Mdłości – objawy, przyczyny i leczenie mdłości | ekologia.pl
Ekologia.pl Zdrowie Choroby Mdłości – objawy, przyczyny i leczenie mdłości

Mdłości – objawy, przyczyny i leczenie mdłości

Mdłości bywają najczęściej traktowane jako nieprzyjemny wstęp do wymiotów i dotykają każdego z nas wiele razy w życiu – czasem nawet z błahego powodu odrażającego zapachu. Tymczasem, w wielu przypadkach jest to dolegliwość tak silna i długotrwała, że staje się problemem sama w sobie. Niestety, jako symptom subiektywny, niemożliwy do zmierzenia ani potwierdzenia, mdłości bywają często ignorowane przez lekarzy lub zrzucane na karb problemów emocjonalnych.

Mdłości bywają połączone z bólem brzucha i wymiotami. Źródło: shutterstock

Mdłości bywają połączone z bólem brzucha i wymiotami. Źródło: shutterstock
Spis treści


Trudno jest dokładnie opisać fenomen mdłości – zazwyczaj uważa się, że jest to nieprzyjemne odczucie związane z potrzebą zwracania, ale w większości przypadków wcale nie kończy się wymiotami. Doświadczamy ich zwykle sporadycznie, ale nawet 2% społeczeństwa (Aziz i in., 2018) wydaje się cierpieć na chroniczne nudności, pojawiające się minimum jeden dzień w każdym tygodniu.

Częste objawy towarzyszące mdłościom

Mdłościach bywają określane bardzo różnie, bo też ich nasilenie bywa zróżnicowane. Niektórzy skarżą się na męczące złe samopoczucie; inni zaś donoszą o prawdziwej agonii. Oprócz wymiotów, które, jak wspomnieliśmy, nie są wcale tak często kontynuacją nudności, symptomami towarzyszącymi bywają najczęściej bóle brzucha, wzdęcie i brak apetytu. W analizach pacjentów cierpiących na chroniczne mdłości pojawiają się również takie objawy towarzyszące jak zgaga, dyskomfort w klatce piersiowej, zimny pot, ślinotok, pobudzenie i bladość.

Ogólnie na mdłości częściej cierpią dzieci i młode osoby, bardziej predysponowane są również kobiety oraz osoby otyłe. Diagnoza obejmuje zazwyczaj podstawowe badania krwi, z naciskiem na poziom elektrolitów, próby wątrobowe i enzymy trzustkowe, testy ciążowe, a w uzasadnionych przypadkach także USG jamy brzusznej, RTG czy endoskopię.

Sam mechanizm powstawania mdłości jest bardzo skomplikowany i może mieć różny przebieg w zależności od pierwotnego bodźca. Generalnie uważa się, że informacje z różnych części ciała przekazywane są do jądra pasma samotnego znajdującego się rdzeniu przedłużonym. Mowa zarówno o bodźcach pochodzących z centralnego układu nerwowego, jak i systemu przedsionkowego i móżdżkowego, krwi oraz układu pokarmowego.

Podstawowe przyczyny mdłości

Niestety, diagnozy nie ułatwia fakt, że mdłości są uważane za symptom niespecyficzny i łączy się je z szerokim spektrum najróżniejszych problemów zdrowotnych. W przypadku kobiet w wieku rozrodczym pierwszym podejrzeniem jest zwykle wczesna ciąża – faktycznie, w pierwszym trymestrze nawet 30% przyszłych mam cierpi na silne nudności, związane z działaniem gonadotropiny kosmówkowej, hormonu odpowiedzialnego na rozwój nowego życia w łonie matki. W ogólnej populacji mdłości najczęściej są jednak związane z zaburzeniami lub chorobami układu pokarmowego i mogą towarzyszyć w szczególności wirusowym i bakteryjnym infekcjom żołądka i jelit, zatruciom pokarmowym, zespołowi drażliwego jelita, chorobie wrzodowej, chorobie refluksowej, niestrawności, zaparciom, celiakii, nietolerancji glutenu, chorobie Crohna, żółtaczce, a także nowotworom trzustki i żołądka. Jak widać, tylko w tej wąskiej kategorii możliwości jest i tak przerażająco dużo. A mdłości mogą również być objawem problemów niezwiązanych bezpośrednio z gastrologią! Do najczęstszych zalicza się:

