiejskiej łąki jak i wielkich ekosystemów: oceanów, rzek i lasów tropikalnych, organizmów i minerałów.

Oznacza to, że konsumenckie postawy pojedynczych ludzi, grup, narodów będą miały bolesne konsekwencje dla wszystkich ludzi w skali całego globu. Ten globalny proces Hardin ilustruje przy pomocy metaforycznej przypowieści:

W szesnastowiecznej Anglii wyrażenia "the commons" używano na oznaczenie ogólnie dostępnych wiejskich łąk. Nie były one niczyją własnością prywatną, dlatego każdy chłop ze wsi mógł na nich wypasać swoje bydło. I dopóki liczba wypasanych krów pozostawała umiarkowana, pokarmu starczało dla wszystkich. Stada wówczas zresztą były stale dziesiątkowane przez epidemie chorób, więc mała liczba bydła gwarantowała naturalny proces odnowy pastwiska.

Nagle jednak krowy przestały chorować, a ich liczba tym samym w każdym gospodarstwie z roku na rok wzrastała. Każdy z chłopów gnał swój powiększony o kilka sztuk przybytek na wspólne pastwisko. Być może krowy nie były nigdy już tak syte jak przedtem. Tak czy owak, większe stado gwarantowało jego właścicielowi większe zyski.

Naraz chłop zauważył, że na dłuższą metę taka sytuacja grozi wyniszczeniem pastwiska. On sam jednak przyczyniał się do tego tylko w niewielkim stopniu. Zadał sobie wtedy pytanie: „Dlaczego miałbym to właśnie ja być gorszy od innych i ustąpić im miejsca?” I po chwili sobie odpowiadał: "Jeśli teraz zrezygnuję, z wolnego miejsca zyskają tylko inni, będą wypasać tak dużo bydła jak tylko możliwe - a trawa i tak zniknie, tyle że bez mojego udziału.” W ten sposób myśleli jednak wszyscy chłopi, dlatego bez większego zahamowania wypasali wszystkie swoje bydło – do momentu aż trawy zabrakło, i nikt już więcej na wspólnej łące krowy nakarmić nie mógł.

Dla Hardina było jasne, że podobnie rujnująca gospodarka wciąż jest obecna w dowolnej liczbie przypadków zanieczyszczeń środowiska i degradacji ekosystemów. Spośród nich wyróżnia trzy najważniejsze:

1. Rozległe i wybitnie komercyjne przełowienie oceanów;

2. Kontynuacja deforestacji lasów tropikalnych;

3. Rosnąca emisja gazów cieplarnianych, które mogą spowodować poważne globalne ocieplenie w drugiej połowie tego wieku.

W ostatecznym rozrachunku przyczynami - według Hardin`a - stale obecnej groźby wyczerpania się zasobów naturalnych jest racjonalnie uzasadniona skądinąd dążność człowieka do maksymalizowania swoich zysków oraz przeludnienie globu ziemskiego.



Imigracja powoduje lokalne przeludnienie

Hardin jeszcze kilkukrotnie wypowiadał się na temat "tragedii wspólnego pastwiska", zawsze z innej nieco perspektywy.

W np. Living on a Lifeboat, eseju opublikowanym w "BioScience" w 1974 r., przywołuje inną przypowieść, aby stwierdzić, że na imigracji z krajów biednych do zamożnych ucierpią ludzie już tam mieszkający. Podobnie jak przy zbyt wielu rozbitkach w szalupie ratunkowej istnieje ryzyko zatonięcia wszystkich.

Oczywistym jest więc, że Hardin był zaniepokojony liczbą osób, które Stany Zjednoczone mogłyby wspierać. Nie powinno w tym świetle także dziwić, że Hardin był założycielem organizacji wpierającej planowanie rodziny i kontrolę narodzin (Planned Parenthood) i jednym z najbardziej wpływowych zwolenników kontroli populacji i aborcji.

Garrett Hardin nie tylko bronił polityki ograniczającej napływ do USA imigrantów; jego wczesne prace bioetyczne jak i późniejsze, napisane w latach `90 książki, był pionierskim wkładem w dziedzinie "ekologicznej ekonomii". Dyscyplina ta usiłuje przeciwstawić się ciągnącej się przez wieki ignorancji, która nie zdaje sobie sprawy, jaką rolę odgrywa i może odgrywać w gospodarce przyroda. Zgodnie z jej postulatami Hardin oczekuje, aby zasady ekologiczne stanowiły ramy, w których powinna mieścić się polityka gospodarcza.
Ekologia.pl
Ocena (2.7) Oceń:
Szukaj sylwetki ekologa
>> Zamknij <<