Tysiącznik (Centaurium erythraea)

Nazywany/a też: centuria, centuria zwyczajna, centuria zwykła, goryczka czerwona, goryczkowe ziele, tysiącznik pospolity, ziele żołądkowe, żółć ziemna

Tysiącznik - kwiaty. By Javier martin (Own work) [Public domain or Public domain], via Wikimedia Commons
Tysiącznik występuje w Europie, Azji i Afryce. Jest gatunkiem uprawianym w wielu miejscach świata – Ameryce Północnej i Południowej, a także na Wyspach Kanaryjskich, Hawajach, Midway i Azorach. W Polsce roślinę znaleźć można rzadko, niemniej jednak występuje na terenie całego kraju. Rośnie na nasłonecznionych zboczach i skarpach, a także łąkach, polanach, przydrożach i w zaroślach.

  1. Wygląd
  2. Uprawa i zbiór
  3. Właściwości lecznicze
  4. Praktyczne zastosowanie
  5. Systematyka
  6. Galeria zdjęć

Wygląd

Łodyga rośliny jest pusta w środku i ma walcowaty kształt. Ma kolor od jasnozielonego do ciemnobrunatnego. Liście ułożone są nakrzyżlegle. Blaszki pozbawiona są włosków, mają barwę od zielonej do brunatnozielonej. Kwiaty zebrane są w pęczki, mają barwę różową. Owoc to żółta torebka, w której znajdują się nasiona.

Czy wiesz, że...
  • Tysiącznik zastosowanie ma również, jako roślina przyprawowa. Roślina ta wykorzystywana jest do aromatyzowania napojów alkoholowych – wódek, wermutów, nalewek, oraz napojów energetyzujących.
  • Roślina wykorzystywana jest w przemyśle kosmetycznym. Wykorzystuje się ją do produkcji kosmetyków oraz środków do higieny i dezynfekcji jamy ustnej.
  • Roślina jest objęta ochroną, ziele do celów leczniczych pozyskuje się tylko z upraw.


Uprawa i zbiór

Zbiory przeprowadza się tylko z upraw, ponieważ roślina znajduje się pod częściową ochroną. Surowiec zbiera się, gdy roślina zaczyna kwitnąć. Dolne liście nie mogą być zżółknięte i wyschnięte. Podczas zbiorów ściąć należy całą roślinę z liśćmi. Później ziele należy wysuszyć.

Właściwości lecznicze

 

Tysiącznik pospolity właściwości ma wiele. Przede wszystkim surowiec wykorzystywany jest do leczenia problemów z układem trawiennym. Zawarte w roślinie gorycze wzmagają wydzielanie soków żołądkowych oraz żółci.  Ziele pomaga w zaburzeniach trawienia, braku łaknienia, wzdęciach i nieprzyjemnym odbijaniu się, zgadze oraz bólach brzucha. Działa żółciopędnie, dzięki temu stosuje się je pomocniczo w kamicy żółciowej. Tysiącznik ziele ma również działanie wzmacniające, często poleca się je rekonwalescentom w celu fizycznego oraz psychicznego wzmocnienia i pobudzenia organizmu. Tysiącznik działanie ma również zewnętrzne. Świeże liście stosuje się do leczenia wyprysków, wrzodów i szybszego gojenia się ran na skórze. Odwar z ziela stosowany jest również do obniżania zbyt wysokiego poziomu ciśnienia krwi oraz leczenia dolegliwości sercowych. Często wykorzystywany jest do leczenia stanów gorączkowych. Kąpiele z dodatkiem ziela tysiącznika działają odprężająco na organizm i zmiękczająco oraz wybielająco na skórę.                                                  

Praktyczne zastosowanie

Odwar z ziela tysiącznika na lepsze trawienie, wzmacniający apetyt oraz siłą witalną organizmu

Składniki:
  • 1 łyżka ziela tysiącznika
  • Woda

Ziele zalać szklanką ciepłej wody. Gotować pod przykryciem na małym ogniu przez około 2 minuty. Odstawić do naciągnięcia na kwadrans. Przecedzić. Pić 1 łyżkę odwaru godzinę przed posiłkiem. W przypadku dzieci zastosować dawkę 1/2-1 łyżeczki odwaru.
Tysiącznik - kwiaty. By Javier martin (Own work) [Public domain or Public domain], via Wikimedia Commons Tysiącznik - kwiaty. By Javier martin (Own work) [Public domain or Public domain], via Wikimedia Commons

Galeria zdjęć

Tysiącznik - kwiaty. By Javier martin (Own work) [Public domain or Public domain], via Wikimedia CommonsTysiącznik - ziele. Rillke [CC BY-SA 3.0 de, GFDL or CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
Tysiącznik - owoce. By H. Zell (Own work) [GFDL or CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
Atlas ziół - indeks nazw polskich
A B C D E F G H I J K L Ł M N O Q P R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź