Olej z pestek porzeczki czarnej – właściwości i działanie. Jak stosować olej z porzeczki czarnej?

Czy olej z pestek porzeczki czarnej ma szansę stać się nowym tranem? Współczesne studia naukowe dokładają wciąż nowych dowodów na niezwykłą moc drobnych pestek, które przemysł spożywczy zwykł przez długie dekady marnotrawić. Zarówno jako suplement, jak i kosmetyk, olej z pestek porzeczki czarnej wykazuje silne właściwości prozdrowotne dla osób w różnym wieku. Jak z nich w pełni skorzystać?

1. Od owoców po olej z porzeczki czarnej
2. Skład oleju z pestek porzeczki czarnej
3. Właściwości zdrowotne oleju z pestek porzeczki czarnej
4. Olej z pestek porzeczki czarnej w służbie urody
5. Jak wykorzystać olej z pestek porzeczki czarnej?

Ribes nigrum, czyli porzeczka czarna, to dobrze znana w Polsce i lubiana roślina ogrodowa, która pod koniec czerwca rozpieszcza nas słodkimi, choć lekko kwaśnymi i subtelnie gorzkimi płodami. Wykorzystywana głównie do domowych przetworów jest również uprawiana na plantacjach, skąd wędruje do wielkich zakładów przetwórczych, kończąc swój żywot w postaci soków, koncentratów, dżemów i marmolad. Wiele z tych procesów obejmuje odseparowywanie pestek, które stają się po prostu zielonym odpadem. W rzeczywistości ich znaczenie dla człowieka może być jednak istotniejsze niż samych owoców!

Od owoców po olej z porzeczki czarnej

Porzeczka czarna porzeczka od wieków jest cenionym produktem spożywczym i leczniczym. W XVII w. w Wielkiej Brytanii wykorzystywano nie tylko owoce, ale także liście, z których przyrządzano napary na kaszel oraz dolegliwości żołądkowe. W czasach II Wojny Światowej w Europie sok z czarnej porzeczki pomagał zapobiegać niedoborom witaminy C u dzieci. Sporą część owych zdrowotnych właściwości Ribes nigrum zawdzięcza antyoksydantom obecnym w skórkach i miąższu owoców, zwłaszcza antocyjaninom, katechinie, kwercetynie, kwasowi kawowemu oraz taninom. Niebagatelna jest jednak również rola samych pestek, które oczywiście stanowią tak małą część owocu, że trzeba by ich było spożywać kilogramy – stąd też pomysł na wytłoczenie z pestek skondensowanego oleju.

Pestki porzeczki czarnej w ok. 18% składają się z frakcji tłuszczowej. Olej wytłacza się obecnie dwoma podstawowymi metodami – fizycznego tłoczenia na zimno, które daje najlepsze walory odżywcze oraz ekstrakcji za pomocą dwutlenku węgla, która z kolei zwiększa uzysk. Ten drugi sposób jest wykorzystywany przede wszystkim w przemyśle kosmetycznym. Końcowy produkt ma barwę od jasnożółtej po zieloną i przyjemny, choć subtelny aromat. Dla zachowania pełni właściwości powinien być przetrzymywany w butelce z ciemnego szkła.

Skład oleju z pestek porzeczki czarnej

Jak się nietrudno domyśleć, olej z nasion czarnej porzeczki jest w 100% tłuszczem, a jednocześnie najlepszym dowodem na to, że tłuszczów nie trzeba się bać – wszystko bowiem zależy od ich składników, czyli kwasów tłuszczowych. W tym przypadku na szczególną uwagę zasługuje obecność kwasu gamma-linolenowego (GLA), który stanowi nawet 13-17% ogólnej objętości. Zaliczany do grupy kwasów Omega 6, jest on prekursorem prostaglandyn, które pełnią w organizmie wiele ważnych funkcji. Poza tym ok. 13-15% oleju z pestek porzeczki czarnej stanowi kwas alfa-linolenowy (ALA), należący do grupy kwasów Omega 3 i cenionym przede wszystkim ze względu na korzystny wpływ na układ krążenia i zdrowie serca. Około 48% objętości oleju tworzy natomiast kwas linolowy (również omega 6), również korzystny dla układu sercowo-naczyniowego.

Ponadto w oleju z pestek porzeczki czarnej odnotowuje się również obecność tokoferoli, czyli prekursorów witaminy E oraz fitosteroli, czyli roślinnych związków działających na poziomie komórkowym na zasadzie hormonów. W 1 łyżeczce oleju znajduje się ok. 35 kcal, zaś na 100 g produktu 78 g tworzą kwasy tłuszczowe wielonienasycone, 14 g kwasy tłuszczowe jednonienasycone, zaś 8 g kwasy tłuszczowe nasycone (dane producenta: Olvita).

