Nieprawidłowa dieta, stresująca praca, nieodpowiedni styl życia – to tylko niektóre czynniki, które odbijają się na naszym zdrowiu i generują powstawanie wielu dolegliwości zdrowotnych. Jedną z nich są uporczywe zaparcia. Senes jest popularnym składnikiem ziołowych herbat odchudzających, dlatego tak wiele osób coraz chętniej sięga po nie sięga. Zioło to jest naturalnym lekiem, który działa przeczyszczająco. Jednak naturalny nie zawsze znaczy bezpieczny. Jak to jest z tym senesem?

- Senes – co to takiego?
- Właściwości senesu
- Jak działa senes?
- Dlaczego nie powinno się nadużywać senesu?
- Przeciwwskazania do zażywania senesu
- Czy warto stosować senes?
Senes – co to takiego?
Senes znany jest od tysiąca lat i już wtedy używano go w leczeniu pewnych dolegliwości. Jako środek leczniczy rozpowszechniony i stosowany był już w X wieku przez Arabów. Polecał go także Awicenna, jeden z wielkich i wybitnych średniowiecznych medyków. Z kolei mnisi klasztorni zalecali oczyszczające kuracje z liści senesu, które miały poprawić samopoczucie psychofizyczne oraz zagwarantować dobry sen. Nazwa senes pochodzi od łacińskiej nazwy Cassia senna, czyli inaczej strączyniec. Jego korzenie wywodzą się z Egiptu, Afryki Środkowej, a także Sudanu, Pakistanu, Somalii, Arabii Saudyjskiej i Indii.
Senna alexandrina to krzew z rodzaju Senna Mill. Surowcem wykorzystywanym w zielarstwie są liście i owoce kilku gatunków tego krzewu. Senes to naturalny lek stosowany przy problemach z zaparciami. Istotnym składnikiem liści i strąków są sennozydy, które charakteryzują się silnymi właściwościami przeczyszczającymi. Właśnie to działanie wykorzystują producenci herbatek odchudzających. Tutaj jednak kryje się największe zagrożenie. Stosowanie preparatów z senesu od czasu do czasu przynosi skuteczne efekty, ale za to długotrwałe korzystanie z właściwości tej rośliny może powodować wiele problemów zdrowotnych.
Właściwości senesu
Skuteczność senesu potwierdzono w leczeniu zapalenia gardła oraz zaparć, nawet tych idiopatycznych. Roślina ta charakteryzuje się działaniem przeciwzapalnym i przeczyszczającym, a wszystko to dzięki występowaniu pochodnych antropoidalnych - przede wszystkim sennozydu. Związek ten pod wpływem działania bakterii znajdujących się w jelicie grubym znacząco pobudzają jego perystaltykę. Jest często wykorzystywany do walki z zaburzeniami okrężnicy, szczególnie w przypadku rozrostu czerniaka, czy nabłonka.
Ponadto senes pozytywnie wpływa na kondycję skóry, pobudzając ją do produkcji sebum, a tym samym naturalnego nawilżania. Okazuje się także, że jest środkiem przeciwutleniającym, a wszystko to dzięki obecności związków aktywnych takich jak np. flawonoidy, kumaryny czy garbniki. Skutecznie radzi sobie w przypadku terapii padaczki, jak również bezsenności i stanów lękowych. Ważna jest również jego funkcja zwalczająca zaparcia i wymioty.

Jak działa senes?
Proces działania sennozydów w układzie pokarmowym trwa kilka godzin, dlatego dobrze jest wypić napar z sensem na chwilę przed snem. Jego działanie powinno być odczuwalne między 6 a 8 godziną po jego przyjęciu. Senesu nie powinno się stosować razem z herbatkami i innymi środkami działającymi przeczyszczająco, ponieważ może to obniżyć poziom potasu w naszym organizmie, a tym samym powodować zaburzenia rytmu serca.
Senesu nie można stosować za długo, ponieważ organizm bardzo łatwo się do niego przyzwyczaja. Najlepszym rozwiązaniem jest zażywanie go jedynie przy większych zaparciach. Najlepiej skorzystać z gotowych saszetek do zaparzania i stosować je dokładnie z zaleceniami producenta, żeby nie przekroczyć dozwolonej dziennej dawki tego specyfiku.
Alternatywą dla naparów z senesu jest zażywanie senesu w tabletkach, co często jest znacznie wygodniejszym rozwiązaniem. Dawkowanie danego preparatu trzeba przestrzegać zgodnie z informacjami znajdującymi się na ulotce bądź opakowaniu. Zbyt duża dawka senesu na raz może wywołać biegunkę, a nawet utratę wody i soli mineralnych z organizmu. W związku z tym przyjmując tabletki z senesem nie wolno przekraczać określonej dziennej dawki preparatu.
Ze względu na właściwości przeczyszczające, po senes często sięgają osoby odchudzające się. Nie jest to dobre rozwiązanie, jeśli problemem nie są u zaparcia, a nadprogramowe kilogramy. Nie zaleca się stosowania jakichkolwiek środków przeczyszczających, nawet pochodzenia roślinnego, by stracić na wadze, ponieważ może to doprowadzić do powstania poważnych kłopotów ze zdrowiem.
Jeżeli chcemy przez dłuższy czas przyjmować senes, to powinniśmy skonsultować to z lekarzem. Jeśli jednak nieświadomie stosujemy taką kurację od dłuższego czasu, nie trzeba od razu panikować. Przede wszystkim należy stopniowo zmniejszyć ilość wypijanych naparów, aż do całkowitego ich odstawienia. Wtedy właśnie organizm będzie powoli wracał do normy. Nagłe odstawienie oraz gwałtowne zmiany diety mogą spowodować nawrót zaparć. Trzeba przestrzegać diety wysokoresztkowej, czyli bogatą w błonnik. W naszym codziennym menu powinny się znaleźć: kasza, ryż brązowy, otręby pszenne, płatki zbożowe, muesli. Ważne jest również wypijanie odpowiedniej ilości płynów - co najmniej 2 litry każdego dnia. Mogą to być woda niegazowana, soki warzywne i owocowe.
Dlaczego nie powinno się nadużywać senesu?
Co prawda senes pobudza perystaltykę jelit, jednak kiedy zastosujemy go w celach odchudzających, tuż po odstawieniu pojawią się problemy z układem pokarmowym, a konkretnie z jelitami. Jeżeli nie borykamy się z zaparciami, lepiej nie stosować na darmo tego zioła. W przeciwnym razie trzeba będzie ciągle to robić, a wynikiem tego będzie brak odpowiedniego wchłaniania leków czy innych suplementów.
Regularne przyjmowanie senesu bez potrzeby powoduje występowanie ostrych biegunek, które powodują utratę witamin i cennych składników mineralnych z naszego. Może to doprowadzić do odwodnienia organizmu zagrażającemu życiu, szczególnie u osób mocno osłabionych.
Może nie zdajemy sobie sprawy, ale od codziennego stosowania środków przeczyszczających można się uzależnić, tak jak w przypadku zażywania innych używek. Przewlekłe stosowanie senesu może doprowadzić do wyniszczenia organizmu. Z kolei substancje aktywne zawarte w senesie działają silnie drażniąco na układ pokarmowy.
Jeżeli senes jest przyjmowany prawidłowo i nie jest nadużywany, skutki uboczne nie powinny występować. U osób nadwrażliwych, co prawda bardzo rzadko, ale jednak pojawiają się objawy takie jak świąd, pokrzywka lub wysypka. W niektórych przypadkach liście senesu mogą nasilać ból lub dolegliwości kurczowe w obrębie jamy brzusznej. W razie wystąpienia jakichkolwiek skutków ubocznych, należy zaniechać przyjmowanie senesu i czym prędzej skonsultować się z lekarzem.

Przeciwwskazania do zażywania senesu
Zdecydowanie nie wolno zażywać preparatów z senesem kobietom w ciąży i karmiącym, a także w czasie miesiączkowania. Poza tym picie herbatek z senesem zakazane jest dla osób z zapaleniem wyrostka, pęcherza moczowego i nerek oraz przy zespole jelita drażliwego.
Innym przeciwwskazaniem są stany zapalne kłębków nerwowych i owrzodzenia jelita grubego. Również mężczyźni borykający się z zapaleniem gruczołu krokowego i przeroście prostaty nie powinni go stosować, ponieważ senes zwiększa obrzęk i skurcze gruczołu krokowego. Roślina ta jest także niebezpieczna dla osób cierpiących na zaburzenia kardiologiczne.
Czy warto stosować senes?
Jeśli od dłuższego czasu zmagamy się z zaparciami i nic nam nie pomaga, warto zastosować krótką kurację z wykorzystaniem senesu. Trzeba jednak pamiętać, że jest to środek uzależniający, którego dłuższe stosowanie sieje spustoszenie w naszym organizmie. Jeśli po tygodniu picia herbatek z tego zioła nie zaznamy ukojenia, trzeba udać się do lekarza, który dobierze nam odpowiednią kurację i leki. Picie naparów z senesu po to, żeby zgubić zbędne kilogramy jest po prostu głupotą, która może gorzko odbić się na naszym zdrowiu.
Bibliografia
1. Jadwiga Nartowska; “Senes - arabskie remedium”; PANACEAkwiecień - czerwiec 2008;
2. Agra Y., Sacristan A., Gonzalez M. ; “Efficacy of senna versus lactulose in terminal cancer patients treated with opiods. ”; J. of Pain and Symptom Management 15(1)/1998, 1-7; ;
3. Abbas, Syed & Rani, Gulistan. (2020); “Medicinal Significance of Alexandrian Senna”; Review Paper Abbas and Rani V-8; I (1): 24-29 (2020) ;
4. Borelli F., Capasso R., Aviello G., Carlo G.D., Izzo A.A., Masolo N; “Senna and the formation of aberrant crypt foci and tumors in rats treated with azoxymethane. ”; Phytomedicine, 12/2005, 501-505; ;