Raniuszek charakteryzuje się krępą sylwetką, okrągłą głową, bardzo długim, cienkim ogonem i delikatnym, krótkim dziobem. Samiec i samica ubarwione jednakowo - szyja i spód ciała białe, boki i brzuch z różowym nalotem, wierzch ciała czarno-brązowy, ogon czarny z białymi skrajnymi sterówkami. Upierzenie głowy tego ptak jest różne, w zależności od podgatunku - u A.c. caudatus całkowicie białe, u A.c. europaeus z czarną brwią przechodzącą w plamę na karku.
Raniuszek zamieszkuje niezbyt zwarte lasy i bory wszelkich typów, a szczególnie ich skraje. Na ogół omija zadrzewienia miejskie.
Występowanie
Areał lęgowy raniuszka obejmuje całą Europę, środkową i wschodnią Azję i Bliski Wschód. Jest to gatunek częściowo osiadły, częściowo wędrowny. Populacje północne zimują w bardziej południowych częściach areału, do Polski trafiają zimą wschodnie populacje, czasem w formie nalotu inwazyjnego. W Polsce podgatunek A.c. caudatus występuje w całym kraju jako gatunek lęgowy nieliczny lub średnio liczny, w zachodniej części kraju sporadycznie lęgnie się gatunek A.c. europaeus.
Lęgi
Raniuszek lokuje gniazdo na bardzo różnych wysokościach, od kilkunastu centymetrów do 30 metrów. Może się ono znajdować w rozwidleniu gałęzi drzewaiglastego lub liściastego, a także w krzakach jałowca. Ma kształt jajowaty, z otworem z boku. Budulec stanowią włókna roślinne, mech i porosty, które doskonale maskują gniazdo od zewnątrz. Wyściółka składa się z dużej ilości piórek. Budowanie gniazda zajmuje parze ok. 2 tygodni. W zniesieniu jest 8-12 białych, czerwono nakrapianych jaj. Pisklęta wykluwają się po 12 dniach, a gniazdo opuszczają po 15-20. Jest ono wtedy już zupełnie zniszczone. Rodzina przebywa razem (często łącząc się z innymi) aż do następnej wiosny. Raniuszek wyprowadza 2 lęgi w roku, od początku kwietnia do czerwca.
