Jan Bogumił Sokołowski urodził się 24 maja 1899 r. w Dakowach Mokrych
koło Opalenicy w powiecie nowotomyskim. Był wybitnym popularyzatorem
wiedzy przyrodniczej. Przyczynił się do budowania świadomości związanej z poszanowaniem i
ochroną przyrody.
Dziedziną, której poświęcił najwięcej uwagi była
ornitologia, a jego dorobek naukowy z tego zakresu liczy około 100
publikacji. Swoje prace Sokołowski najczęściej sam bogato ilustrował
szkicami.
„Przyroda to bardzo skomplikowana machina. Tak jak z zegarka nie możemy usuwać kółek lub osi, tak też w przyrodzie skazywanie na zagładę pewnych zwierząt srodze może się pomścić. Obyśmy prawdę tę poznali, póki nie będzie za późno”. (Jan Bogumił Sokołowski)
Wczesne lata i wykształcenie
Jan Bogumił Sokołowski uczęszczał do szkoły w Wojnowicach i Łagwach koło Buku oraz do Gimnazjum o profilu matematyczno-przyrodniczym im. G. Bergera w Poznaniu gdzie w 1921 roku zdał maturę. W latach 1919 - 1920 w Państwowej Szkole Zdobniczej w Poznaniu uczył się malarstwa. W 1921 roku rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego, studiując biologię oraz dodatkowo geografię i geologię. W 1925 r. uzyskał dyplom nauczyciela szkół średnich i stopień magistra filozofii w zakresie biologii, broniąc pracy na temat histologii przewodu pokarmowego ptaków śpiewających. Następnego roku doktoryzował się na podstawie pracy o owadach prostoskrzydłych woj. poznańskiego. Habilitował się z ornitologii w 1936 r., broniąc pracę: "Ptaki ziem polskich". W 1946 r. na podstawie pracy dotyczącej anatomii czaszki ptaków śpiewających uzyskał habilitację w zakresie zoologii. W 1948 roku został profesorem nadzwyczajnym, a w 1955 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.
Praca zawodowa
W latach 1922-1923, jeszcze jako student, pracował w charakterze preparatora i rysownika w Katedrze Zoologii. W 1924 r. pracował jako asystent w Katedrze Anatomii Porównawczej i Biologii. W latach 1927-1937 pracował jako nauczyciel biologii w Korpusie Kadetów w Rawiczu, a od 1932 r. do 1939 r. prowadził zlecone wykłady i ćwiczenia z ochrony ptaków na Wydziale Matematyczno -Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. W Poznaniu od roku 1937 do wybuchu II wojny światowej pracował w Państwowym Pedagogium. Po wysiedleniu z Poznania w styczniu 1940 r. mieszkał wraz z rodziną w Jędrzejowie i Zagnańsku koło Kielc, gdzie pracował w biurze nadleśnictwa. Wolny czas poświęcał na zbieranie w okolicach Zagnańska i w Górach Świętokrzyskich materiałów do późniejszych prac naukowych o ptakach, ssakach owadożernych i gryzoniach oraz motylach. Dużo w tym czasie szkicował i malował. Wyniki tych prac opublikował w latach 1948-1952.
Do Poznania powrócił w kwietniu 1945 r. obejmując stanowisko docenta w Zakładzie Anatomii Porównawczej i Biologii Uniwersytetu Poznańskiego. W 1948 roku został kierownikiem Katedry Zoologii i Entomologii na Wydziale Leśnym UP. Po utworzeniu w 1951 roku WSR w Poznaniu był założycielem i pierwszym dziekanem nowo utworzonego Wydziału Zootechnicznego. Od 1955 roku aż do przejścia na emeryturę w 1969 r. był kierownikiem Katedry Zoologii Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu.
Pasja przyrodnika
Jan B. Sokołowski był życzliwym i pogodnym człowiekiem, wybitnym pedagogiem i doskonałym psychologiem. Jego współpracownicy podkreślają jego oddanie nauce i pracy. Nie tylko posiadał ogromną wiedzę, ale potrafił ją przekazywać. Potomnym pozostawił wiele prac naukowych przydatnych do nauki i studiów.Swoje idee ochrony ptaków profesor Sokołowski przekazał w pracy pt. „Ochrona ptaków”.
Studiując książki i prace profesora Sokołowskiego odnosi się wrażenie przebywania w świecie tętniącej przyrody - napisane są z wielką fachowością i niespotykaną pasją. Jego życiem było prowadzenie własnej pracowni, hodowli ptaków, przebywanie na łonie natury, możliwość prowadzenia obserwacji ornitologicznych, sporządzanie szkiców i malowanie.
Osiągnięcia
W dorobku Jana B. Sokołowskiego znajduje się ponad 200 pozycji zarówno naukowych jak i popularnonaukowych. Niepowtarzalność tych prac polega na wielkości wiedzy, umiejętności jej przekazania oraz na poruszeniu wyobraźni czytelnika za pomocą własnoręcznych ilustracji i zdjęć.
Najwybitniejszymi dziełami profesora są: „Ptaki ziem polskich” i „Tajemnice ptaków”. Ogromne znaczenie ma również książka „Z biologii ptaków”, która jest podstawą wiedzy całego powojennego pokolenia ornitologów.
