WALERY GOETEL. Biografia sylwetki - Walery Goetel

Walery Goetel, fot.: WikipediaWalery Goetel Źródło: Wikipedia
Walery Goetel urodził się 14 kwietnia 1889 r. w Suchej Beskidzkiej. Był ekologiem i paleontologiem, badaczem budowy geologicznej Tatr, współtwórcą przygranicznych parków narodowych w Tatrach, Pieninach i na Babiej Górze. Jest twórcą nowej gałęzi nauki – sozologii – która łączy w sobie problematykę ochrony przyrody z racjonalnym użytkowaniem jej zasobów.


Wczesne lata

Walery Goetel był  synem kolejarza. Od początku uczył się bardzo dobrze - w  13 roku życia udzielał już korepetycji. Uczęszczał do gimnazjum im. Nowodworskiego w Krakowie.

Wykształcenie

Walery Goetel podjął studia geologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Filozoficznym. W latach 1910 - 1912 kontynuował studia na Uniwersytecie w Wiedniu. W 1912r. uczestniczył w wyprawie geologicznej na Kaukaz. Mając 23 lata, w 1913r. uzyskał stopień doktora, na podstawie rozprawy na temat utworów retyckich serii reglowej Tatr.

W czerwcu 1918 r. uzyskał tytuł tzw. docenta prywatnego, zatwierdzonego przez ministerstwo w Wiedniu i habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim, a już w 1920 został mianowany przez Naczelnika Państwa profesorem nadzwyczajnym geologii i paleontologii. W wieku 32 lat uzyskuje tytuł profesora zwyczajnego.

Praca zawodowa

W latach 1913 - 1914 Goetel pełnił obowiązki zastępcy asystenta w Gabinecie Geologicznym UJ a w latach 1915 - 1920 asystenta rzeczywistego. Kierował Katedrą Geologii Ogólnej Akademii Górniczej w Krakowie, a od 1925 Zakładem Geologii Ogólnej.

W latach 1923 - 1929 brał udział w Kongresach Geologicznych: w Brukseli  w 1923 r.,  w Egipcie  w 1924 r., w Hiszpanii w 1929 r. W 1927 r. uczestniczył w  ekspedycji geologicznej na centralną Islandię., a w 1928 w wycieczce naukowej do Francji. Brał udział w wyprawach geologicznych w takich krajach jak: Jugosławia, Francja, Norwegia, Indie Holenderskie, Węgry, Bułgaria, Szwajcaria i Holandia, Zw.Radziecki, Szwecja, Czechosłowacja, Grecja, NRD, NRF, Anglia, Ameryka.

W 1929 r. pełnił funkcję prodziekana, a od  czerwca 1930 r. do 1934 - dziekana Wydziału Górniczego Akademii Górniczej. W latach 1924 - 1938 był kuratorem Stowarzyszenia Studentów Akademii Górniczej. W 1938 r. objął stanowisko prorektora, a od 1939 rektora AG.

W 1940r. z jego  inicjatywy została otwarta Techniczna Szkoła Górniczo - Hutniczo - Miernicza w Krakowie, której był dyrektorem. Skupiała ona część kadry naukowo-dydaktycznej AG. Dzięki istnieniu tej szkoły ocalała część majątku, biblioteki i zbiorów uczelni. Prowadzone było tam również tajne nauczanie na szczeblu akademickim.

Po II Wojnie Światowej, był nadal rektorem Akademii Górniczej. Pełnił tę funkcje do 1950 roku. W 1952r. powołany zostaje Wydział Geologiczno - Poszukiwawczy Akademii Górniczej w ramach którego Goetel kierował  zespołem Katedr tj. Geologii Ogólnej I i II oraz Geologii na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Prof. zw. dr hab. Walery Goetel (1889 - 1972), http://www.agh.edu.pl


Działalność i osiągnięcia

W 1944 r. Goetel wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego. W październiku 1945 r. brał udział jako ekspert w Międzynarodowej Konferencji Wielkiej Trójki w Poczdamie.

W 1953 r. W.Goetel obejmuje przewodnictwo Stowarzyszenia Wychowanków Akademii Górniczej a w 1955 staje się członkiem honorowym Stowarzyszenia.

W 1958 r. wygłasza referat na Światowym Kongresie Komitetów Obrońców Pokoju w Sztokholmie o problematyce surowców mineralnych i jej związku z walką o pokój.

