Laser CO2 ‒ wskazania, działanie i efekty po zastosowaniu lasera CO2

Laser CO2 należy do grupy laserów gazowych wykorzystywanych w celach medycznych i kosmetycznych. Technologia wcale nie jest nowa, ale spektrum zastosowań pozostaje szerokie i, mówiąc kolokwialnie, nic lepszego dotychczas nie wynaleziono, przynajmniej w niektórych aspektach leczenia i upiększania. Co warto wiedzieć o zabiegach z wykorzystaniem lasera CO2? Kto może, a nawet powinien się nim poddać?

Pod nazwą laser C0₂ tak naprawdę kryje się molekularny laser, którego ośrodkiem czynnym jest nie tyle sam dwutlenek węgla, co jego mieszanina z azotem, wodorem i/lub ksenonem, z przeważającą ilością helu. Dwutlenek węgla stanowi zaledwie 10-20% całej objętości gazu, ale jest czynnikiem decydującym o efektywności lasera.

Historia lasera CO2

Pierwsze na świecie lasery, czyli urządzenia emitujące promieniowanie elektromagnetyczne poprzez wzmacnianie światła drogą wymuszonej emisji promieniowania, powstały na początku lat 60-tych. Już w 1963 r. indyjski fizyk i elektrotechnik, C. Kumar N. Patel, po skończeniu prestiżowej amerykańskiej uczelni Stanford University i rozpoczęciu pracy dla Laboratoriów AT&T Bell wynalazł pierwszy na świecie laser zasilany azotem i dwutlenkiem węgla. Eksperymenty Patela dowiodły ponad wszelką wątpliwość niezwykłej skuteczności nowego urządzenia emitującego ciągłą falę o wysokiej sprawności przemiany energetycznej. Potrzeba było jednak 20 lat, aby laser CO₂ został zaakceptowany do powszechnego użytku przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków.

Jak działa laser CO2?

Głównym elementem lasera CO₂ jest tuba, w której znajduje się wspomniana wyżej mieszanina gazów. Za pomocą impulsu napięcia elektrycznego wymuszane są drgania cząsteczek azotu znajdujących się wewnątrz tuby. Owe rozedrgane cząsteczki przekazują następnie swoją energię cząsteczkom dwutlenku węgla, które potrafią emitować fotony, czyli inaczej mówiąc światło. Hel działa w tej mieszance jako czynnik odprowadzający ciepło, zaś wodór pomaga utleniać tlenek węgla do postaci dwutlenku.

W efekcie tej przemiany energii w środowisku gazowym – z elektryczności na drgania, a dalej na fotony – dochodzi do emisji promieniowania podczerwonego z główną falą o długości 10600 nm. Taka wiązka jest w stanie dokonywać bardzo precyzyjnego cięcia, wskutek czego wykorzystywana jest m.in. do wycinania pożądanych kształtów z metali, tworzyw sztucznych, szkła, ceramiki czy papieru. Na szczególną uwagę zasługuje jednak potencjał lasera CO₂ w sferze medycyny.

Specjalne rotujące lustra lub komputerowo programowany generator sprawiają, że wiązka lasera może mieć charakter pulsacyjny, co oznacza, że wysokie natężenie energii może być aplikowane w interwałach krótszych niż te wiążące się z naturalną relaksacją skóry. Zwiększa to znacząco bezpieczeństwo terapii.

Medyczne zastosowania lasera CO2

Jak się łatwo domyśleć, laser CO₂ dość szybko stał się alternatywą dla skalpela. Jako bardzo precyzyjna wiązka oferuje on trzy ważne korzyści w porównaniu z klasycznymi metodami operacyjnymi. Po pierwsze, ogranicza krwawienie zamykając już podczas cięcia naczynia krwionośne i limfatyczne o średnicy mniejszej niż 0.5 mm.

Zmniejsza to ryzyko krwotoków i ogranicza opuchliznę pooperacyjną. Po drugie, przy poziomie penetracji skóry o głębokości zaledwie 0.03 mm laser CO₂ skutecznie uszczelnia nerwy peryferyjne, zmniejszając wyraźnie poziom odczuwanego bólu. Wreszcie, niewątpliwą korzyścią jest również znaczące obniżenie ryzyka infekcji – laser ma bowiem działanie sterylizujące, zabijając bakterie na swojej drodze.

Jednym z podstawowych zastosowań lasera C02 jest więc chirurgia, zwłaszcza operacje, związane z wysokim ryzykiem krwawienia, takie jak zabiegi na języku, naczyniakach jamistych, naczyniomięsakach krwionośnych, a także tętnicach. Stosuje się go również w operacjach ortopedycznych i plastycznych wymagających długich cięć np. mastektomii czy lipektomii brzucha (inaczej wycięcia poduszki tłuszczowej). Doskonałe wyniki daje również przy mikrodyskektomii, czyli usuwaniu fragmentów dysków uciskających na korzeń nerwowy lub rdzeń kręgowy; usuwaniu guzów mózgu o skomplikowanym położeniu oraz zabiegach laryngologicznych takich jak usuwanie migdałków czy torbielakogruczolaków krtani. Wreszcie, z lasera korzysta się często także podczas operacji plastycznych powiek, sklerotomii jaskry, a także wyłuszczania gałki ocznej przed wstawianiem implantów oraz operacji ginekologicznych, np. usuwania niezłośliwych guzów pochwy i szyjki macicy.