Profesor Jan B. Sokołowski zmarł 7 kwietnia 1982 r. w wieku 83 lat i został pochowany na cmentarzu parafialnym św. Jana Vianney’a w Poznaniu.
„Przyroda to bardzo skomplikowana machina. Tak jak z zegarka nie możemy usuwać kółek lub osi, tak też w przyrodzie skazywanie na zagładę pewnych zwierząt srodze może się pomścić. Obyśmy prawdę tę poznali, póki nie będzie za późno”. (Jan Bogumił Sokołowski)
Wczesne lata i wykształcenie
Jan Bogumił Sokołowski uczęszczał do szkoły w Wojnowicach i Łagwach koło Buku oraz do Gimnazjum o profilu matematyczno-przyrodniczym im. G. Bergera w Poznaniu gdzie w 1921 roku zdał maturę. W latach 1919 - 1920 w Państwowej Szkole Zdobniczej w Poznaniu uczył się malarstwa. W 1921 roku rozpoczął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Poznańskiego, studiując biologię oraz dodatkowo geografię i geologię. W 1925 r. uzyskał dyplom nauczyciela szkół średnich i stopień magistra filozofii w zakresie biologii, broniąc pracy na temat histologii przewodu pokarmowego ptaków śpiewających. Następnego roku doktoryzował się na podstawie pracy o owadach prostoskrzydłych woj. poznańskiego. Habilitował się z ornitologii w 1936 r., broniąc pracę: "Ptaki ziem polskich". W 1946 r. na podstawie pracy dotyczącej anatomii czaszki ptaków śpiewających uzyskał habilitację w zakresie zoologii. W 1948 roku został profesorem nadzwyczajnym, a w 1955 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego.
Praca zawodowa
W latach 1922-1923, jeszcze jako student, pracował w charakterze preparatora i rysownika w Katedrze Zoologii. W 1924 r. pracował jako asystent w Katedrze Anatomii Porównawczej i Biologii. W latach 1927-1937 pracował jako nauczyciel biologii w Korpusie Kadetów w Rawiczu, a od 1932 r. do 1939 r. prowadził zlecone wykłady i ćwiczenia z ochrony ptaków na Wydziale Matematyczno -Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. W Poznaniu od roku 1937 do wybuchu II wojny światowej pracował w Państwowym Pedagogium. Po wysiedleniu z Poznania w styczniu 1940 r. mieszkał wraz z rodziną w Jędrzejowie i Zagnańsku koło Kielc, gdzie pracował w biurze nadleśnictwa. Wolny czas poświęcał na zbieranie w okolicach Zagnańska i w Górach Świętokrzyskich materiałów do późniejszych prac naukowych o ptakach, ssakach owadożernych i gryzoniach oraz motylach. Dużo w tym czasie szkicował i malował. Wyniki tych prac opublikował w latach 1948-1952.
Do Poznania powrócił w kwietniu 1945 r. obejmując stanowisko docenta w Zakładzie Anatomii Porównawczej i Biologii Uniwersytetu Poznańskiego. W 1948 roku został kierownikiem Katedry Zoologii i Entomologii na Wydziale Leśnym UP. Po utworzeniu w 1951 roku WSR w Poznaniu był założycielem i pierwszym dziekanem nowo utworzonego Wydziału Zootechnicznego. Od 1955 roku aż do przejścia na emeryturę w 1969 r. był kierownikiem Katedry Zoologii Wyższej Szkoły Rolniczej w Poznaniu.
Pasja przyrodnika
Jan B. Sokołowski był życzliwym i pogodnym człowiekiem, wybitnym pedagogiem i doskonałym psychologiem. Jego współpracownicy podkreślają jego oddanie nauce i pracy. Nie tylko posiadał ogromną wiedzę, ale potrafił ją przekazywać. Potomnym pozostawił wiele prac naukowych przydatnych do nauki i studiów.Swoje idee ochrony ptaków profesor Sokołowski przekazał w pracy pt. „Ochrona ptaków”.
Studiując książki i prace profesora Sokołowskiego odnosi się wrażenie przebywania w świecie tętniącej przyrody - napisane są z wielką fachowością i niespotykaną pasją. Jego życiem było prowadzenie własnej pracowni, hodowli ptaków, przebywanie na łonie natury, możliwość prowadzenia obserwacji ornitologicznych, sporządzanie szkiców i malowanie.
Osiągnięcia
W dorobku Jana B. Sokołowskiego znajduje się ponad 200 pozycji zarówno naukowych jak i popularnonaukowych. Niepowtarzalność tych prac polega na wielkości wiedzy, umiejętności jej przekazania oraz na poruszeniu wyobraźni czytelnika za pomocą własnoręcznych ilustracji i zdjęć.
Najwybitniejszymi dziełami profesora są: „Ptaki ziem polskich” i „Tajemnice ptaków”. Ogromne znaczenie ma również książka „Z biologii ptaków”, która jest podstawą wiedzy całego powojennego pokolenia ornitologów.
Profesor Jan B. Sokołowski zmarł 7 kwietnia 1982 r. w wieku 83 lat i został pochowany na cmentarzu parafialnym św. Jana Vianney’a w Poznaniu.
Płyta Jana Sokołowskiego, Poznań, Uniw. Przyr., ul. Wojska Pol, By MOs810 (Own work) [GFDL or CC BY-SA 4.0-3.0-2.5-2.0-1.0], via Wikimedia Commons
Ekologia.pl
