Wrośniak miękkowłosy to rzadki i ginący w Europie, natomiast wciąż bardzo pospolity w Ameryce Północnej członek rodziny żagwiowatych Polyporaceae. Z powodu łykowatej konsystencji oraz miernego smaku jest grzybem niejadalnym.
Sezon
Występowanie
Wrośniak miękkowłosy podawany jest z Kanady, USA oraz Eurazji (po Pakistan oraz Indie na południu, Koreę i rosyjski Daleki Wschód na wschodzie). Odszukano go również w krajach afrykańskich (Tanzania, Kenia, Etiopia), gdzie rośnie na moczarach, w górach i na wyżynach o chłodnym mikroklimacie. Na Starym Kontynencie pozostaje rzadki. Umieszczono go na Czerwonych Listach gatunków wymierających m.in. w Polsce (kategorii zagrożenia R - rzadkie), Danii oraz Austrii. W ostatnich latach odszukano go na kilku stanowiskach w lubelskim, łódzkim, śląskim oraz podkarpackim.Jako saprotrof wyrasta na martwym drewnie. Zasiedla przede wszystkim drzewa liściaste o twardym drewnie jak buk, rzadziej dęby, wiązy i jesion. Spośród liściastych o miękkim drewnie preferuje olszę i brzozę. Rzadko kiedy powoduje gnicie drewna drzew i krzewów iglastych. W Europie zasiedla głównie wilgotne, cieniste, bagienne lasy typu olsów i łęgów. Sporadycznie spotkać można go na siedliskach antropogenicznych jak obrzeża leśniczówek czy parki.
Wygląd
Owocniki wrośniaka miękkowłosego mogą mierzyć do 80 mm szerokości. Najczęściej wyrastają całą grupą, nachodząc dachówkowato na siebie. Za życia i tuż po zebraniu dość ciężkie, sprężyste i białawe, po zasuszeniu stają się lżejsze, kruche i mocno żółte w barwie.Kapelusz tej huby może przyrastać do drewna dwojako: centralnie lub bokiem. Jeżeli przyrósł centralnie to przybiera kształt nerki albo talerzyka; jeśli przyrósł bokiem to ma kształt konsoli. Od reszty przedstawicieli rodzaju wrośniak różni się wyraźnie bardzo jasnym, niemal białym kolorem i słabo dostrzegalnym strefowaniem. Za młodu śnieżno biały, w dojrzałym wieku robi się kremowy lub jasno szary. Młode i średnie owocniki charakteryzują się miękkim, ale obfitym owłosieniem (stąd nazwa), natomiast stare okazy mogą być prawie nagie, za to pomarszczone, wręcz chropowate w dotyku, tak promieniście jak i wzdłużnie. Fakturę owłosienia tego wrośniaka porównuje się czasem do jedwabiu bądź aksamitu.
Hymenofor rurkowaty z rurkami długimi na 6 mm, początkowo biały, potem kremowy, u najstarszych owocników żółtawy. Pory wrośniaka miękkowłosego są kanciaste ale zaokrąglone, o 3-5 kątach, dość niewielkie, gdyż mierzące 3-4 mm.
Miąższ bardzo twardy, ale sprężysty i łykowaty zarazem. Długo zachowuje czysto białą barwę. Nie posiada wyraźnego aromatu ani smaku.
Wysyp zarodników biały. Spory są nieamyloidalne, walcowate i pozbawione urzeźbienia (gładkie). Osiągają 1,5-2,0 na 0,7-0,5 μm.
Stosunkowo najbardziej podobne bywają pokrewne wrośniaki: .
Właściwości
Wrośniak miękkowłosy jest grzybem niejadalnym. Z powodu swojej rzadkości grzyb ten nie powoduje strat gospodarczych w Europie, zasługuje na ochronę.
Zastosowanie
Wrośniak miękkowłosy w Europie, USA i Kanadzie uważany za niejadalnego aczkolwiek spożywany w Hong Kongu.Bibliografia
- Domański S., Orłoś H., Skirgiełło A. 1967. ; “Żagwiowate II (Polyporaceae pileateae), szczecinkowcowate II (Mucronosporaceae pileateae), lakownicowate (Ganodermataceae), bondarcewiowate (Bondarzewiaceae), boletkowate (Boletopsidaceae), ozorkowate (Fistulinaceae). w: Kochman J., Skirgiełło A. (red.), ”; PWN, Warszawa. ;
- Flisińska Z. 2000. ; “Studies on the Macromycetes of the Janów Forests Landscape Park (SE Poland). ”; Acta Mycologica, 35(1): 61-78. ;
- Gerhardt E. 2006. ; “Grzyby. Wielki ilustrowany przewodnik. Ponad 1000 opisanych gatunków. ”; Wyd. Klub dla Ciebie, Warszawa. ;
- Gminder A. 2008. ; “Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej? ”; Wyd. Weltbild, Warszawa. ;
- Mäkelä M. 2017. ; “Granchi Z., Peng M., Chi-A-Woeng T., de Vries RP., Hildén K., Genome Sequence of the Basidiomycete White-Rot Fungus Trametes pubescens FBCC735. ”; Genome Announc. 5 (8): e01643-56. ;
- Gumińska B., Wojewoda W. 1985. ; “Grzyby i ich oznaczanie. ”; PWRiL, Warszawa. ;
- Krieglsteiner G. 2000. ; “Die Großpilze Baden-Württembergs. Band 1: Allgemeiner Teil. Ständerpilze: Gallert-, Rinden-, Stachel- und Porenpilze. ”; Ulmer Verlag, Stuttgart. ;
- Łakomy P., Kwaśna H. 2008. ; “Atlas hub. ”; Oficyna Wydawnicza MULTICO, Warszawa. ;
- Mirek Z. (red.) 2006. ; “Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. ”; W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków. ;
- Phillips R. 2010. ; “Mushrooms and Other Fungi of North America. ”; Firefly Books, Buffalo. ;
- Szczepkowski A. 2012. ; “Grzyby nadrzewne w innym świetle – użytkowanie owocników. ”; Studia i Materiały CEPL w Rogowie 14, 32: 3. ;
- Tomšovský M., Kolařík M., Pažoutová S., Homolka L. 2006. ; “Molecular phylogeny of European Trametes (Basidiomycetes, Polyporales) species based on LSU and ITS (nrDNA) sequences. ”; Nova Hedwigia 82 (3-4): 269-280. ;
- “https://grzyby.pl/gatunki/Trametes_pubescens.htm”; data dostępu: 2021-07-21
