MUNDŻAK CHIŃSKI. Ssak. Zwierzę - mundżak chiński
Ekologia.pl Wiedza Atlas zwierząt Strunowce Kręgowce Ssaki Parzystokopytne Jeleniowate Mundżak Mundżak chiński
Indeks nazw
Szukaj lub wybierz według alfabetu
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Mundżak chiński (Muntiacus reevesi)

Mundżak chiński, fot. shutterstock
Spis treści
Biologia

Mundżak chiński jest przedstawicielem występującego w południowej i wschodniej Azji rodzaju mundżak, do którego należy 12 gatunków niewielkich jeleniowatych. Mundżak chiński naturalnie występuje w Chinach i na Tajwanie, natomiast już w XIX wieku został introdukowany w Anglii. Po kilkukrotnych ponownych introdukcjach w I połowie XX wieku mundżak chiński stał się gatunkiem pospolitym i szeroko rozprzestrzenionym w Anglii, od niedawna pojawiając się też w Szkocji i w Irlandii Północnej. Ze względu na wysoką plenność mundżaka chińskiego, jego populacja rośnie bardzo szybko. Inwazyjny mundżak chiński wywiera negatywny wpływ na ekosystemy na Wyspach Brytyjskich, zmieniając strukturę roślinności, eliminując rzadkie gatunki roślin i konkurując z rodzimymi sarnami. Podobnie stało się w Japonii, gdzie mundżaki chińskie były introdukowane m.in. na wyspę Izu Ōshima. Ze względu na duży potencjał inwazyjności, w 2016 r. mundżak chiński trafił na listę inwazyjnych gatunków obcych stanowiących zagrożenie w Unii Europejskiej. W Polsce nie zanotowano jeszcze obecności zdziczałych mundżaków chińskich, a gatunek nie jest u nas popularny w hodowli amatorskiej (można go jednak spotkać w niektórych ogrodach zoologicznych). W związku z tym szanse na pojawienie i zadomowienie się u nas mundżaków chińskich nie są zbyt wysokie – wg terminologii przyjętej przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska mundżak chiński jest w Polsce gatunkiem 'mało inwazyjnym’, i nie trafił na obecnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Środowiska dotyczące gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym.

Wygląd

Mundżak chiński jest bardzo małym przedstawicielem jeleniowatych, wielkością zbliżonym bardziej do psa niż do sarny. Długość ciała mundżaka chińskiego nie przekracza 1 metra, a wysokość w kłębie wynosi ok. 50 cm. Mundżak chiński waży zazwyczaj 12-15 kg, samiec jest większy od samicy. Ciało jest dość masywnie zbudowane – wrażenie masywności dodaje zaokrąglony tył ciała i nisko noszona głowa. Mundżak chiński ma krótką sierść o rdzawym kolorze, z jaśniejszym brzuchem. Białe lustro na zadzie mundżaka chińskiego jest widoczne tylko wtedy, gdy spłoszone zwierzę ucieka, wysoko podnosząc ogon. Na pysku mundżaka chińskiego widoczne jest ciemniejsze oznakowanie oraz wyraźne dołki łzowe (zawierające gruczoły zapachowe). W przeciewieństwie do rodzimych w Europie jeleniowatych, malutkie poroże mundżaka chińskiego nie wyrasta bezpośrednio z czaszki, a z wydłużonych, pokrytych sierścią nasad. Samica mundżaka chińskiego jest pozbawiona poroża, natomiast obie płci mają charakterystyczne, wydłużone kły.

Występowanie

Mundżak chiński występuje na dużym obszarze środkowych i południowych Chin oraz na Tajwanie. Populacje mundżaka chińskiego jako gatunku obcego, inwazyjnego można znaleźć w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Belgii, Holandii i Niemczech, a także w Japonii. Populacje introdukowane we Francji najprawdopodobniej nie przetrwały. W Wielkiej Brytanii mundżak chiński widocznie zwiększa swój zasięg, pojawiając się na coraz to nowych terenach (m.in. w Szkocji). Paradoksalnie (dotyczy to wielu gatunków inwazyjnych), w swoim rdzennym zasięgu mundżakom chińskim wcale nie powodzi się dobrze – zagraża im niszczenie siedlisk oraz presja ze strony kłusowników. Z tego powodu w wielu rejonach Chin liczebność mundżaka chińskiego spada, a w chińskiej Czerwonej Księdze gatunek ten otrzymał status narażonego na wyginięcie.

