Barczatka koniczynówka (Lasiocampa trifolii )

Nazywany/a też: kosmatka koniczynówka

Barczatka koniczynówka - gąsienica, fot. shutterstock
Barczatka koniczynówka występuje na terenie prawie całej Eurazji, na obszarze palearktycznym. W Europie można ją spotkać między innymi w Wielkiej Brytanii, Francji, Polsce, Szwecji, Norwegii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Luksemburgu, Austrii, Portugalii, na Ukrainie oraz w Macedonii Północnej. Jej zasięg występowania obejmuje także europejskie części Rosji, Turcję, Kazachstan i Turkmenistan w Azji, a także Algierię w Afryce. W Polsce barczatka koniczynówka jest szczególnie liczna w województwie opolskim i w Beskidach, ale występuje pospolicie na terenie całego kraju. Motyl ten preferuje siedliska suche, takie jak ugory, przydroża i okolice torów kolejowych. Można go także spotkać na suchych łąkach, w wielu parkach i jasnych zagajnikach oraz na wrzosowiskach.
  1. Wygląd
  2. Biologia
  3. Odżywianie
  4. Systematyka
  5. Galeria zdjęć

Wygląd

U barczatki koniczynówki występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Samice są większe od samców, mają także nieco odmienne ubarwienie skrzydeł. Rozpiętość skrzydeł u samic sięga od 50 do 75 mm. U samców te wymiary wynoszą od 40 do 50 mm. Obie płcie mają silnie owłosiony tułów, chociaż u samic włoski są najczęściej dłuższe i jaśniejsze. Samice mają także dość duże, pierzaste czułki. U samców są one znacznie mniejsze, są gładkie w pokroju. Skrzydła mogą mieć zróżnicowaną kolorystykę. Zawsze występuje jednak białe oczko z ciemną otoczką w górnej części przedniego skrzydła. Zazwyczaj występuje też jasna przepaska na przednim skrzydle, ale nie jest to zasada, ponieważ u niektórych osobników jest ona słabo widoczna, a czasem zanika zupełnie. Przednie skrzydło ma odcienie od brunatnego, przez szarobrązowy lub cynamonobrązowy, czasem z jaśniejszą przepaską po zewnętrznej stronie. Tylne skrzydło jest jednobarwne, brunatne lub rdzawobrązowe. Głowa jest niewielka i stożkowato zakończona. Przednia para odnóży wyróżnia się obecnością kolca na goleni, a z kolei tylna para ma ostrogi. Gąsienice barczatki koniczynówki są żółtobrunatne z wyraźnymi, intensywnie żółtymi paskami na całej długości. Gąsienice są silnie owłosione, włosków nie ma tylko pomiędzy segmentami. Łączenia segmentów mają czarne, poprzeczne paski. Można na nich zauważyć żółte, niewielkie kropki, które układają się równomiernie wzdłuż ciała.
Czy wiesz, że...Barczatka dębówka wygląda bardzo podobnie, ale ma bardziej kontrastowe ubarwienie.

Biologia

W ciągu roku występuje tylko jedno pokolenie. Osobniki dorosłe można zauważyć od lipca do września. Motyle latają popołudniami, wieczorami i w nocy, kiedy przypada okres największej aktywności. Gąsienice pojawiają się od marca do czerwca. Jesienią lub na początku zimy zapłodnione samice rozrzucają jaja po ziemi, pomiędzy roślinami. Rozwijają się w nich gąsienice, które zimują w osłonkach jajowych do wczesnej wiosny. Wykluwają się w marcu lub kwietniu. Po dwóch-trzech miesiącach intensywnego żerowania tworzą wokół siebie kokon (zazwyczaj na początku czerwca). Kokon ma owalny kształt, znajduje się bezpośrednio na glebie i jest jasnożółty lub jasnobrązowy. Gąsienice barczatki koniczynówki przeobrażają się przez okres około 6-8 tygodni, a w pełni uformowane motyle opuszczają kokony pod koniec sierpnia lub na początku września.

Odżywianie

Gąsienice wczesną wiosną intensywnie żerują na wielu gatunkach roślin zielnych, w przeciwieństwie do osobników dorosłych, które w ogóle nie pobierają pokarmu. Barczatka koniczynówka jest polifagiem, a więc nie ma specjalizacji pokarmowej, odżywia się wieloma różnymi gatunkami, głównie roślinami z rodzin motylkowatych i na trawach. Wśród nich można wymienić między innymi bylice, dęby, jabłonie, janowce, karagany, komonice, koniczyny, kostrzewy lucerny, pieprzyce, siekiernice, sparcety, wilżyny, wrzosy wydmuchrzyce, wyki oraz żarnowce i szczodrzeńce.

Bibliografia

  1. “http://www.przyrodaswietokrzyska.pl/index.php/owady/motyle/barczatkowate.html”; data dostępu: 2021-06-24
  2. “Global Biodiversity Information Facility”; data dostępu: 2021-06-24
  3. “http://www.pyrgus.de/Lasiocampa_trifolii_en.html”; data dostępu: 2021-06-24
  4. “https://lepidoptera.eu/species/242”; data dostępu: 2021-06-24
  5. J. Heintze; “Motyle Polski”; Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; 1990
  6. “Insektarium”; data dostępu: 2021-06-24
Barczatka koniczynówka - gąsienica, fot. shutterstock Barczatka koniczynówka - gąsienica, fot. shutterstock

Galeria zdjęć

Barczatka koniczynówka, fot. shutterstockBarczatka koniczynówka, fot. shutterstock
Barczatka koniczynówka, fot. shutterstockBarczatka koniczynówka - gąsienica, fot. shutterstock

Systematyka

Domena:Eukarionty
Królestwo:Zwierzęta
Gromada:Owady
Rząd:Motyle
Rodzaj:Lasiocampa
Indeks nazw polskich - gromada Owady
A B C D E F G H I J K L Ł M N O Q P R S Ś T U V W X Y Z Ż Ź