Mniszek lekarski – właściwości, działanie i wartości odżywcze
Panoszy się wszędzie! Pospolicie porasta trawniki, łąki, pobocza dróg i ugory. Mniszek lekarski, przez wielu ogrodników uważany za uciążliwy chwast, ma wiele zalet i uznawany jest za jedną z najskuteczniejszych roślin lekarskich. Sezon na mniszka lekarskiego w pełni, więc zastanówmy się co dobrego możemy wyciągnąć z tej popularnej rośliny?
Pochodzenie mniszka lekarskiego
Dmuchawiec, mniszek lekarski lub pospolity (Taraxacum officinale, syn. Taraxacum vulgare) należy do rodziny astrowatych i powszechnie porasta nieużytki, łąki i pobocza dróg. Krajem pochodzenia mniszka lekarskiego jest prawdopodobnie Grecja.
Sok z mniszka lekarskiego, nazywanego potocznie dmuchawcem, znany był już starożytnym Grekom. Został doceniony w X wieku, kiedy to arabski lekarz Avicenna stosował syrop z mniszka na zapalenie oczu. W aptekach pojawił się w XIII i XIV wieku. Jednak szczyt popularności osiągnął w XVI wieku, kiedy to mniszek stosowany był jako remedium na wiele dolegliwości, także na męskie problemy z potencją.
Był wrogiem mężatek – wierzono bowiem, że doskonale działa na potencję, skłaniając panów do zdrady. Stąd jego nazwa – męska stałość – wyjaśniająca, dlaczego chętnie widzieli go w pobliżu domu nasi pradziadkowie – dodajmy, że nie chodzi tu o stałość w sensie wierności, lecz o staropolskie słówko „stanie, wstanie – czytamy na łamacz czasopisma „Natura i Ty”.
Mniszek lekarski w medycynie ludowej
Elżbieta Szot-Radziszewska, w książce „Sekrety ziół: wiedza ludowa, magia, obrzędy, leczenie” (Warszawa 2005, Wydawnictwo TRIO) pisze tak: Mniszek lekarski, mlecz, dmuchawiec, mlic – z kwiatów sporządzają „miód na wątrobę” – pięćset kwiatków zasypują cukrem (pół kilograma), dodają pół litra wody i cytryny (pół kilograma), gotują i zalewają w słoiki, stosują według ściśle określonych dawek; z kwiatów sporządzają też syrop i piją „na przeziębienia i przy kaszlu” – kwiatki zasypane cukrem stawiają na słońcu</a>; inny przepis na syrop – pięćset kwiatków zasypać cukrem, dodać wody i postawić na dwadzieścia cztery godziny, następnie wycisnąć mlecz i gotować trzy godziny; suszą ziele urwane przy samym korzeniu, napar piją przy nadciśnieniu i na wzmocnienie organizmu. (…)
Liście mniszka lekarskiego są wartościowym dodatkiem do sałatek i koktajli, fot. nblx/Shutterstock
Mniszek na zdrowie
Wszystkie części rośliny mają lecznicze właściwości. Najwięcej substancji biologicznie aktywnych znajduje się w korzeniach i w liściach. W korzeniach znajdziemy trójterpeny, gorycze, fitosterole, wielocukry (pektyna i inulina), żywice, kwasy organiczne (m. in. kwas foliowy), garbniki, prowitamina A, witamina C, trochę witaminy E oraz sporo soli mineralnych, zwłaszcza potasu i żelaza, a także fosfor i wapń.
Najważniejszymi substancjami aktywnymi liści mniszka są laktony seskwiterpenowe takie jak kwas taraksynowy, (taraksacyna), triterpeny (cykloartenol), fitosterole, flawonoidy i licznie występujące sole potasu. Świeże liście zawierają także spore ilości witaminy C, A i inulinę.
W kwiatach występują 16-hydroksypochodne taraksasterole: arnidiol i faradiol. Wykryto także karotenoidy, flawonoidy, olejek. Sok mleczny zawiera inulinę, kwas krzemowy i lakton (laktukopikryna), oraz witaminy z grup B, witamina A, C i D.