Tryb życia

Mundżak chiński prowadzi skryty tryb życia. Największą aktywność obserwuje się w godzinach wieczornych, w okolicach zmierzchu. Mundżak chiński jest związany z zaroślami i podszytem lasówogrody, tereny ruderalne i podmiejskie. Mundżaki prowadzą z reguły samotniczy tryb życia, każdy osobnik przebywa na swoim terytorium o powierzchni do 15 hektarów. Terytoria samców i samic mogą się pokrywać – w obrębie terytorium jednego samca może mieścić się kilka terytoriów samic. Jedyną okazją, kiedy dwa dorosłe mundżaki chińskie przebywają razem jest okres rozrodczy lub okres wychowywania młodego przez samicę. Granice terytoriów mundżaki chińskie znakują zapachem. Mimo terytorialności, w optymalnych siedliskach (szczególnie w obszarze, gdzie jest inwazyjnym gatunkiem obcym) mundżak chiński może żyć w bardzo wysokim zagęszczeniu – nawet 100 osobników na kilometr kwadratowy!

Odżywianie

Mundżak chiński zgryza liście, pędy, kwiaty i owoce roślin. Preferując kwiaty nad trawami, w inwazyjnym zasięgu mundżak chiński może prowadzić do przebudowy zbiorowisk roślinnych – rzadkie gatunki kwiatów zanikają, a pojawia się więcej unikanych przez mundżaki traw i turzyc. W Europie wpływ tego gatunku na ekosystemy jest więc zdecydowanie negatywny.

Rozmnażanie i rozwój

Pochodząc z terenów o łagodnym klimacie, mundżak chiński zasadniczo rozmnaża się przez cały rok – w przeciwieństwie do europejskich jeleniowatych, brak tu wyznaczonego w roku sezonu godowego. Samiec kojarzy się z samicami, które napotka na swoim terytorium. Ciąża u samicy mundżaka chińskiego trwa ok. 210-220 dni. Młode rozwija się szybko – rozpoczyna samodzielne życie już po 6 miesiącach. Samica mundżaka chińskiego może zajść w kolejną ciążę praktycznie natychmiast po urodzeniu potomka; z tego powodu dorosła samica właściwie cały czas jest w ciąży, co przyczynia się do szybkiego wzrostu populacji tego gatunku.

Bibliografia
  1. Okarma H, Wierzbowska I, Solarz W (2018); "Mundżak chiński. Harmonia +PL - procedura oceny ryzyka negatywnego oddziaływania inwazyjnych i potencjalnie inwazyjnych gatunków obcych w Polsce. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska/Uniwersytet Śląski/Instytut Ochrony Przyrody PAN."; https://projekty.gdos.gov.pl/files/artykuly/126871/Muntiacus-reevesi_mundzak_PL_icon.pdf; 2018;
  2. The Mammal Society; "Species Fact Sheet: Reeves Muntjac (Muntiacus reevesi)"; https://www.mammal.org.uk/sites/default/files/factsheets/muntjac_deer_complete.pdf; 2020-10-18;
  3. British Deer Society; "Identyfying Reeves' Muntjac Deer Muntiacus reevesi"; https://www.bds.org.uk/index.php/documents/deer-species/15-muntjac-deer-identification-leaflet/file; 2020-10-16;
  4. Timmins J, Chan B; "Muntiacus reevesi (errata version published in 2020). The IUCN Red List of Threatened Species: 2016: e.T42191A170905827"; https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-2.RLTS.T42191A170905827.en; 2020-10-16;
  5. Okarma H, Wierzbowska I, Solarz W (2018); "Mundżak chiński - Karta Informacyjna Gatunku. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska/Uniwersytet Śląski/Instytut Ochrony Przyrody PAN."; https://projekty.gdos.gov.pl/files/artykuly/126871/Muntiacus-reevesi_mundzak_KG_WWW_icon.pdf; 2018;
4.7/5 - (19 votes)
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments