Pasternak zwyczajny korzeń (Pastinaca sativa)

Nazywany/a też: pascincik, pastinak, pastinaka, pasternalis, pestinala

Tagi: na żołądek, przeciwbólowe, układ moczowy, włosy, skóra, paznokcie

Pasternak - korzenie odmiany uprawnej. By Jonathunder (Own work) [CC BY-SA 3.0 or GFDL], via Wikimedia Commons

Pasternak to warzywo korzeniowe, które pochodzi z Eurazji – można go spotkać w ciepłych rejonach nizinnych oraz średnich piętrach górskich. Roślina rozprzestrzeniła w Afryce, Ameryce Południowej, Azji tropikalnej, Kanadzie oraz w Australii i Nowej Zelandii. W Polsce jest rośliną pospolitą – uprawną i dziką.
.

Wygląd
Uprawa
Zbiór
Właściwości lecznicze
Praktyczne zastosowanie
Systematyka
Galeria zdjęć

Wygląd

Łodyga rośliny osiąga od 30 do 100 cm wysokości. W górnej części jest rozgałęziona. Roślina jest naga, niektóre jej części są krótko owłosione. Liście mają bardzo charakterystyczny kształt, są bowiem pojedynczo pierzaste i składają z 4-7 par listków, które mają ząbkowane brzegi. Listek wierzchołkowy klapowany. Kwiaty są małe, mają barwę złocistożółtą, są zebrane w szypułkowe baldachy. Owoc to rozłupka o długości 5-7 mmm, ma barwę żółtobrązową. Korzeń u roślin dzikich jest cienki i wcześnie drewnieje, natomiast u roślin uprawnych jest gruby i jadalny.
.

Czy wiesz, że...

Dziki pasternak nie nadaje się do jedzenia, ponieważ jego korzenie są zdrewniałe i mają gorzki smak. Można natomiast przygotować z niego przyprawę, wcześniej jednak należy długo gotować korzeń w osolonej wodzie.
Roślina ta dawniej wykorzystywana była w piwowarstwie i gorzelnictwie.
Korzeń przypomina wyglądem pietruszkę, jednak gdyby przyjrzeć się dokładniej, różni się od niego. Korzeń pasternaku jest duży większy od korzenia pietruszki, jest mniej aromatyczny, a w smaku przypomina mieszankę marchewki, selera i rzepy.
Pasternak świetnie nadaje się do pieczenia i przyrządzania zdrowych, pieczonych warzyw pociętych w słupki. Jest doskonałym dodatkiem do zup czy puree.
W XVI wieku w Europie pasternak był paszą dla zwierząt. Natomiast nie był zalecany do jedzenia przez ludzi, uważano bowiem, że jego spożycie będzie wiązało się z atakami szaleństwa.
Pasternak jest popularną paszą dla świń we Włoszech. Ze zwierząt karmionych pasternakiem wyrabia się pyszną szynkę parmeńską, którą uważa się za szynkę wysokiej jakości.

Uprawa

Pasternak jest rośliną dwuletnią, wytrzymałą na niskie temperatury i lekkie przymrozki. Nasiona pasternaku wysiewa się bezpośrednio do gruntu na przełomie marca i kwietania. Najlepiej rośnie na glebach zasobnych w próchnicę. Wymaga regularnego i intensywnego podlewania. Pasternak można już wykopywać pod koniec października.

Zbiór

Korzenie zbiera się na jesieni.

Właściwości lecznicze

Roślina ma wysoką wartość odżywczą, uważa się, że większą niż marchew. Jest bogata w białko, witaminy oraz sole mineralne i pektyny. Korzeń polecany jest do regulowania przemiany materii oraz pobudzania apetytu. Ma również działanie rozkurczowe, dzięki temu działa kojąco na jelita i żołądek. Pasternak działa również moczopędnie, dzięki temu zmniejsza ryzyko wystąpienia kamieni nerkowych. Surowiec jest składnikiem leków stosowanych na choroby skórne, w tym między innymi łysienie plackowate. Roślina posiada również właściwości uspokajające, obniżające ciśnienie krwi. Dawniej pasternak używany był jako środek przeciwbólowy – leczono nim bóle zębów, przeciwgorączkowy oraz przeciwgruźlicowy.

Praktyczne zastosowanie

Odżywczy sok z pasternaku polecany na wzmocnienie organizmu, pobudzenie apetytu

Składniki:

Świeży korzeń pasternaku
Opcjonalnie woda

Świeży korzeń pasternaku wycisnąć w sokowirówce. Jeżeli chcemy rozrzedzić nieco powstały sok, można dodać do niego letnią wodą. Wypić po przygotowaniu. Przechowywane, świeżo wyciśnięte soki szybko tracą swoje cenne wartości, dlatego należy je spożywać zaraz po przygotowaniu.