Definicja pojęcia:

odpady komunalne

Odpady komunalneodpady powstające w gospodarstwach domowych czyli związane bezpośrednio z nieprzemysłową działalnością człowieka. Odpady komunalne nazywane są też odpadami bytowymi. Do odpadów komunalnych zalicza się również te pochodzące od innych wytwórców ale mające charakter i skład podobny do odpadów produkowanych w gospodarstwach domowych – z wykluczeniem odpadów niebezpiecznych.
  1. Podział odpadów komunalnych
  2. Charakterystyka odpadów komunalnych
  3. Segregacja odpadów komunalnych
  4. Unieszkodliwianie odpadów komunalnych

We współpracy Ministerstwa Środowiska i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w 2017 roku powstał Wspólny System Segregacji Odpadów (WSSO). Obowiązuje on na terenie całego kraju i określa podział odpadów na cztery główne frakcje oraz odpady zmieszane. System określa również pewne wymogi jakie powinny spełniać gminy. Jest to zapewnienie możliwości selektywnego zbierania odpadów na terenach będących w użytku publicznym, zabezpieczanie zbieranych odpadów na potrzeby ich późniejszego przetworzenia oraz wymiana pojemników na odpady na odpowiednie do segregacji – o określonych kolorach. Zasady te opisuje Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. z 2017 r. poz. 19)
Przykład elektrośmieci. fot. pixabay.com

Podział odpadów komunalnych

Odpady można zakwalifikować do wielu grup na podstawie różnych kryteriów takich jak ich pochodzenie, szkodliwość czy toksyczność, stan skupienia lub skład chemiczny bądź przydatność do dalszego przetworzenia i wykorzystania. O szkodliwości i toksyczności odpadów decyduje zawartość składników niebezpiecznych dla organizmów żywych, dla wód powierzchniowych i gleby lub dla atmosfery. Również wpływ ma łatwopalność oraz właściwości rakotwórcze.

Ze względu na stopień zagrożenia odpady dzieli się na:

Odpady można również podzielić ze względu na zawartość frakcji organicznej. Odpady mineralne będą zawierały minimalną ilość substancji organicznych – poniżej 1%, odpady organiczne będą się składały w ponad połowie z substancji organicznej, natomiast odpady organiczno-mineralne stanowią grupę pośrednią.

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2014 poz. 1923) rozróżniamy 20 grup odpadów w zależności od źródeł ich powstawania. Wyszczególnione zostały między innymi odpady pochodzące z przemysłu skórzanego, futrzarskiego i tekstylnego, z przemysłu fotograficznego i usług fotograficznych, z procesów termicznych czy pochodzące z rolnictwa, ogrodnictwa, rybołówstwa i podobnych dziedzin. Osobno zostały wyszczególnione odpady opakowaniowe, odpady medyczne i weterynaryjne czy odpady nie ujęte w innych grupach. Każda z grup ma przypisany numer z czego odpadom komunalnym łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie przypada numer 20.
Segregacja szkła. Fot. pixabay.com

Charakterystyka odpadów komunalnych

Odpady komunalne charakteryzują się dużą zmiennością na przykład w poszczególnych porach roku. Są również niejednorodne jeśli chodzi o skład surowcowy a także niestabilne np. podatne na gnicie. Mogą stanowić zagrożenie zakażeniem oraz zawierać odpady niebezpieczne. Odpady komunalne można podzielić na trzy grupy pod względem ich potencjału jako źródło surowców wtórnych. Około 30% odpadów jest traktowana realnie jako surowce wtórne np. tworzywa sztuczne, papier, szkło itp., mniej więcej połowa jest rzadko traktowana jako surowce wtórne – są to odpady spożywcze i resztki jedzenia a około 20% stanowi grupa nie rozważana jako surowce wtórne i tu należą na przykład odpady paleniskowe czy żużel.

