Sambar jednobarwny, zwany dawnej sambarem indyjskim, jest jednym z największych przedstawicieli rodziny jeleniowatych. Występuje powszechnie w południowej Azji, Indiach i Nepalu, ale jego obecny zasięg obejmuje też Australię, Nową Zelandię i cieplejsze regiony Ameryki Północnej, gdzie został introdukowany.

1. Występowanie
2. Wygląd
3. Tryb życia
4. Odżywianie
5. Rozmnażanie i rozwój
6. Systematyka
7. Galeria zdjęć

Występowanie

Sambar jednobarwny jest rodzimym gatunkiem w Indiach i Nepalu, gdzie występuje powszechnie, a jego zasięg obejmuje tereny leśne i podnóża Himalajów. Licznie zamieszkuje także południową Azję, w tym Cejlon, Birmę, Tajlandię, południowe Chiny i Tajlandię. Pod koniec XIX wieku sambary jednobarwne zostały z powodzeniem introdukowane do Australii i Nowej Zelandii, gdzie obecnie występują powszechnie i stanowią popularną zwierzynę łowną. Na początku XX wieku kilkanaście osobników zostało także wprowadzonych Stanów Zjednoczonych, ich populacja rozwinęła się na Florydzie i Teksasie, jest jednak ściśle kontrolowana. Sambary jednobarwne występują naturalnie w suchych i wilgotnych lasach tropikalnych i subtropikalnych oraz na zakrzewionych łąkach lub terenach trawiastych. Ich zasięg występowania obejmuje też tereny górskie, u podnóża Himalajów można spotkać sambary do 3500 m n.p.m.

Wygląd

Sambary są pokryte gęstą, ciemnobrązową, krótką sierścią, która na brzuchu przyjmuje jaśniejszy, kremowo-biały kolor. Spodnia część ogona jest także biała, więc po uniesieniu stanowi sygnał wizualny dla pozostałych innych osobników. Sierść samców jest zazwyczaj ciemniejsza niż samic. Są to bardzo duże zwierzęta, choć między poszczególnymi populacjami widać wyraźne różnice w wielkości i wyglądzie. Ich wysokość mieści się w zakresie od 102 do 160 cm w kłębie, a masa ciała wynosi zazwyczaj od 100 do 350 kg (jednak zdarzają się osobniki o masie nawet 546 kg!). Długość ciała to od 162 do 270 cm. Mają także stosunkowo długie ogony pokryte gęstą sierścią, o długości od 22 do 35 cm. Samce są większe od samic, wyróżnia je także wydłużona sierść na piersi oraz imponujące poroże, które co roku zrzucają. Poroże sambarów jest wyjątkowo duże, może osiągać nawet 110 cm długości u dorosłych osobników. Jest ono prosto zbudowane i rozgałęzia się na końcach. Tylko samce mają poroże, podobnie jak u większości jeleniowatych.

Tryb życia

Sambary jednobarwne występują w lasach i na łąkach, ale nigdy nie oddalają się zbyt daleko od źródła wody. Samce nie łączą się w stada i poza sezonem rozrodczym wiodą samotniczy tryb życia. Samice tworzą niewielkie stada, liczące zazwyczaj od 3 do 16 osobników. Zwierzęta te są aktywne w nocy i o zmierzchu. Są ciche i płochliwe, do komunikacji służą im najczęściej sygnały wizualne, węchowe (feromony obecne w moczu), a także uderzanie kopytami o ziemię. Naturalnymi zagrożeniami dla sambarów jednobarwnych są tylko duże drapieżniki (takie jak tygrysy bengalskie i lwy azjatyckie) oraz działalność człowieka. Zwierzęta te są poławiane dla poroży, futer i na mięso. Intensywność polowań sprawiła, że sambary jednobarwne znalazły się w czerwonej księdze gatunków zagrożonych. Mają kategorię VU, czyli narażone na wyginięcie.

Odżywianie

Sambary są roślinożerne i mają dość zróżnicowaną dietę, na którą wpływa siedlisko ich występowania. Odżywiają się trawami, liśćmi, owocami, gałązkami i korą krzewów oraz drzew, pąkami, a nawet roślinami wodnymi. Żerują zazwyczaj wieczorami lub w nocy.

Rozmnażanie i rozwój

Sambary jednobarwne mogą rozmnażać się przez cały rok. Rozród nie jest sezonowy, ale zmienia się w czasie i jego szczyt przypada zazwyczaj na wrzesień-styczeń. W tym czasie samce łączą się w niewielkie, zhierarchizowane grupy. Walczą między sobą o dominację poprzez uderzanie kopytami w ziemię i siłowanie się porożami. Charakterystycznym zachowaniem samców w tym czasie jest także tarzanie się w błocie. Samce bronią wtedy swojego terytorium, które znajduje się w pobliżu skupisk samic. Zwierzęta te są poligyniczne, a więc jeden samiec kopuluje z wieloma samicami. Ciążą trwa ok. 8-9 miesięcy, a w jednym miocie rodzi się zazwyczaj tylko jedno młode, ważące 10 kg. Młode nie mają jasnych cętek, w przeciwieństwie do większości jeleniowatych. Młode stają się samodzielne po roku, osiągają dojrzałość płciową w wieku dwóch lat. Sambary jednobarwne w naturze żyją około 12-20 lat, ale w niewoli dożywają nawet do 26 lat.