Szakal czaprakowy to jeden z 3 gatunków szakali występujących w Afryce (jeden z nich, szakal złocisty, występuje również w Europie i Azji). Występuje na dwóch izolowanych od siebie obszarach w Afryce - obie te populacje są traktowane jako odrębne podgatunki. Szakal czaprakowy jest lokalnie tępiony - przez hodowców owiec jest traktowany jako szkodnik, bywa również wektorem wścieklizny. Wydaje się jednak, że tępienie przez człowieka nie powoduje na dłuższą metę spadku liczebności szakala czaprakowego - jest to zwierzę bardzo inteligentne i szybko adaptujące się do nowych warunków. Z tego powodu na Czerwonej Liście Gatunków Zagrożonych IUCN szakal czaprakowy otrzymał najniższą kategorię LC (gatunek najmniejszej troski).

1. Wygląd
2. Występowanie
3. Tryb życia
4. Odżywianie
5. Rozmnażanie i rozwój
6. Systematyka
7. Galeria zdjęć

Wygląd

Szakal czaprakowy ma budowę ciała charakterystyczną dla psowatych, przypominając nieco lisa na wyższych nogach. Waży pomiędzy 7 14 kilogramów, wysokość w kłębie około 40 centymetrów - szakal czaprakowy jest więc rozmiarów średniej wielkości psa. Kolor sierści waha się od brązowoszarego po rude, z dobrze widocznym trójkątem czarnoszarego futra sięgającym od karku do ogona, stopniowo zwężającym się w stronę tyłu ciała. Uszy są duże i trójkątne, ogon jest ciemno zakończony (u szakala pręgowanego, z którym można go z oddali pomylić, koniec ogona jest biały). Samce szakala czaprakowego są większe i cięższe od samic.

Występowanie

Szakal czaprakowy występuje w dwóch oddalonych od siebie obszarach w Afryce. Podgatunek nominatywny (Canis mesomelas mesomelas) występuje w Afryce Południowej, najdalej na północ sięgając do Angoli i Mozambiku. Drugi podgatunek (Canis mesomelas schmidti) występuje ponad 1000 kilometrów na północ, w północno-wschodniej części kontynentu (od Somalii do Tanzanii).

Tryb życia

Szakal czaprakowy jest gatunkiem oportunistycznym, który może być aktywny zarówno w dzień, jak i w nocy. Zasiedla przede wszystkim siedliska otwarte - półpustynie, sawanny, stepy, a także krajobraz rolniczy. Jeśli szakal czaprakowy występuje razem z szakalem pręgowanym, to szakal czaprakowy zajmuje tereny bardziej otwarte, a szakal pręgowany - zadrzewione. Szakal czaprakowy jest zwierzęciem monogamicznym - dobrane pary przebywają ze sobą przez całe życie, wspólnie zajmując i broniąc terytorium (o zmiennej powierzchni; od kilku do kilkudziesięciu kilometrów kwadratowych, co zależy m.in. od zasobności siedliska w pokarm). Młode osobniki często wędrują w poszukiwaniu wolnych terytoriów, mogą się przy tym łączyć w grupy. Osobniki samotne mają większe terytoria - patrolowanie większego obszaru zwiększa szanse spotkania potencjalnego partnera.

Odżywianie

Szakal czaprakowy jest przede wszystkim drapieżnikiem, ale jego dieta jest bardzo zróżnicowana - potrafi korzystać ze wszystkich zasobów, jakie w danej chwili są dostępne. Szakale czaprakowe polują więc na gryzonie i inne drobne ssaki oraz na ptaki, mogą też polować na młode zwierzęta kopytne (np. gazele). Zjadają też padlinę i inne resztki (np. łożyska pozostałe po porodzie u antylop). Jeśli żyją na terenach rolniczych, mogą być zagrożeniem np. dla nowo narodzonych owiec i kóz. Nie gardzą również owadami, zjadają też owoce oraz poszukują pożywienia przy śmietniskach. Mogą polować grupowo (np. para rodzicielska i dorastające szczenięta), mogą wtedy dopaść znacznie większą ofiarę niż przy polowaniu w pojedynkę.

Rozmnażanie i rozwój

Szakal czaprakowy jest jednym z nielicznych ssaków, u których partnerzy dobierają się na całe życie. Okres rozrodczy u tego gatunku może trwać od maja do sierpnia, i wtedy oboje partnerów przebywa praktycznie cały czas razem. Ciąża trwa 60-65 dni; młode rodzą się w norze (często zajmowane są porzucone nory mrównika). Nory mrównika są wybierane ze względu na bezpieczeństwo - zazwyczaj mają one cały system awaryjnych wejść i wyjść. Samica rodzi od 1 do 4 szczeniąt (zazwyczaj przeżywa od 1 do 3). Oboje rodzice zajmują się opieką i wyżywieniem szczeniąt, które usamodzielniają się po około pół roku. Dorastające młode mogą pomagać rodzicom w wychowaniu kolejnego pokolenia szczeniąt.