Akupresura – właściwości, działanie i zastosowanie | ekologia.pl
Ekologia.pl Zdrowie Zabiegi lecznicze Akupresura ‒ właściwości, działanie i zastosowanie

Akupresura ‒ właściwości, działanie i zastosowanie

Akupresura zaliczana jest do szerszej kategorii medycyny alternatywnej i przez to budzi w wielu ludziach sceptycyzm. Z drugiej strony, na świecie opublikowano już setki studiów naukowych na jej temat, a praktyków i pacjentów liczy się w milionach. Czy akupresura może więc pomóc nam w codziennych dolegliwościach? W jaki sposób można z niej skorzystać?

Akupresura polega na uciskaniu specjalnych punktów. Źródło: shutterstock

Akupresura polega na uciskaniu specjalnych punktów. Źródło: shutterstock
Spis treści

Podobnie jak akupunktura, akupresura wywodzi się z Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM) i liczy sobie już ponad 3 tysiące lat. Podstawą jej filozofii jest wiara w istnienie energii życiowej Qi, która stale krąży w naszych ciałach pod postacią dwóch równoważących się przeciwieństw – męskiego pierwiastka Yang oraz żeńskiego Yin. To zaburzenia w przepływie Qi mają w świetle medycyny chińskiej powodować choroby fizyczne i mentalne.

Na czym polega akupresura?

Filozofia akupresury mówi, że energia Qi biegnie przez ciało 12 kanałami, które nazywa się meridianami. Są to linie powstałe z połączenia punktów stosowanych również w akupunkturze. Co ciekawe, o ile istnienie samych punktów stymulacji sugerowanych przez medycynę chińską wydaje się znajdować odzwierciedlenie w faktycznych procesach fizjologicznych, o tyle meridiany nie mają w rzeczywistości żadnego odniesienia do anatomii człowieka. Zgodnie z zasadami konfucjanizmu, religii leżącej u podstaw TCM, naruszanie powłok cielesnych ciała było zabronione i stąd też sekcje zwłok nie były przez starożytnych prowadzone. Stąd też pomysł na akupresurę, która wywiera ucisk na blokady energetyczne poprzez barierę skóry.

Terapia polega na uciskaniu określonego punktu lub całej ich serii, tak, aby wywołać określoną reakcję w organizmie. Ucisk jest krótkotrwały – od kilkunastu sekund do kilku minut, ale odpowiednio silny i może być wywierany zarówno palcami, dłońmi, jak i specjalnymi przyrządami. Punkty stymulacyjne znajdują się na całym ciele, ale najczęściej wykorzystuje się te położone na stopach, dłoniach i głowie. Łącznie wyróżnia się 365 punktów położonych na meridianach oraz ponad 650 niezależnych, indywidualnych punktów. Dokładne położenie i znaczenie każdego z nich jest opisane w tekstach źródłowych. W przypadku zablokowanej energii Qi celem jest jej rozproszenie, gdy Qi jest zbyt słaba specjalny ucisk ma ją stymulować, zaś przy nadmiernej aktywności próbuje się ją tonizować.

Punkty nacisku dzieli się przy tym na trzy kategorie:

  • punkty lokalne, których ucisk oddziałuje na autonomiczny system nerwowy;
  • punkty dystalne, poprawiające działanie punktów lokalnych;
  • punkty tkliwe, których stymulacja przynosi najlepsze efekty w zakresie redukowania bólu.

Ciekawostka:
Japoński masaż Shiatsu uważany jest za formę akupresury.

 

Akupresurę wykonuje się także na dłoniach. Źródło: shutterstock

Zastosowania akupresury

Jak dotąd nie udowodniono ponad wszelką wątpliwość, aby akupresura była faktycznie skuteczną techniką leczenia. Tym niemniej, istnieją liczne studia naukowe, które potwierdzają jej efektywność w łagodzeniu określonych problemów zdrowotnych. Duża część z nich skupia się na przeciwbólowym działaniu akupresury, przy czym uznaje się, że wiele dolegliwości bólowych związanych jest bezpośrednio z psychiką, w szczególności stresem, strachem czy smutkiem.

Z metaanalizy studiów przeprowadzonych w latach 1996 – 2011 wynika, że akupresura wykazała się skutecznością w redukowaniu dyskomfortu związanego z menstruacją, bólów porodowych, bólu dolnej części pleców (lumbago), chronicznej migreny oraz bólów wynikających z traumy. Ponadto uważa się, że odpowiednio przeprowadzony ucisk tkanki może zmieniać koncentrację hormonów stresu i kwasu mlekowego w organizmie. Oprócz działania przeciwbólowego może wręcz działać uspokajająco, przywracając normalną funkcję oddechową i ułatwiając zasypianie.

W bardziej szczegółowym podziale potencjalnych obszarów zastosowania wskazuje się m.in. dolegliwości kobiece – od PMS, przez nadreaktywny pęcherz, a skończywszy na problemach z osiągnięciem orgazmu. Pewne korzyści może przynieść także mężczyznom cierpiącym na zaburzenia erekcji czy niepłodność. Poza tym akupresura oceniana jest bardzo pozytywnie jako terapia łagodzące skutki uboczne innych form leczenia, np. chemioterapii. Pomaga ona łagodzić nudności i wymioty, a także ogólny niepokój. U pacjentów po operacjach bywa wprowadzana jako komplementarna forma wspomagania walki z bólem służąca ograniczeniu ilości przyjmowanych opiatów. Szpitale na całym świecie coraz chętniej włączają akupresurę i akupunkturę do kompleksowej terapii onkologicznej! Co więcej, niektóre studia sugerują jej skuteczność w zakresie kontrolowania masy ciała, zwłaszcza, jeśli połączy się ją z terapią kognitywną. U pacjentów w stanie śpiączki wykorzystuje się ją natomiast do wspomagania funkcji oddechowej w połączeniu z mechaniczną wentylacją.

Czemu nacisk miałaby jednak być tak pomocny? Zdaniem współczesnych naukowców niekoniecznie wierzących w przepływy życiowej energii Qi, faktycznie stymulacja tkanki budzić może złożone reakcje neuro-hormonalne. Po pierwsze więc, oddziałuje na oś podwzgórzowo-przysadkowo-nadnerczową; po drugie może wpływać na zwiększanie wydzielania serotoniny i endorfiny do mózgu – te dwa ostatnie neuroprzekaźniki posiadają zaś udowodnione działanie przeciwbólowe. Ponadto, akupresura poprawia mikrokrążenie w tkankach, pośrednicząc w cyklu tlenku azotu, i tym samy poprawia ukrwienie i odżywienie poszczególnych organów.

Do akupresury używa się także specjalnych mat. Źródło: shutterstock

Jak wygląda terapia?

Wbrew pozorom uciskanie punktów akupresurowych nie jest tak łatwe, jak mogłoby się wydawać. Sama ich lokalizacja nie musi być oczywista, zaś kolejność uciskania i jego różne techniki stanowią pewną formę sztuki praktykowanej przez adeptów TCM przez wiele lat. Czasami stosuje się ruchy koliste, innym razem wciskające lub wyciskające na zewnątrz. Specjaliści oprócz dłoni wykorzystują często szeroki wachlarz narzędzi ułatwiających wywieranie odpowiednio nacisku. Pomiędzy nimi znajdują się różnego rodzaju kołki, wałeczki, ale także klamry, bransoletki czy specjalne nakładki na ucho.

Na uwagę zasługują również maty do akupresury przeznaczone przede wszystkim do stóp. Chodzenie po nich może być domową formą akupresury, która co prawda nie koncentruje się na określonych meridianach, ale może przynosić ogólną ulgę w dolegliwościach bólowych i stresowych. Wykonywane codziennie może przynieść wymierne korzyści zdrowotne, również w kontekście ogólnego samopoczucia.