Segregacja odpadów komunalnych

Zgodnie z Wspólnym Systemem Segregacji Odpadów odpady komunalne podlegają podziałowi na cztery podstawowe frakcje:
  • papier – do tej frakcji należą wszelkie opakowania z papieru, kartonu czy tektury, gazety i czasopisma, torby papierowe, zeszyty, ulotki, katalogi itd. Pojemniki na papier mają kolor niebieski.
  • metal i tworzywa sztuczne – są to między innymi puszki, plastikowe opakowania po produktach spożywczych czy środkach czystości, nakrętki, folie aluminiowe, opakowania wielomateriałowe, kapsle i tym podobne.  Pojemnikom na metal i tworzywa sztuczne przypadł kolor żółty.
  • szkło – tutaj należą butelki i słoiki po produktach spożywczych, również po alkoholu, oraz opakowania po kosmetykach jeśli nie są połączone trwale z innymi surowcami. Pojemniki na szkło są koloru zielonego. Jeśli w danym miejscy stosowany jest podział na szkło bezbarwne oraz kolorowe to pojemniki są odpowiednio białe i zielone.
  • bio – do tej grupy zaliczamy odpadki warzywne i owocowe oraz resztki jedzenia a także skoszoną trawę, liście, trociny, gałęzie i tym podobne. Pojemniki na bio odpady mają kolor brązowy.

Odpady niepasujące do żadnej z kategorii i których nie można ich odzyskać w procesie recyklingu powinny trafić do pojemników na odpady zmieszane. Wyjątek stanowią odpady niebezpieczne, które są inaczej utylizowane. Do tej grupy należą na przykład przeterminowane leki, które powinny być oddawane do apteki lub baterie i elektrośmieci, które można oddać na przykład w supermarkecie.
Odpadki organiczne. fot. pixabay.com

Unieszkodliwianie odpadów komunalnych

Unieszkodliwianie polega na poddawaniu odpadów różnym procesom biologicznym, fizycznym lub chemicznym, które przekształcają je do formy niezagrażającej życiu lub zdrowiu ludzi oraz niezagrażającej środowisku. Najczęściej spotykanym sposobem unieszkodliwiania odpadów jest ich odpowiednie składowanie. Składowisko odpadów jest to miejsce o powierzchni od kilku do kilkunastu tysięcy metrów kwadratowych, pojemności od kilku tysięcy do kilkunastu milionów metrów sześciennych odpadów, o okresie eksploatacji dochodzącym do kilkudziesięciu lat oraz o maksymalnej szczelności i minimalnym oddziaływaniu na środowisko. Do składowisk odpadów zalicza się wysypiska odpadów stałych, wylewiska odpadów ciekłych oraz zwałowiska. W Polsce wysypiska dzielą się na zorganizowane, niezorganizowane i półzorganizowane.

Spośród metod unieszkodliwiania odpadów rozróżniamy również kompostowanie, przerabianie na paliwa stałe, zgazowanie i pirolizy (beztlenowa degradacja pod wpływem wysokiej temperatury), tworzenie pryzm energetycznych, fermentację metanową w specjalnych komorach oraz spalanie czyli mineralizację odpadów w odpowiednich piecach.
Odpady komunalne. fot. pixabay.com

Bibliografia

  1. “Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2014 poz. 1923) http”; data dostępu: 2018-12-15
  2. “Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie szczegółowego sposobu selektywnego zbierania wybranych frakcji odpadów (Dz.U. z 2017 r. poz. 19)”; data dostępu: 2018-12-17
  3. Baran S., Turski R.; “Wybrane zagadnienia z utylizacji i unieszkodliwiania odpadów”; Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Lublinie, 1999;
  4. “http://naszesmieci.mos.gov.pl/”; data dostępu: 2018-12-17
Legenda. Pokaż objaśnienia oznaczeń i skrótów
Szukaj
Oceń stronę
Ocena: 4.4
Wybór wg alfabetu:
a b c ć d e f g h i j k l ł m n o q p r s ś t u v w x y z ż ź