  • skutek uboczny przyjmowania określonych leków i suplementówantybiotyki, leki hormonalne czy ogólne środki przeciwbólowe;
  • silny ból, zwłaszcza migreny;
  • stany pooperacyjne, zwłaszcza po narkozie ogólnej, operacjach w obrębie uszu, oczu, ust i żołądka, zastosowaniu środków przeciwbólowych takich jak morfina
  • infekcje wirusowe takie jak grypa czy koklusz;
  • zaburzenia metaboliczne, np. wysoki poziom cukru u diabetyków, podwyższony poziom wapnia we krwi;
  • zaburzenia endokrynologiczne: nadczynność i niedoczynności tarczycy, choroba Addisona;
  • zaburzenia równowagi przebiegające z zawrotami głowy, choroba Meniera oraz choroba lokomocyjna;
  • problemy ginekologiczne takie jak zaburzenia miesiączkowania, zespół napięcia przedmiesiączkowego, ale także nowotwór jajników;
  • problemy kardiologiczne: choroba wieńcowa, zawał serca, zastoinowa niewydolność serca;
  • problemy psychiatryczne, zwłaszcza depresja, zaburzenia odżywiania, stany lękowe;
  • wzmożone napięcie wewnątrzczaszkowe, na przykład w przebiegu krwawienia do mózgu lub zapalenia opon mózgowych;
  • stany zapalne narządów wewnętrznych, zwłaszcza wyrostka robaczkowego, woreczka żółciowego, trzustki, a także niedrożności jelitowej.

Poranne mdłości często pojawiają się w pierwszym trymestrze ciąży. Źródło: shutterstock

Czy mdłości mogą być groźne dla zdrowia?

Mdłości same w sobie nie stwarzają oczywiście poważnego zagrożenia, przynajmniej w krótkim okresie czasu. Najbardziej niepokojące są w nagłej i nasilającej się postaci, głównie z tego powodu, że zwiastować mogą problemy bezpośrednio niebezpieczne dla życia. Tym niemniej, chroniczne nudności, które są trudne do zdiagnozowania i nie dają się łatwo zredukować, mogą w dalszej perspektywie stwarzać poważne ryzyko niedożywienia i odwodnienia, bowiem chory wykazuje często awersję do przyjmowania pokarmów i płynów. Co więcej, długotrwałe nudności bywają powodem apatii, zniechęcenia, wycofania z życia towarzyskiego, a nawet depresji!

Tabela przedstawiająca sposoby łagodzenia mdłości; opracowanie własne

Domowe sposoby leczenia mdłości

Przy nagłym ataku mdłości warto przede wszystkim zastosować proste środki zaradcze – wstać, otworzyć okno, rozluźnić ciasną odzież, napić się kilka łyków chłodnego napoju, schłodzić czoło zimnym kompresem. Wielu ludziom skutecznie pomaga również skupienie aktywnej uwagi na czymś innym lub która medytacja.

Ponadto bardzo dobre skutki w leczeniu mdłości różnego pochodzenia, nawet tych towarzyszących ciąży, przynosi imbir. Można żuć surowy korzeń, pić herbatę z niego lub przyjmować suplement ze sproszkowanego korzenia. Imbir w racjonalnych ilościach nie wywołuje skutków ubocznych, a ponadto wydaje się również ograniczać wymioty. Podobne właściwości mają zresztą cynamon, goździki oraz kmin rzymski. Popularnością cieszą się również pospolite zioła, takie jak mięta i rumianek. Olejek eteryczny z mięty w formie inhalacji doskonale łagodzi mdłości pooperacyjne, zaś wystudzony napar z rumianku łagodzi dyskomfort w przypadku dolegliwości gastrycznych. Z ziół poleca się również świeżą bazylię, korzeń lukrecji oraz ziele krwawnika.