Poza tym laser CO₂ jest wysoce ceniony w dermatologii, gdzie służy do złuszczania znamion, brodawek łojotokowych, blizn po oparzeniach, leukoplakii (białych plam na błonie śluzowej) czy odleżyn. Można z jego pomocą usuwać również włókniaki starcze, pogrubione tkanki oraz takie zmiany jak guzowatość nosa. Jednym słowem, w oszczędny dla pacjenta sposób laser CO₂ redukuje szpecące problemy skórne.

Kosmetyczne zastosowania lasera CO2

Poza wspomnianymi wyżej zastosowaniami laser CO₂ znajduje wykorzystanie również w gabinetach medycyny estetycznej przede wszystkim jako rodzaj terapii odmładzającej. W ramach zabiegów zwanych z angielskiego „resurfacing” przegrzewa się wówczas skórę w ściśle określonych obszarach, co prowadzi do jej częściowego… odparowania! Naskórek zostaje usunięty w całości, a odsłonięta warstwa częściowo skoagulowanej skóry zaczyna się intensywnie odnawiać produkując zwiększone ilości kolagenu.

W efekcie likwidacji ulegają nie tylko głębsze zmarszczki, ale także przebarwienia, blizny po trądziku, uszkodzenia posłoneczne oraz trwale rozszerzone pory. Uważa się, że terapia laserem CO₂ średnio zapewnia pacjentom 50% poprawę! Co więcej, za pomocą lasera CO₂ można dość skutecznie leczyć również rozstępy na różnych częściach ciała.

Jak wygląda zabieg z wykorzystaniem laserem CO2?

Do zabiegu ablacji laserem CO₂ nie trzeba się w żaden specjalny sposób przygotowywać – w gabinecie zmywany jest makijaż, a na oczyszczoną twarz nakłada miejscowe znieczulenie w żelu lub kremie, które zaczyna działać po ok. 30 minutach. Następnie za pomocą specjalnej głowicy poddaje się twarz pacjenta naświetlaniu laserem, czasami stosując jednoczesne chłodzenie skóry. Dzięki anestezji zabieg powinien być bezbolesny, choć wysoce nieprzyjemny bywa zapach odparowywanego naskórka. Procedura nie trwa dłużej niż 30 minut, a na jej koniec dodatkowo schładza się twarz i aplikuje na nią specjalne kosmetyki: krem regenerujący oraz filtr SPF.

Jeden zabieg może przynieść wyraźną poprawę stanu skóry, ale zazwyczaj przeprowadza się ich nawet 5-6 w odstępach od 6 do 12 tygodni. Te stosunkowo długie przerwy pozwalają skórze się zregenerować i umożliwiają ocenę rezultatów w postaci rozjaśnienia, wygładzenia i ujędrnienia skóry. W okresie gojenia kluczowe jest natłuszczanie skóry oraz rygorystyczne chronienie jej przed słońcem. Należy również zachowywać pieczołowitą higienę przy myciu, unikać basenów i sauny twarzy oraz stosować jedynie delikatne preparaty do cery wrażliwej.

Efekty uboczne i przeciwwskazania

Zaraz po zabiegu ablacji laserem CO₂ twarz nie wygląda pięknie – jest wyraźnie zaczerwieniona i opuchnięta. Z czasem skóra blednie, ale wciąż może wyglądać nieestetycznie, przypominając papier ścierny. Dopiero po ok. 6 tygodniach regeneracja jest pełna.

Zabiegów nie wykonuje się nigdy kobietom ciężarnym ani karmiącym piersią, a także chorym na nowotwory, nadciśnienie, niewydolność serca i przyjmującym leki immunospuresyjne. Nie poleca się ich również chorującym na cukrzycę, choroby autoimmunologiczne oraz ze stwierdzoną nadwrażliwością na światło. Wreszcie, bezwzględnymi przeciwwskazaniami do terapii są również aktywna opryszczka, łuszczyca, a także przyjmowanie retinoidów (doustnie i miejscowo) w ciągu ostatnich 6 miesięcy. Niewskazane jest również prowadzenie zabiegów u osób, które w ostatnim czasie przyjmowały preparaty z dziurawcem czy nagietkiem, ziołami silnie uczulającymi na światło.

Rzadkie komplikacje wynikają przede wszystkim z niedoświadczenia lekarza, który może nieprawidłowo dobrać parametry lasera. Wówczas zabieg grozi powstaniem ran, blizn, a także trwałych przebarwień.

Laser CO2 – za i przeciw

Laser CO₂ okazuje się być jedną za „starych, dobrych” technologii, które podołały próbie czasu. Jest to metoda mało inwazyjna, obarczona niskim ryzykiem komplikacji i niezwiązana z poważnymi ograniczeniami stylu życia. Z drugiej strony, nie jest tania (ok. 3 tysięcy PLN za całą twarz), zwłaszcza, że zabiegi trzeba powtarzać, aby osiągnąć pożądane rezultaty i nie przynosi tak radykalnych efektów jak chirurgia plastyczna. Wiele osób narzeka również na wygląd twarz kilka dni po zabiegu, a ewentualne skutki uboczne w postaci blizn i przebarwień bywają poważnym problemem estetycznym. Tym niemniej, w ostatecznym rozrachunku laser CO₂ to jedna z najatrakcyjniejszych pod względem skuteczności metod na odmładzanie bez skalpela, której renomę bezwzględnie potwierdzają długie dekady pozytywnych doświadczeń!