Pytanie czy akupresura może być skutecznie wykonywana samodzielnie czy też wymaga przeszkolonego eksperta nie jest łatwe do odpowiedzenia. Z jednej bowiem strony niewątpliwie podparty wiedzą i doświadczeniami masaż uciskowy może być najbardziej optymalny, jeśli chodzi o wyniki. Z drugiej, obserwacje prowadzone w szpitalach wskazują, że większość osób jest w stanie skutecznie pomagać samym sobie za pomocą akupresury, co jest opcją łatwiejszą, bardziej wykonalną oraz zdecydowanie tańszą. W idealnym scenariuszu chorzy uczą się wykonywać masaż uciskowy pod okiem terapeuty, a następnie we własnym zakresie powtarzają go w domu nawet kilka razy dziennie.

Uwaga:

Akupresura nie powinna być bolesna, ale wiele punktów może wykazywać drażliwość sensoryczną, wywołując w masowanej osobie nieprzyjemne odczucia.

Tabela przedstawiająca zastosowania akupresury; opracowanie własne

Przeciwwskazania i zagrożenia

Akupresury nie poleca się osobom o podwyższonym ciśnieniu tętniczym oraz kobietom ciężarnym. Uważa się wręcz, że niektóre punkty uciskowe mogą prowokować poronienie! Pacjenci z chorobami serca powinni zachować szczególna ostrożność, a najlepiej skorzystać z terapii profesjonalnej. Ponadto techniki w żadnym razie nie należy aplikować na strefy ciała, na których obecne są otwarte rany, blizny, żylaki a także stany zapalne przebiegające z zaczerwienieniem i opuchlizną.  Ponadto masażu nie powinno nigdy wykonywać się bezpośrednio po jedzeniu, po spożyciu alkoholu ani przyjęciu innych środków odurzających.

Dla kogo akupresura?

Akupresura oparta jest na tych samych teoretycznych ideach co akupunktura. Jako technika nieinwazyjna i łatwiejsza w wykonaniu polecana jest przede wszystkim osobom borykającym się z chronicznymi bólami, które boją się igieł bądź cierpią na problemy z koagulacją lub też poważne zaburzenia odporności. Nie wiąże się z wykorzystaniem środków farmakologicznych i jest relatywnie tania, w związku z czym potencjał jej wykorzystania jest bardzo szeroki. Z braku naukowych dowodów nie poleca się jej co prawda jako wyłącznej terapii na poważne problemy zdrowotne, ale zdaniem zwolenników medycyny komplementarnej stanowi bardzo atrakcyjny i perspektywiczny element wspomagania klasycznego leczenia. Wszystkie osoby cierpiące na chroniczne bóle i długoterminowe problemy zdrowotne mogą więc wypróbować akupresurę w celu zmniejszenia ilości przyjmowanych leków i polepszenia codziennej jakości życia!

 

Bibliografia
  1. Ya-Wen Chen i in.; "The effectiveness of acupressure on relieving pain: a systematic review"; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23415783/; 2021-08-04;
  2. Piyush Mehta i in.; "Contemporary acupressure therapy: Adroit cure for painless recovery of therapeutic ailments"; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5388088/; 2021-08-04;
  3. Annie Stuart; "Acupressure Points and Massage Treatment"; https://www.webmd.com/balance/guide/acupressure-points-and-massage-treatment; 2021-08-04;
  4. Nancy Selfridge; "Acupressure: The Evidence Presses On"; https://www.reliasmedia.com/articles/78333-acupressure-the-evidence-presses-on; 2021-08-04;
  5. Joseph Solberg DO, ... William White DO; "Rehabilitation in Pain Medicine"; Pain Care Essentials and Innovations, 2021;
  6. James W. Atchison, ... James E. Eubanks; "Manipulation, Traction, and Massage"; Braddom's Physical Medicine and Rehabilitation (Sixth Edition), 2021;
4.9/5 - (7 votes)
Post Banner Post Banner
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments