Ślimak żeberkowany występuje na terenach Europy Wschodniej i Środkowej. Siedliska odnotowano w Niemczech, Austrii, Szwecji, Czechach oraz na Słowacji. Można go również spotkać w Polsce. Zasięg występowania jest bardzo niewielki, a gatunek wykazuje znaczne wahania liczebności. Obecnie naukowcy obserwują jego stopniowe wymieranie. W Polsce został odnotowany w zaledwie 32 stanowiskach, a tylko połowę z nich zamieszkiwały żywe zwierzęta (w pozostałych znajdowano puste muszle). Do tych siedlisk należą: dolina Korytnicy koło Jędrzejowa, wzgórze między Pińczowem a Skowronnem, okolice Torunia, dolina dolnej Nidy, Piła oraz Wyżyna Miechowskiej. Najwięcej stanowisk znajduje się w dolinie dolnej Odry, niedaleko Kostrzyna. Przewiduje się, że bez zwiększonych wysiłków dla jego zachowania, gatunek wyginie w ciągu paru lat.

1. Siedlisko
2. Wygląd
3. Biologia
4. Systematyka
5. Galeria zdjęć

Siedlisko

Gatunek o bardzo wąskiej tolerancji ekologicznej, preferuje suche i ciepłe siedliska otwarte. Stanowiska są rozłożone wyspowo. Występuje głównie na stokach o mniej lub bardziej południowej wystawie. Ślimaki żeberkowane można najczęściej spotkać na nasłonecznionych krawędziach dolin i pradolin rzecznych, zboczach wzgórz czy stoków powstałych przy tworzeniu dróg. Wybiera miejsca z niezbyt wysoką ale dość gęstą roślinnością, zapewniającą częściowe zacienienie. Unika miejsc zacienionych.

Wygląd

Ślimak żeberkowany jest mięczakiem, więc jego ciało składa się z trzech części: głowy, tułowia i nogi. Ma asymetryczną budowę ciała ze względu na wzniesienie muszli po jednej stronie oraz redukcją niektórych narządów wewnętrznych (np. skrzeli i nerek) po jednej stronie ciała. Na głowie występuje otwór gębowy oraz narządy zmysłów, czyli czułki i oczy. Noga jest silnie umięśniona i służy do poruszania się. Na jego powierzchni leży fałd skórny, zwany płaszczem, który wytwarza twardy szkielet zewnętrzny w postaci muszli. Jej szerokość u ślimaka żeberkowanego wynosi od około siedmiu do dziewięciu milimetrów. Skręcenie wznosi się lekko ponad powierzchnię. Na muszli widoczne są charakterystyczne, drobne żeberka. Ma jasny, kremowy kolor z brązowym paskiem biegnącym wzdłuż skrętu muszli. Noga ma kolor brązowoszary.

Biologia

Prowadzi nocny tryb życia, charakteryzuje się niewielką aktywnością. W ciągu dnia zagrzebuje się płytko w ziemi, a w nocy wychodzi na powierzchnię, by szukać pożywienia. Większą aktywność obserwuje się jedynie w ciepłe noce i bezpośrednio po deszczu. Przemieszcza się tylko na niewielkie, kilkucentymetrowe odległości. Niektóre osobniki wchodzą czasem nocą na niskie na łodygi roślin. Nie pozostają jednak na nich długo, ponieważ rano odpadają od łodyg i zakopują się w ziemi. Zazwyczaj zakopują się bardzo płytko, tak że warga muszli wystaje ponad powierzchnię. Ułatwia to badanie siedlisk tego gatunku. Dotychczas nie została poznana biologia rozrodu ani cykl życiowy ślimaków żeberkowanych. Najprawdopodobniej jest gatunkiem roślinożernym i odżywia się drobnymi roślinami, które zeskrobuje specjalną, chitynową tarką na języku. Ślimaki te mogą być rozdzielnopłciowe lub obojnakie, u rozdzielnopłciowych widoczny jest dymorfizm płciowy, czyli samice różnią się wyglądem od samców. Zapłodnienie u ślimaków jest wewnętrzne albo zewnętrzne. Jest to gatunek zagrożony wyginięciem i jest chroniony prawnie od 2011 roku. Znajduje się na czerwonej liście Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN Red List), gdzie ma status gatunku zagrożonego (EN – endangered)ze Zwierząt. Zakwalifikowano go jako gatunek krytycznie zagrożony wyginięciem (CR – critically endangered). Głównymi zagrożeniami populacji są zmiany dotyczące siedlisk, w szczególności przesuszanie podłoża, przerzedzenie lub zanik roślin. Z drugiej strony gatunek ten ma bardzo wąską tolerancję ekologiczną, więc nadmierne porastanie jego siedlisk krzewami lub drzewami również stanowi zagrożenie. Ochrona gatunkowa powinna obejmować nadanie siedliskom statusu użytków ekologicznych, co zapewni ich ochronę oraz zrównoważone użytkowanie.