Mniszek lekarski z uwagi na swe cenne właściwości ma szerokie zastosowanie w medycynie, weterynarii, dietetyce, a także w kosmetyce. Ten pospolity chwast ma nad wyraz wszechstronne zastosowanie – oczyszcza i wzmacnia organizm, leczy choroby wątroby i woreczka żółciowego, wspomaga pracę nerek, trzustki i śledziony, zapobiega awitaminozie i alergii, obniża poziom cholesterolu i poprawia pracę układu pokarmowego. Biorąc pod uwagę właściwości ściągające, ekstrakt z mniszka lekarskiego stosowany jest także w kosmetykach do cery tłustej i trądzikowej.
Syrop z mniszka lekarskiego, fot. Madeleine Steinbach/Shutterstock
Mniszek lekarski w kuchni
Młode liście (wyrośnięta mają gorzki posmak) idealnie nadają się do sałatek, kanapek. Mogą stanowić także przyprawę zup i sosów. Pąki, jak kapary, można zamarynować. Z kolei z kwiatów powstanie pyszny miód, jeden z najzdrowszych i aromatyczna herbatka.
Herbatkę przygotowujemy z suszonych, albo świeżych kwiatów mniszka. Uwaga – kwiaty należy zbierać na czystych terenach, z dala od ruchliwych dróg, wtedy mamy pewność, że nie są zanieczyszczone. Jeśli dysponujecie suszarką do grzybów suszenie zajmie kilka godzin. Ekologiczną herbatkę możecie zamknąć w puszce, albo słoiku.
- Jaroniewski W. 1992; "Mniszek pospolity – cenny surowiec leczniczy"; Wiad. Ziel. 4;
- Magdalena Gorzkowska,; "Zioła jak zbierać, przetwarzać, stosować"; Wydawnictwo BOSZ, 2013;
- Czesława Trąba, Krzysztof Rogut, Paweł Wolański; "Rośliny dziko występujące i ich zastosowanie. Przewodnik po wybranych gatunkach"; Rzeszów 2012;
- Fonyuy E. Wirngo, Max N. Lambert, and Per B. Jeppesen; "The Physiological Effects of Dandelion (Taraxacum Officinale) in Type 2 Diabetes"; Rev Diabet Stud. 2016 Summer-Fall; 13(2-3): 113–131.;
- "13 Potential Health Benefits of Dandelion"; https://www.healthline.com/nutrition/dandelion-benefits;
Hey! Jeszcze
więcej informacji na temat mniszka lekarskiego możecie znaleźć tutaj: https://www.biotrendy.pl/oczyszczanie-organizmu/mniszek-lekarski/
Może akurat komuś przyda się dodatkowo ta publikacja, pozdrawiam!
Fajnie, że powstają takie artykuły rozwijające tzw. medycynę nie konwencjonalną, ja już od jakiegoś czasu interesuję się tym tematem fajne artykuły na ten teemat z typowo takiej ,,dietetycznej” strony można zaleźć tutaj https://naturalhealthonline.store/mniszek-lekarski-jak-dziala ,a na prawdę warto zainteresować się tego typu tematem szczególnie teraz jak mamy darmowy dostęp do wiedzy poprzez takie portale.
a mówią , ze mniszek to nie mlecz
ze w mleczu jest kilka kwiatów na łodydze, a w mniszku 1 łodyga a na niej 1 kwiat
prawda?
Ja mniszek lekarski w całości gotowany piłem jako lek na raka prostaty po radioterapii. Pomaga, następna terapia jesienią oraz suszenie na zimę.Pozdro wszystkich chorych na raka, pozdro zdrowych bo zachorują.
Polecam obejrzenie na YouTube “Te zioła sprawiają cuda-Barbara Kazana cz.1”
Zwyczajowe i dawne nazwy mniszka to m. in dmuchawiec, dmuchawiec lekarski, gołębi groch, kniat, kuba-baba, lwi ząb, majicek, maślak, męska stałość, milch, mlecz, mlecz lekarski
kniat to określenie kwiatu lipy; pierwszy raz słyszę takie określenie na mlecza
Bardzo wartościowy tekst. Co ciekawe – zawiera przypisy literatury.