Właściwości zdrowotne oleju z pestek porzeczki czarnej

Olej z pestek porzeczki czarnej jest atrakcyjny dla człowieka przede wszystkim dzięki wysokiemu udziałowi kwasów tłuszczowych omega 6, a w mniejszym stopniu również omega 3. W świetle współczesnej medycyny własności te mają przełożenie na skuteczną ochronę serca oraz ogólne działanie przeciwzapalne poprzez modulację budowy błon komórkowych oraz stymulację produkcji eikozanoidów - do tych ostatnich należą prostaglandyny występujące we wszystkich tkankach oraz płynach ustrojowych!Jak to się przekłada na ludzkie na zdrowie? Z rozmaitych studiów wynika, że olej z pestek porzeczki czarnej ma skutecznie ograniczać podwyższone ciśnienie krwi (Deferne i in., 1996), a jednocześnie znacząco polepsza przepływ krwi przez naczynia. Zdaniem fińskich naukowców diety popularne w Europie nie zapewniają optymalnej podaży zdrowych kwasów tłuszczowych, których najlepszym źródłem są oleje rybne. Olej z pestek porzeczki czarnej ma być pod tym względem doskonałym wegańskim substytutem, wykazując w badaniach klinicznych korzyści zdrowotne porównywalne z tymi uzyskanymi poprzez suplementację olejem z wątroby ryb morskich. W fińskich badaniach okazał się on zmniejszać poziom szkodliwego cholesterolu LDL.

Z amerykańskich badań z 1999 r. wynika również, że suplementacja olejem z pestek porzeczki czarnej powoduje zwiększoną efektywność układu odpornościowego u osób starszych. Uważa się również, że wysoki poziom kwasu GLA może mieć korzystny wpływ na stawy i mięśnie, łagodząc ból, sztywność, a nawet uszkodzenia spowodowane przebiegiem chorób o podłożu reumatycznym. Ponadto sugeruje się, jakoby olej z pestek porzeczki czarnej miał działanie anty-koagulacyjne, zmniejszając ryzyko wystąpienia zakrzepicy.

Olej z pestek porzeczki czarnej w służbie urody

Wyjątkowy profil lipidowy oleju z pestek porzeczki czarnej znajduje również zastosowanie w pielęgnacji skóry. Amerykańska Narodowa Fundacja Łuszczycy poleca go jako środek łagodzący przykre zmiany na skórze, jednocześnie sugerując wewnętrzną suplementację – ta ostatnia ma spowalniać i ograniczać rozwój ognisk łuszczycowych.

W zewnętrznym wykorzystaniu olej z pestek porzeczki czarnej ma również redukować inne stany zapalne przebiegające z zaczerwienieniem i świądem, a przede wszystkim skutecznie nawilżać naskórek, zapobiegając łuszczeniu się i wysychaniu. Aplikowany na skórę głowy i włosy działa jako odżywka odbudowująca strukturę lipidów i zapewniająca fryzurze zdrowy połysk.

Jak wykorzystać olej z pestek porzeczki czarnej?

Olej z pestek porzeczki czarnej do tego stopnia zafascynował przemysł farmakologiczny, że proponuje się go już w formie żelowych kapsułek, które mają ułatwić suplementację. W jednej dawce znajduje się nawet ponad 500 mg oleju, z czego 80 mg tworzy kwas GLA, zaś 5 mg kwas ALA. Kapsułki przyjmuje się codziennie w celu poprawy profilu lipidowego krwi oraz obniżenia poziomu stanów zapalnych. Ponadto w ofercie aptek i sklepów ze zdrową żywnością dostępny jest klasyczny płynny olej przeznaczony zarówno do spożycia, jak i do użycia zewnętrznego – ów spożywa się zwykle po łyżeczce dziennie.

Dodajmy, że olej z pestek porzeczki czarnej uważany jest za produkt bezpieczny, zarówno w wewnętrznym, jak i zewnętrznym zastosowaniu. Jedynym zastrzeżeniem może być wspomniane wyżej działanie przeciwzakrzepowe – przy regularnym stosowaniu olej może zwiększać skłonność do krwawień oraz zaburzać działanie leków rozrzedzających krew. Żadne poważne skutki uboczne nie zostały jednak dotąd opisane.Olej z pestek porzeczki czarnej nie jest produktem tanim, ale jego wszechstronne zastosowanie oraz potencjał w redukowaniu poważnych obciążeń zdrowotnych współczesnego społeczeństwa zdecydowanie zachęcają do wypróbowania!

Bibliografia

1. Dayong Wu i in.; “Effect of dietary supplementation with black currant seed oil on the immune response of healthy elderly subjects ”; academic.oup.com; 2021-03-26
2. J. BROD i in.; “Evolution of lipid composition in skin treated with blackcurrant seed oil”; onlinelibrary.wiley.com; 2021-03-26
3. Raija Tahvonen i in.; “Black currant seed oil and fish oil supplements differ in their effects on fatty acid profiles of plasma lipids, and concentrations of serum total and lipoprotein lipids, plasma glucose and insulin ”; researchgate.net; 2021-03-26
4. HealthBenefitsTimes.com; “Black Currant Oil facts and health benefits”; healthbenefitstimes.com; 2021-03-26
5. Anna M Bakowska-Barczak i in.; “Characterization of Canadian black currant (Ribes nigrum L.) seed oils and residues ”; pubmed.ncbi.nlm.nih.gov; 2021-03-26