Krokodyl orinokański (Crocodylus intermedius)

Krokodyl orinokański, zwany również krokodylem z Orinoko, to duży gatunek krokodyla występujący w dorzeczu rzeki Orinoko. Są jednym z największych gatunków krokodyli, a długość ich ciała może wynosić nawet siedem metrów. Historia tego gatunku sięga ponad 200 milionów lat wstecz, a więc istnieją na Ziemi dłużej niż dinozaury. Niestety obecnie na wolności żyje niewiele krokodyli (zaledwie 250-1500 osobników), ponieważ w XX wieku intensywnie na nie polowano. Na czerwonej liście gatunków zagrożonych mają status krytycznie zagrożonych (Critically Endangered, CR).

Krokodyle orinokańskie występują wyłącznie w dorzeczu rzeki Orinoko w Ameryce Południowej. Żyją głównie w Wenezueli i Kolumbii. Od czasu do czasu spotykano się z doniesieniami o obserwacjach tego gatunku na wyspie Trynidad, ale nie zostało to potwierdzone. Niestety nie ma wielu dokumentowych informacji na temat preferencji siedliskowych tego gatunku, co wynika z niewielkiej liczebności krokodyli orinokańskich na wolności.

Naturalnym siedliskiem tego gatunku jest słodkowodna rzeka Orinoko, do czego odnosi się ich nazwa gatunkowa. W porze deszczowej często opuszczają rzekę i podróżują drogą lądową do pobliskich stawów i jezior, wracając do rzeki, gdy woda opada.

Długość ciała dorosłego osobnika waha się od około czterech do pięciu metrów, choć istnieją doniesienia o rekordowej długości siedmiu metrów. Samce tego gatunku są zwykle większe niż samice. Średnia masa ciała krokodyla orinokańskiego wynosi około 200-380 kilogramów. Samce tego gatunku są znacznie większe i ważą więcej niż samice. Wszystko to powoduje, że krokodyl orinokański jest największym gatunkiem krokodyla w Ameryce Południowej. Nie jest jednak największym gatunkiem krokodyla na świecie – ten zaszczytny tytuł należy do krokodyla różańcowego, który ma parę metrów długości i może ważyć nawet ponad tysiąc kilogramów. Krokodyle orinokańskie mają jasnobrązową skórę, która może przyjmować również odcienie ciemnoszare lub żółtawe. Barwa skóry może się zmieniać w trakcie życia tego gada. Przypominają z wyglądu inny gatunek krokodyla – krokodyla amerykańskiego, ale mają od niego dłuższy pysk. Jest on wąski i delikatnie zagięty w górę w końcowej części. Młode krokodyle mają ciemniejszy kolor i paski na grzbiecie. Łuski na ciele krokodyla są szorstkie i rozproszone. Krokodyle orinokańskie mają 68 zębów. Zęby te znajdują się głównie po bokach górnej i dolnej szczęki zwierzęcia. Te zęby pozostają widoczne, nawet gdy pysk jest zamknięty.

Gody odbywają się w porze suchej, a proces lęgowy rozpoczyna się na przełomie stycznia i lutego, czyli wciąż w porze suchej. Samce przyciągają samice charakterystycznym odgłosem godowym – niskim rykiem. To samice wybierają partnera. Zaobserwowano, że samice chętniej kopulują z samcami z głębszym rykiem. Krokodyle orinokańskie są gatunkiem poliandrycznym – w trakcie jednego sezonu godowego samica może kopulować z kilkoma samcami. Po czternastu tygodniach od zapłodnienia samica składa około 40-60 jaj do wykopanej przez siebie dziury w ziemi. Płeć młodych zależy od temperatury w trakcie inkubacji, a ona zależy z kolei od głębokości, na jakiej znajduje się dane jajo. Jaja są zakopywane na różnych głębokościach, więc w jednym miocie mogą znajdować się zarówno samce, jak i samice. Zaobserwowano jednak, że zazwyczaj przeważają samice. Młode zazwyczaj wykluwają się w nocy. Maluchy wzywają matkę popiskiwaniem i poszczekiwaniem, a ona przenosi je do płytkiej wody. Niestety większość jaj i młodych pada ofiarą innych drapieżników, które można znaleźć w tym samym środowisku. Krokodyle orinokańskie osiągają dojrzałość płciową, gdy mają około 1,8 metra długości. Są jednym z gatunków, których dojrzałość płciowa zależy od wielkości ciała (a więc stopnia rozwoju fizycznego), a nie od wieku. Jeśli uda im się uniknąć polowania, średnia długość życia krokodyla orinokańskiego wynosi od około 70 do 80 lat. Jednak z powodu polowań ich populacja na wolności jest krytycznie zagrożona

Krokodyle orinokańskie to mięsożerne zwierzęta, które polują na swoje ofiary. Gady te mają bardzo wyczulony węch, który pomaga im identyfikować ofiarę z dużej odległości, a nawet w nocy, co czyni je bardzo niebezpiecznym gatunkiem gadów. Ich dieta składa się głównie z dużych ryb rzecznych, ale obejmuje także małe ssaki, ptaki i inne mniejsze gady.