Olejek rokitnikowy ‒ właściwości i działanie. Jak stosować olejek rokitnikowy?

Olejek rokitnikowy to bardzo ciekawy suplement i kosmetyk w jednym. Stosowany od wieków w azjatyckiej i rosyjskiej medycynie ludowej, w ostatnich latach zdobywa sobie coraz większe zainteresowanie naukowców i koncernów farmakologicznych. Wyjątkową zaletą, która wyróżnia olejek rokitnikowy spośród dziesiątek innych cenionych olejów roślinnych, jest jego niezwykle bogaty skład chemiczny i wynikająca z niego, podziwu godna rozmaitość zastosowań.

Charakterystyczne żółto-pomarańczowe owoce rokitnika nazywane bywają świętym owocem Himalajów, choć bez trudu można spotkać je w polskich ogrodach, a w stanie naturalnym również wzdłuż wybrzeża Bałtyku. Inwazyjne krzewy porastają chętnie wydmy, hałdy i skarpy a ich silne korzenie chronią glebę przed erozją. Dla człowieka rokitnik zwyczajny (Hippophae rhamnoides) ma jednak jeszcze inne, kluczowe znaczenie – od tysięcy lat wykorzystywany jest do leczenia i prewencji wielu schorzeń.

Skąd się bierze olejek rokitnikowy?

Rokitnik nie jest najłatwiejszym z plonów – do owocowania potrzebuje zawsze roślin płci żeńskiej i męskiej, a zapłodnienie odbywa się wyłącznie za pomocą wiatru, gdyż kwiaty nie produkują przyciągającego owady nektaru. Sam zbiór też nie jest prosty, bowiem zwarte krzewy pokryte są gęstymi kolcami. Tym niemniej, plantacje rokitniku efektywnie wykorzystywane są do pozyskiwania owoców, dojrzewających zwykle we wrześniu, z których produkuje się charakterystyczne w smaku i niezwykle bogate w witaminę C soki oraz dżemy. W procesie tłoczenia i dekantacji powstają jednak odpady, które, nie po raz pierwszy, okazują się również cenne jak główny produkt. Pestki rokitnika są bowiem suszone i czyszczone, a następnie wytłacza się z nich dość gęsty żółty olej. Dzięki związkom eterycznym obecnym w owocach posiada on unikalny aromat, kojarzący się z cytrusami, morzem i trudnymi do określenia nutami.

Olej wytłacza się również z pulpy powstałej jako odrzut przy produkcji soku, która zawiera 4-13% tłuszczów. Odznacza się on mniej korzystnym profilem lipidowym, ale bardziej intensywną pomarańczową barwą. Dostępne w sprzedaży olejki często bywają mieszanką obu typów olejów – zwykle z przewagą oleju z pestek.

Skład olejku rokitnikowego

Jak się łatwo domyśleć, składniki i działanie olejku rokitnikowego zależą w dużej mierze od jego kompozycji. Uogólniając można jednak powiedzieć, że jest to niezwykle zasobne źródło niezbędnych kwasów tłuszczowych, witamin (przede wszystkim tokoferoli), minerałów, steroli oraz antyoksydantów. Na szczególną uwagę zasługuje profil lipidowy olejku rokitnikowego, którego ponad połowę stanowią jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Uważa się też, że jest to jeden z nielicznych produktów naturalnych zawierających jednocześnie kwasy z grup omega 3, omega 6, omega 7 oraz omega 9!

Olej z pulpy rokitnikowej jest bardzo bogaty w karotenoidy – zawiera ich nawet 180-240 mg na 100 g produkty, część w postaci czystego karotenu! Ponadto jest bardzo zasobny w witaminę E (nawet 330 mg/100g) oraz kwasy linolowe i linolenowe. Aż 43% objętości tworzy korzystny dla skóry kwas oleopalmitynowy.

Olej z nasion rokitnika z kolei w 90% składa się z nienasyconych kwasów tłuszczowych – linolowego, linolenowego oraz oleinowego, a ponadto z nasyconego kwasu palmitynowego. W mniejszych ilościach występują w nim również inne kwasy tłuszczowe z wymienionych wyżej grup omega.

Zdrowotne właściwości olejku rokitnikowego

Jako suplement w postaci oleju lub kapsułek olejek rokitnikowy polecany jest przede wszystkim w kontekście prewencji chorób serca. Jego działanie w tym zakresie jest wielopłaszczyznowe i obejmuje przede wszystkim redukcję ciśnienia krwi oraz poziomu cholesterolu (zarówno niekorzystnej frakcji LDL, jak i trójglicerydów) – dwóch niezwykle istotnych czynników zaburzeń kardiologicznych. Z badania przeprowadzonego w 2000 r. przez fińskich naukowców wynika również, że suplementacja obniża ryzyko tworzenia się zakrzepów w układzie krążenia. Co ciekawe, owe kardiologiczne korzyści wydają się najbardziej widoczne u ludzi o podwyższonym ryzyku chorób serca!