W 1959 r. na XXXII Zjeździe Polskiego Towarzystwa Geologicznego w Zakopanem zGoetel ostaje powołany na członka honorowego tego Towarzystwa. W 1960 r. otrzymuje tytuł doktora honoris causa AGH.  Tytuł honoris causa nadają mu również Akademia Górnicza w Ostrawie (1950) i Politechnika Krakowska (1970).

Pomimo, że od trzech lat przebywał już na emeryturze, w 1963 r. W.Goetel zorganizował seminarium pt. "Zagadnienia Ochrony Zasobów Przyrody i Zabezpieczenia Trwałości Użytkowania Zasobów".

W. Goetel jest autorem wielu prac geologicznych i paleontologicznych dotyczących głównie Tatr; był On organizatorem badań i systematycznych zdjęć geologicznych w Tatrach, jest zasłużonym pionierem idei zakładania parków narodowych w Polsce.

Wśród bogatej działalności Goetla należy wspomnieć funkcję prezesa Zarządu Głównego Towarzystwa Tatrzańskiego (1935-1939), członka Prezydium Asocjacji Słowackich Towarzystw Turystycznych (1931-1939), Członka Rzeczywistego PAN, Członka Honorowego Towarzystwa Geologicznego w Wiedniu, Członka Amerykańskiego Towarzystwa Geograficznego, Członka Zagranicznego Węgierskiego Towarzystwa Geologicznego, Przewodniczącego Komitetu: Nauk Geologicznych PAN, Ochrony Wód PAN, Ochrony Przyrody i jej Zasobów PAN, Przewodniczącego Komisji Wodnej i Surowcowej PAN, Przewodniczącego Towarzystwa Polsko-Austriackiego, Współorganizatora Akademickiego Związku Sportowego (AZS).

Walery Goetel został wyróżniony wieloma odznaczeniami i nagrodami,min.: Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Polonia Restituta, Sztandarem Pracy I Klasy, Krzyżem Grunwaldzkim  II Klasy, czterokrotnie Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej, Medalem Van Tienhofena (najwyższe odznaczenie od Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i jej Zasobów), poza tym 50 odznakami i wyróżnieniami organizacji sportowych i turystycznych i 25 odznaczeniami od instytucji naukowych krajowych i zagranicznych.

Dzięki wielu zaletom charakteru, takim jak pogoda ducha, wyrozumiałość, życzliwość, pracowitość oraz służenie doświadczeniem i wiedzą  cieszył się powszechnym uznaniem i sympatią.

Walery Goetel jest twórcą nowej gałęzi nauki: sozologii, która łączy w sobie problematykę ochrony przyrody z racjonalnym użytkowaniem jej zasobów.

Sozologia jest nauką o czynnej ochronie środowiska naturalnego,  zajmującą się problemami ochrony środowiska, przyczynami i następstwami niekorzystnych zmian w strukturze i funkcjonowaniu układów ekologicznych, zmian wynikających z rozwoju cywilizacji oraz sposobami zapobiegania im i łagodzenia ich skutków. Poszukuje skutecznych sposobów zapobiegania degradacji środowiska, w zakresie środowiska wodnego zajmuje się jego ochroną przed zanieczyszczeniem, eutrofizacją i degradacją wód. W ramach sozologii są opracowywane praktyczne metody działania zmierzające do zapobiegania lub łagodzenia skutków niekorzystnych zmian środowiska.

Sozologia jest nauką interdyscyplinarną, ściśle związaną z ekologią, geologią i geografią, wykorzystuje wiedzę z różnych nauk technicznych, ekonomicznych i humanistycznych. Swoje działania opiera na podstawach ekologii i pokrewnych nauk przyrodniczych takich jak: rolnictwo, leśnictwo, rybołówstwo i łowiectwo. Czasami sozologia uważana za dział ekologii stosowanej.

Nauka ta zajmuje się zabezpieczeniem przed degradacją zasobów przyrody oraz racjonalnym ich gospodarowaniem, w celu zapewnienia trwałości jego użytkowania. W zakresie zainteresowań sozologii są także tzw. choroby cywilizacyjne.

Termin sozologia został wprowadzony w 1965 r.

W. Goetel zmarł dnia 6 listopada 1972 roku w Krakowie i został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Rakowickim.


Ocena (3.5) Oceń:
Szukaj sylwetki ekologa
>> Zamknij <<