Oman wielki korzeń (Inula helenium)

Nazywany/a też: łoman, oman pospolity, oman prawy, wielkie ziele

Oman wielki - kwiat. By H. Zell (Own work) [GFDL or CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
Roślina liczy sobie 90 gatunków, które występują w Azji, Europie i Ameryce. Gatunkiem typowym jest oman wielki. Pochodzi on z Azji Środkowej oraz Europy. Jest również gatunkiem rozprzestrzenionym na inne kraje. W Polsce zdziczały występuje zarówno na niżu, jak i w niżej położonych górach. W Polsce oman wielki uprawiany jest do celów farmaceutycznych.
  1. Wygląd
  2. Uprawa
  3. Zbiór
  4. Właściwości lecznicze
  5. Praktyczne zastosowanie
  6. Systematyka
  7. Galeria zdjęć

Wygląd

Jest to jedna z największych roślin zielnych, ponieważ osiąga do 2,4 m wysokości. Łodyga jest wzniesiona i rozgałęziona u góry. Liście na łodygach mają kształt lancetowaty, natomiast odziomkowe są jajowate i duże. Kwiaty to koszyczki kwiatowe, które osiągają do 8 cm średnicy, mają barwę złotożółtą. Wewnętrzne kwiaty nazywane są rurkowymi, zewnętrzne języczkowymi.

Czy wiesz, że...
  • Ocet sporządzony z korzenia omanu działa odstraszająco na owady, roztocza i pchły.
  • Inulina, czyli główny składnik omanu ma zbliżony skład chemiczny do krochmalu, jednak w przeciwieństwie do niego nie tworzy gęstej papki w wodzie.
  • Korzeń rośliny był prawdziwym przysmakiem w starożytnym Rzymie, smażono go wówczas w cukrze.
  • Oman jest rośliną ozdobną, często uprawia się go w ogrodach, również ze względu na pozyskiwanie surowca do celów leczniczych.
  • Oman wielki był powszechnie używanym lekiem w starożytnym Rzymie, spożywano go wówczas po obfitych biesiadach chcąc uchronić się od niestrawności.
  • Oman był jednym z najważniejszych składników wina Św. Pawła, czyli wina produkowane w okresie średniowiecza.
  • W XIX wieku korzeń służył do wyrobu pastylek i cukierków na astmę, a także kropli na kaszel. Mieszano go wówczas z cukrem i podgrzewano.
  • Korzeń to nie jedyny surowiec, są nim również kwiaty.

Uprawa

 
Oman wielki jest mrozoodporny i nie ma wysokich wymagań co do gleby. Są mrozoodporne i nie mają specjalnych wymagań co do gleby. Nasiona wysiewa się na wiosnę wprost do wilgotnego, gliniastego gruntu, w nasłonecznionym lub częściowo zacienionym stanowisku.

Zbiór

Surowiec, czyli korzeń zbiera się jesienią, podczas drugiego roku życia rośliny. Źródła podają, że zbioru należy dokonywać po dwukrotnych przymrozkach. Suszenie z kolei przeprowadzamy w temperaturze nie wyższej niż 40 stopni Celsjusza.

Właściwości lecznicze

Oman wielki zawiera olejek eteryczny, inulinę i witaminę E. Oman działa wykrztuśnie, dzięki temu pomaga odkrztuszać zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę. Działa również żółciopędnie, żółciotwórczo oraz moczopędnie. Szerokie zastosowanie znajduje jednak w schorzeniach przewodu pokarmowego, ponieważ pomaga niwelować niestrawność żołądkową i towarzyszące jej nieprzyjemne objawy takie jak bóle brzucha, wzdęcia czy nudności. Co więcej, pobudza wydzielanie kwasu żołądkowego oraz działa przeciwskurczowo na jelita. Skutecznie walczy również z robakami i reguluje przemianę materii, czego efektem jest regularne wypróżnianie się. Dzięki zawartości substancji o  nazwie helenina oman wielki hamuje rozprzestrzenianie się wirusów i grzybów w organizmie. Hamuje również rozwój pierwotniaków i bakterii. Jest świetnym naturalnym lekiem, który zaleca się spożywać podczas wszelkiego typu infekcji oraz grypy. Dzięki swoim wspaniałym właściwościom wzmacnia dodatkowo cały organizm. Surowiec ten wykorzystuje się również w sposób zewnętrzny, pomaga bowiem leczyć stany zapalne zlokalizowane w jamie ustnej, gardle czy nawet na dziąsłach. Świeży korzeń omanu jest świetnym probiotykiem. Oman działa również lekko uspokajająco.

Praktyczne zastosowanie

Nalewka na lepsze trawienie, problemy żołądkowe

Składniki:
  • 100 g korzenia omanu
  • Białe wino

Korzeń zalać litrem białego wina. Odstawić na około 7-8 dni. Przesączyć. Pić po łyżeczce nalewki, dodając ją najlepiej do herbaty.
Oman wielki - kwiat. By H. Zell (Own work) [GFDL or CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons Oman wielki - kwiat. By H. Zell (Own work) [GFDL or CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons

Galeria zdjęć

Oman wielki - kwiat. By H. Zell (Own work) [GFDL or CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
Oman wielki - łodyga z kwiatem. By Enrico Blasutto (Own work) [GFDL or CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons

Systematyka

Królestwo:rośliny
Rząd:astrowce
Rodzina:astrowate
Podrodzina:Asteroideae
Rodzaj:oman
Atlas ziół - indeks nazw polskich
A B C D E F G H I J K L Ł M N O Q P R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź