Ślimak tatrzański jest gatunkiem endemicznym, co oznacza, że zasięg jego występowania ogranicza się do określonego obszaru, poza którym nie można go spotkać. Ten mięczak występuje w Polsce w Tatrach Zachodnich. Odnotowano również pojedyncze przypadki siedlisk ślimaka tatrzańskiego na Słowacji. Zasięg występowania jest bardzo niewielki.

1. Siedlisko
2. Wygląd
3. Biologia
4. Systematyka
5. Galeria zdjęć

Siedlisko

Ślimak tatrzański zamieszkuje wyłącznie tereny górskie, jest endemitem zachodniokarpackim. Jego naturalnym siedliskiem są izolowane wapienne gniazda górskie. Jest to gatunek wysokogórski, naskalny, można go spotkać na wysokościach od 970 do nawet 2000 m n.p.m. Często wiele osobników zamieszkuje jedno miejsce, takie grupy potrafią zawierać wiele osobników. Ślimaki tatrzańskie preferują osłonięte zbocza skalne i szczeliny na podłożu wapiennym, w których mogą łatwo się schować ze względu na niewielkie rozmiary. Chętnie przebywa także w grupach pod nawisami skalnymi.

Wygląd

Ślimak tatrzański jest mięczakiem, więc jego ciało składa się z trzech części: głowy, tułowia i nogi. Mają asymetryczną budowę ciała ze względu na wzniesienie muszli po jednej stronie oraz redukcją niektórych narządów wewnętrznych (np. skrzeli i nerek) po jednej stronie ciała. Na głowie występuje otwór gębowy oraz narządy zmysłów, czyli czułki i oczy. Noga jest silnie umięśniona i służy do poruszania się. Na jego powierzchni leży fałd skórny, zwany płaszczem, który wytwarza twardy szkielet zewnętrzny w postaci muszli. U ślimaka tatrzańskiego jest ona silnie spłaszczona i posiada niewielką, wzniesioną skrętkę. Nie wystaje ona zbytnio ponad powierzchnię muszli, a ostatni skręt jest dodatkowo spłaszczony. Dołek osiowy, a więc zagłębienie, wokół którego skręcają się zwoje muszli, jest u tego gatunku bardzo głęboki i szeroki. Warga otaczająca otwór muszli ma delikatną formę, słabo wywija się na zewnątrz. Ślimak tatrzański jest niewielkim gatunkiem, muszla ma szerokość od piętnastu do dziewiętnastu milimetrów. Jej wysokość może wynosić od siedmiu do dziewięciu milimetrów. Muszla ma jasny kolor, najczęściej kremowy lub żółtobiały. Wzdłuż skrętów przebiega zazwyczaj brązowy pasek, który może dodatkowo tworzyć drobne usieciowanie, ale zwykle dodatkowe paski są dość jasne i słabo widoczne. Powierzchnia muszli jest gładka i połyskuje w słońcu.

Biologia

Znanych jest aż pięćdziesiąt subpopulacji tego gatunku, ale ze względu na niewielką liczebność i brak szczególnego znaczenia biologicznego dla człowieka, tryb życia ślimaka tatrzańskiego jest mało poznany. Wiadomo, że chętnie przybywa w dużych skupiskach z innymi osobnikami. Najprawdopodobniej jest gatunkiem roślinożernym i odżywia się porostami naskalnymi oraz innymi, drobnymi roślinami, które zeskrobuje specjalną, chitynową tarką na języku. Są jajorodne i przechodzą rozwój prosty, tzn. z jaja wykluwa się młody ślimak, który nie przechodzi dalszych przemian. Młode osobniki różnią się od dorosłych jedynie rozmiarem (są znacznie mniejsze) i brakiem zdolności do rozrodu. Ślimaki mogą być rozdzielnopłciowe lub obojnakie, u rozdzielnopłciowych widoczny jest dymorfizm płciowy, czyli samice różnią się wyglądem od samców. Typ rozrodu nie został jeszcze poznany u ślimaków tatrzańskich. Jest to gatunek zagrożony wyginięciem i znajduje się na Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Zakwalifikowano go jako gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem (CR – critically endangered). W Polsce jest objęty ochroną gatunkową. Dodatkowo chroni go fakt, że wszystkie siedliska ślimaka tatrzańskiego w naszym kraju znajdują się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego, gdzie dla zasady nie można poławiać zwierząt, a siedlisko nie ulega przekształcaniu przez człowieka. Wedug wytycznych Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych, ochrona ślimaka tatrzańskiego powinna polegać przede wszystkim na zachowaniu naturalnych siedlisk i biotopów, ponieważ największe zagrożenie dla jego obecności stanowi właśnie przekształcanie naturalnych terenów górskich, na których występuje ten gatunek.