Istnieją również doniesienia, że wewnętrzne przyjmowanie olejku rokitnikowego może obniżać poziom glukozy we krwi, zapobiegając rozwojowi cukrzycy typu II. Dzieje się tak na skutek jednoczesnej stymulacji wydzielania insuliny i zwiększenia wrażliwości komórek na nią. Wysoka zawartość flawonoidów sprawia, że olejek rokitnikowy może być także przyjmowany w celu wzmocnienia systemu odpornościowego. Antyoksydanty poprawiają zdolność organizmu do zwalczania wirusów, bakterii i grzybów, a studia naukowe potwierdzają wręcz, że olejek rokitnikowy jest skuteczny w walce z takimi patogenami jak pałeczka okrężnicy (E. coli), wirus grypy, opryszczki, a nawet HIV! Karotenoidy i zdrowe tłuszcze sprawiają z kolei, że olej z rokitnika poprawia funkcje wątroby, zwłaszcza w przypadku zdiagnozowanej już marskości.

Olejek rokitnikowy posiada również silne właściwości przeciwwrzodowe. Zwiększa on bowiem hydrofobowość śluzówki układu pokarmowego, opóźnia opróżnianie żołądka, a przede wszystkim przyspiesza regenerację nabłonka ściany żołądka (Xing i in., 2002). Bardzo obiecujące jest również działanie oleju z rokitnika w kontekście zmian nowotworowych. Badania w tym zakresie są jeszcze w początkowych stadiach, ale wszystko wskazuje na to, że m.in. dzięki zawartości kwercetyny oraz innych przeciwutleniaczy spowalnia on rozwój raka i może być cennym elementem leczenia onkologicznego.

Na tym jednak nie koniec dobrych wieści! Olejek rokitnikowy okazuje się bowiem posiadać zdolność do przyspieszania ogólnych procesów naprawczych w organizmie, redukując poziom stresu oksydacyjnego oraz ograniczając wydzielanie hormonów stresu. Inne potencjalne korzyści obejmują również łagodzenie objawów menopauzy, zwłaszcza suchości pochwy, redukcję zaczerwieniania i palenia związanych z suchością oczu, zmniejszanie dolegliwości bólowych wynikających z zapalenia stawów oraz redukcji symptomów depresji.

Olejek rokitnikowy dla urody

Olej rokitnikowy znajduje również podziwu godne zastosowanie w dermatologii oraz kosmetyce. Polecany jest na przykład do redukowania symptomów związanych z atopowym zapaleniem skóry, w którego zwalczaniu pomagają zarówno kwasy linolowy i alfa-linolenowy obecne w pestkach, jak i beta-karoten oraz beta-sitosterol zawarte w pulpie z owoców.

Istnieje też szereg badań przeprowadzonych na zwierzętach, które dowodzą, że aplikacja olejku rokitnikowego na skórę stymuluje jej regenerację, przyśpiesza gojenie ran oraz redukuje stany zapalne wywołane działaniem promieniowania UV. Owe właściwości wynikają zdaniem uczonych najprawdopodobniej z wysokiego poziomu kwasów tłuszczowych omega 3 oraz omega 7. Ponadto dowiedziono, że zewnętrzne zastosowanie olejku rokitnikowego u ludzi już po okresie siedmiu tygodni zwiększa poziom elastyczności skóry i redukuje symptomy związane z przesuszeniem naskórka. Sugeruje się wręcz, że może być on wykorzystywany do leczenia odmrożeń, odleżyn oraz oparzeń! Jest także skuteczny w kontekście łagodzenia stanów zapalnych w przebiegu egzemy i trądziku młodzieńczego – nie zatyka bowiem porów i nadaje się do każdego typu cery.

Coraz większym zainteresowaniem cieszy się również olej z rokitnika w kontekście przeciwdziałania procesowi starzenia się skóry. Do kremów, serów i olejków pielęgnacyjnych olej z rokitnika dodawany jest przede wszystkim jako źródło cennych antyoksydantów, o których wiemy, że ograniczają działalność wolnych rodników powodujących utratę jędrności skóry i powstawanie zmarszczek.

Uwaga!
Olejek rokitnikowy uzyskany z pulpy posiada silne właściwości barwiące. Aplikowany bez rozcieńczenia na skórę może spowodować uporczywe plamy. Stąd w stosowaniu zewnętrznym poleca się silne rozcieńczenie olejku w oleju bazowym – nawet w stężeniu tak niskim jak 1-3 %! Stosowany na noc może powodować przebarwienia pościeli!

Dla kogo olejek rokitnikowy?

Olejek rokitnikowy dostępny jest w szeregu produktów – od czystego olejku kosmetycznego, przez suplement w oleju i kapsułkach, a skończywszy na wyspecjalizowanych kremach czy emulsjach. W każdej z tych postaci posiada wyjątkowo walory zdrowotne i pielęgnacyjne – wybór zależy wyłącznie od naszych potrzeb i priorytetów. Czysty olejek z pestek lub pulpy rokitnika może być cennym uzupełnieniem domowej apteczki, przynosząc ulgę przy nagłych problemach dermatologicznych u młodych i starszych członków rodziny, bądź też będąc elementem stałej pielęgnacji cery dojrzałej. Do stosowanie wewnętrznego bardziej przyjazne są suplementy w formie olejowych kapsułek – łatwe do dozowania i bezsmakowe.