Rozmnażanie i odżywianie grzybów

Grzyby cechuje różnorodność w sposobach rozmnażania się i odżywiania. Większość z nich rozmnaża się zarówno płciowo, jak i bezpłciowo. Jeśli zaś idzie o odżywianie, część grzybów to saprobionty (żywią się martwą materią organiczną), inne to drapieżniki (wyspecjalizowane strzępki pozwalają im chwytać pokarm), a jeszcze inne to symbionty (żyją w symbiozie z żywicielem) lub pasożyty (pasożytują na żywicielu – roślinie lub zwierzęciu). Biorąc to pod uwagę, grzyby są organizmami cudzożywnymi.

Grzyby jadalne i niejadalne

Grzyby dzielą się na jadalne, niejadalne i trujące – nie są to oficjalne taksony, ale podział funkcjonujący ze względu na zdatność grzybów do spożycia przez ludzi. Wiele grzybów posiada cenione walory kulinarne, a nawet wartości odżywcze (grzyby shiitake, trufle, wiele gatunków borowików, podgrzybków, pieczarki, czubajka kania, mleczaj rydz, a nawet poszczególne gatunki muchomorów uważanych w powszechnej opinii za wyłącznie trujące, itd.). Niektóre z nich – chociażby znane doskonale w Polsce pieczarki i boczniaki – są specjalnie hodowane, pozostałe występują dziko w lasach i są zbierane przez grzyboznawców lub grzybiarzy-amatorów.

Kontrowersyjny podział grzybów

Podział na grzyby jadalne, niejadalne i trujące (np. blaszkowate), których prezentacja jest dostępna w naszym katalogu online, nie obywa się bez kontrowersji i nieścisłości. Niektóre atlasy, a nawet formalne rozporządzenia prawne podają bowiem sprzeczne z innym źródłami informacje. Niekiedy grzyby z blaszkami, faktycznie jadalne, uznawane są za niejadalne lub wręcz trujące. Wiele sporów dotyczy również grzybów niejadalnych i trujących. Samodzielne zbieranie grzybów wymaga specjalistycznej i szczegółowej wiedzy o ich budowie czy zawartych substancjach, a także o odpowiedniej obróbce i sposobie spożywania. Bowiem w grzybach trujących obecne są substancje toksyczne, które mogą powodować śmierć.

Grzyby blaszkowe – również mogą być jadalne

Choć przyjęło się – nie bez powodu zresztą – że grzyby blaszkowe są trujące, część z nich to jadalne okazy. Podczas wizyty w lesie i przeczesywania ściółki grzybiarze często je omijają, ponieważ brakuje im wiedzy. W tej sytuacji wolą zrezygnować z zebrania danego osobnika, niż zaryzykować pomyłkę i włożyć do koszyka niezdatne do spożycia, a nawet groźne dla organizmu grzyby trujące podobne do jadalnych.

Wśród gatunków nadających się do zastosowań kulinarnych można wymienić te, które mają kapelusz z blaszkami pod spodem. Jedną z nich jest popularna kurka, właściwie zwana pieprznikiem, powszechnie doceniana za właściwości smakowe i szerokie możliwości wykorzystania w kuchni. Inny grzyb blaszkowy jadalny to opieńka miodowa, która doskonale nadaje się do marynat i kiszonek. W tej kategorii znajdują się także takie odmiany jak m.in. gąska zielonka, pieczarka bulwiasta czy kania.

Grzyby - pytania i odpowiedzi

Jakie są największe grzyby w Polsce?

15 g – tyle ważył odnaleziony w 1977 r. w Piotrkowicach siedzuń sosnowy, który jest uznawany do dzisiaj za najbardziej dorodny okaz, jaki udało się kiedykolwiek zebrać w naszym kraju.

Jak rozpoznać gatunki nie nadające się do spożycia?

Grzyb trujący często występuje z gąbką i blaszką pod kapeluszem, choć zdarzają się też odmiany nadające się do zastosowań kulinarnych, które mają te elementy.

Gdzie i kiedy można liczyć na największe zbiory?

Większość gatunków rośnie w lesie, a aktualne występowanie grzybów jest najbardziej intensywne we wrześniu i październiku.