Do sprawdzonych metod naturalnego łagodzenia mdłości należy również sok cytrynowy rozwadniany z wodą i popijany małymi łyczkami w ciągu dnia. Do tej mieszanki można również dodać odrobinę sody, która powoduje powstawanie kwasu węglowego redukującego niestrawność. Równie korzystne może być zresztą inhalowanie olejku cytrynowego.

Dieta przy mdłościach

Ponieważ nudności ograniczają poważnie nasz apetyt i mogą prowadzić do rozwoju niedoborów oraz ogólnego niedożywienia, bardzo ważne jest odpowiednie skorygowanie jadłospisu. Chodzi o to, aby ułatwić sobie przyjmowanie strawy i ograniczyć do minimum ryzyko nasilenia przykrego dyskomfortu.

Przede wszystkim więc poleca się spożywanie małych porcji w mniejszych odstępach czasu. Nie powinno się dopuszczać do pojawienia się głodu, który z reguły nasila nudności. Każdy posiłek powinien być jedzony w spokoju, z dokładnym przeżuwaniem. Należy wstrzymać się od konsumpcji podrażniających dań o silnych zapachach, jak równie potraw smażonych, gorących, pikantnych, bogatych w błonnik i bardzo tłustych. Do szczególnie polecanych pokarmów należą krakersy, tosty, jogurty, ryż, owsianka, makaron, gotowana pierś z kurczaka, a także miękkie warzywa i owoce o łagodnym smaku. Ważne są również warunki przyjmowania posiłków – unikajmy dusznych, ciepłych i pełnych woni pomieszczeń. Przez cały dzień warto również po łyczku popijać zimne, czyste napoje takie jak woda, rozrzedzone soki czy schłodzone herbaty. Bezwzględnie należy się natomiast wystrzegać alkoholu oraz palenia papierosów.

Imbir jest jednym z najpopularniejszych domowych sposobów łagodzenia mdłości Źródło: shutterstock

Kiedy należy udać się do lekarza?

Jeżeli mdłości towarzyszą nam przez kilka dni bez wyraźnego powodu lub powracają regularnie tydzień po tygodniu, na pewno warto skonsultować problem z lekarzem. Szczególnie niepokojące jest równoczesne występowanie wymiotów oraz innych dolegliwości gastrycznych czy gorączki. Ponadto, jeśli mdłościom towarzyszą objawy typowe dla ataku serca – ból w mostku, drętwienie ręki, zawroty głowy, duszności – należy bezzwłocznie zadzwonić po karetkę.


Farmakologiczne leczenie mdłości obejmuje podawanie leków przeciwwymiotnych takich jak antagoniści dopaminy (np. metoclopramid), preparaty antyhistaminowe o działaniu uspokajającym, antagoniści receptora serotoniny 5-ht3 oraz leki przeciwcholinergiczne (np. hioscynę). Pozytywne efekty przynosi również innowacyjne leczenie mdłości za pomocą leków przeciwdepresyjnych. Ogólne prognozy są dobre – zarówno domowe metody, jak i leki są w stanie złagodzić problem, który ma również tendencję do samoistnego ustępowania w dłuższej perspektywie czasu.

Ekologia.pl (Agata Pavlinec)
Bibliografia
  1. Hye-Kyung Jung i in.; "Chronic unexplained nausea in adults: Prevalence, impact on quality of life, and underlying organic diseases in a cohort of 5096 subjects comprehensively investigated"; https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0225364; 2021-05-31;
  2. HealthEngine; "Nausea and Vomiting (Emesis)"; https://healthengine.com.au/info/nausea-and-vomiting-emesis#A1; 2021-05-31;
  3. Prashant Singh i in.; "Nausea: a review of pathophysiology and therapeutics"; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4699282/; 2021-05-31;
  4. Daniel E. Becker; "Nausea, Vomiting, and Hiccups: A Review of Mechanisms and Treatment"; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3006663/; 2021-05-31;
  5. HannahKenwar i in.; "Nausea: Current knowledge of mechanisms, measurement and clinical impact"; https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1090023314004201; 2021-05-31;
4.8/5 - (14 votes)
Subscribe
Powiadom o
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments