Syrop z bzu czarnego – właściwości, skład i zastosowanie syropu z bzu czarnego

Syrop za bzu czarnego słynie ze swoich wzmacniających, odtruwających, przeciwwirusowych i przeciwgorączkowych właściwości, z jego pomocą przeprowadzimy skuteczną kurację przeciwprzeziębieniową. Znany naszym prababciom syrop z bzu czarnego jest jednym z najlepszych preparatów wspomagających odporność organizmu. W jaki sposób należy przygotować tę cenną miksturę?

1. Bez czarny ‒ co o nim wiemy
2. Owoce i kwiaty bzu czarny ‒ co dobrego mają nam do zaoferowania
3. Syrop z bzu czarnego łagodzi objawy przeziębienia i grypy
4. Antyoksydacyjna moc syropu z bzu czarnego
5. Syrop z bzu czarnego może pomóc w leczeniu cukrzycy
6. Syrop z bzu czarnego może pomóc w utracie wagi
7. Możliwe działanie przeciwbólowe syropu z bzu czarnego
8. Jak przygotować syrop z bzu czarnego?
9. Czy syrop z bzu czarnego jest bezpieczny?
10. Czy warto spożywać syrop z bzu czarnego?

Na przełomie maja i czerwca w powietrzu unosi się intensywna woń kwiatów - tak pachnie bez czarny, zwany lekarskim. Roślina ta, nie dość, że cieszy oko pięknymi kwiatami, które można wykorzystywać w kuchni do produkcji domowych lemoniad i nalewek, stanowi także ważny surowiec leczniczy.

Bez czarny ‒ co o nim wiemy

Bez czarny to kilka różnych odmian drzewa Sambucus, które jest rośliną kwitnącą należącą do rodziny Adoxaceae. Najpopularniejszym typem jest Sambucus nigra, znany również jako czarny bez. Drzewo to pochodzi z Europy, chociaż jest powszechnie uprawiane także w wielu innych częściach świata. S. nigra dorasta do 9 metrów wysokości i ma skupiska małych białych lub kremowych kwiatów. Jagody występują w małych czarnych lub niebiesko-czarnych pęczkach. Jagody są dość cierpkie i przed spożyciem należy je ugotować. Kwiaty mają delikatny muszkatołowy aromat i można je jeść na surowo lub gotowane. Różne części drzewa bzu czarnego były w historii wykorzystywane do celów leczniczych i kulinarnych.

Historycznie, kwiaty i liście były używane do łagodzenia bólu, obrzęków, stanów zapalnych, stymulowania produkcji moczu i jako środek napotny. Kora była używana jako środek moczopędny, przeczyszczający oraz do wywoływania wymiotów.

W medycynie ludowej suszone jagody lub sok stosuje się w leczeniu grypy, infekcji, rwy kulszowej, bólów głowy, bólu zębów, nerwobólów, a także jako środek przeczyszczający i moczopędny. Z kwiatów często robi się syrop lub dodaje się do herbaty.

Owoce i kwiaty bzu czarny ‒ co dobrego mają nam do zaoferowania

Kwiaty bzu czarnego obfitują w witaminy (witamina A, B1, B2, B3, B6, C) i sole mineralne (potas, wapń, magnez, sód, fosfor), dzięki czemu stanowią bazę do naturalnych preparatów mających na celu podniesienie odporności organizmu i zwalczanie różnego rodzaju infekcji. Najpopularniejszym lekiem wytwarzanych z tego ziela jest syrop.

Także małe owoce bzu czarnego są magazynem wielu korzystnych dla zdrowia składników odżywczych, witamin i minerałów:

• wysoka zawartość witaminy C: na 100 gramów owoców znajduje się 6-35 mg witaminy C, co stanowi do 60% zalecanego dziennego spożycia;
  
• wysoka zawartość błonnika pokarmowego: czarne jagody zawierają 7 gramów błonnika na 100 gramów świeżych jagód, co stanowi ponad jedną czwartą zalecanego dziennego spożycia;
  
• dobre źródło kwasów fenolowych: związki te są silnymi przeciwutleniaczami, które mogą pomóc zmniejszyć uszkodzenia spowodowane stresem oksydacyjnym w organizmie;
• dobre źródło flawonoli: czarny bez zawiera kwercetynę, kemferol i izoramnetynę, będące przeciwutleniaczami. Kwiaty zawierają do 10 razy więcej flawonoli niż jagody;
  
• bogate w antocyjany: związki te nadają owocom charakterystyczny ciemnoczarno-fioletowy kolor i są silnym przeciwutleniaczem o działaniu przeciwzapalnym.
  

Syrop z bzu czarnego łagodzi objawy przeziębienia i grypy

Wykazano, że ekstrakty z owoców bzu czarnego i napary z kwiatów zmniejszają nasilenie i długość grypy.  W jednym badaniu opublikowanym w 2004 roku w „The Journal of international medical research” stwierdzono, że osoby, które przyjmowały 15 ml syropu z czarnego bzu cztery razy na dzień, wykazywały poprawę objawów w ciągu dwóch do czterech dni, podczas gdy w grupie kontrolnej poprawa trwała od siedmiu do ośmiu dni . Inne badanie z udziałem 64 osób wykazało, że przyjmowanie 175 mg tabletek do ssania z wyciągiem z bzu czarnego przez dwa dni spowodowało zmniejszenie objawów grypy, w tym gorączki, bólu głowy, bólu mięśni i przekrwienia błony śluzowej nosa, już po 24 godzinach. Według książki „Ziołowe leki przeciwwirusowe: naturalnie wzmocnij swoją odporność” zarówno kwiaty, jak i jagody zawierają substancje chemiczne, które mogą pomóc w leczeniu obrzęku błony śluzowej i dolegliwości zatok. Chociaż wyniki te są obiecujące, potrzebne są dalsze badania na ludziach na dużą skalę.

Antyoksydacyjna moc syropu z bzu czarnego

Kwiaty, owoce i liście bzu czarnego są doskonałym źródłem przeciwutleniaczy. Antocyjany znajdujące się w owocach mają 3,5 razy większą moc antyoksydacyjną niż witamina E. Dodatkowo, jedno badanie opublikowane w 2005 roku na łamach czasopisma „Food Research International” wykazało, że stan antyoksydacyjny u ludzi poprawił się w godzinę po wypiciu 400 ml soku z bzu czarnego. Inne badanie na szczurach dowiodło, że ekstrakt z bzu czarnego pomógł zmniejszyć stan zapalny i oksydacyjne uszkodzenie tkanki (Biologia, Bratislava,56/6: 643|648, 2001).

Podczas gdy syrop z bzu czarnego przyniósł obiecujące wyniki w laboratorium, badania na ludziach i zwierzętach są nadal ograniczone. Ponadto przetwarzanie bzu czarnego, takie jak ekstrakcja, podgrzewanie lub wyciskanie, może zmniejszyć jego aktywność przeciwutleniającą.

Syrop z bzu czarnego może pomóc w leczeniu cukrzycy

Badania na zwierzętach sugerują, że ekstrakt z bzu czarnego może pomóc w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi. Badanie invitro z 2009 roku wykazało korzystne działanie polifenoli z bzu czarnego na szczury z cukrzycą typu 2. Polifenole z bzu czarnego chroniły przed odkładaniem się tłuszczu w tętnicach, co jest częstym objawem u chorych na cukrzycę.

W kolejnym badaniu z 2017 roku ekstrakty z bzu czarnego testowano na modelach myszy z cukrzycą. W tym teście myszy karmiono wysokotłuszczową dietą i stwierdzono, że wodne ekstrakty z bzu czarnego zmieniły metabolizm glukozy, korygując hiperglikemię (wysoki poziom cukru). Autorzy publikacji doszli do wniosku, że czarny bez może być potencjalnym źródłem związków bioaktywnych w preparatach stosowanych w leczeniu cukrzycy. Jednak odkrycia z badań na zwierzętach niekoniecznie oznaczają, że bez czarny będzie tak samo działał na ludzi.

Syrop z bzu czarnego może pomóc w utracie wagi

Niemieckie badanie opublikowane w 2015 roku na łamach J Funct Foods wykazało statystycznie istotną poprawę masy ciała i wskaźnika masy ciała przy diecie wzbogaconej w sokiem z bzu czarnego. Badani zgłaszali również lepsze samopoczucie psychiczne i fizyczne

Możliwe działanie przeciwbólowe syropu z bzu czarnego

Wiadomo, że antocyjany zmniejszają stan zapalny. Te zawarte w owocach bzu czarnego robią to poprzez hamowanie produkcji tlenku azotu przez komórki odpornościowe organizmu. Tlenek azotu służy jako cząsteczka sygnalizacyjna, która wyzwala stan zapalny w odpowiedzi na uraz lub chorobę. Poprzez złagodzenie tej odpowiedzi można zmniejszyć ból i obrzęk. Miejscowe nalewki i maści z bzu czarnego są od dawna stosowane w medycynie ludowej w leczeniu bólu zębów, skaleczeń, siniaków i oparzeń. Są nawet tacy, którzy twierdzą, że syrop z bzu czarnego może leczyć rwę kulszową i inne formy bólu neuropatycznego. Niestety, przeprowadzono niewiele badań oceniających właściwości przeciwzapalne lub przeciwbólowe (uśmierzające ból) bzu czarnego u ludzi.

Jak przygotować syrop z bzu czarnego?

Z leczniczych właściwości kwiatostanów bzu lekarskiego najlepiej korzystać spożywając przygotowany z nich syrop. Zbiory kwiatów czarnego bzu najlepiej zacząć w słoneczny, bezdeszczowy dzień w godzinach porannych. Należy zrywać jedynie kwiatostany o jasnym kolorze, które znajdują się w początkowej fazie kwitnienia. Czynność tę zaleca się wykonywać z należytą ostrożnością, żeby nie strzepać pyłku. Najlepszej jakości surowiec pozyskamy z drzew rosnących na stanowiskach oddalonych od ulicy i zgiełku.

Oto przepis na tę smaczną i zdrową miksturę:

Składniki:

• 40 kwiatostanów bzu czarnego
• 1 kg miodu
• 1,5 litra wody
• 2 cytryny BIO

Przygotowanie:
Świeżo zebrane kwiaty bzu czarnego rozkładamy na gazecie, a następnie, za pomocą nożyczek, odcinamy ich gałązki i zasuszone kwiaty. Kiedy kwiatostany będą już oczyszczone, umieszczamy je w naczyniu. W międzyczasie gotujemy wodę z miodem aż do momentu, gdy powstanie syrop. Następnie bierzemy dwie umyte cytryny i z jednej wyciskamy sok, a drugą kroimy na plasterki. Kiedy syrop z wody i miodu będzie gotowy, zalewamy nim kwiaty bzu czarnego i odstawiamy naczynie do przestygnięcia. Gdy temperatura mikstury nieco spadnie, dodajemy do niej plasterki cytryny i wyciśnięty sok, po czym wszystko dokładnie mieszamy. Następnie naczynie z syropem z bzu szczelnie przykrywamy i odstawiamy na bok na ok. 4 dni. Należy przy tym pamiętać o codziennym mieszaniu lekarstwa drewnianą łyżką. Kiedy mikstura będzie już odpowiednio „odstana”, przefiltrowujemy ją i zagotowujemy. Gorący syrop należy wlać do sterylnych słoików, zakręcić wieczka i odstawić do wystygnięcia dnem do góry. Przygotowaną w taki sposób leczniczą mieszankę można przechowywać w domowej spiżarni. Po otwarciu wkładamy ją do lodówki i spożywamy w czasie max. 7 dni.
Na zdrowie!

Czy syrop z bzu czarnego jest bezpieczny?

Stosowanie ziół to dawne podejście do wzmacniania organizmu i leczenia chorób. Zioła mogą jednak wywoływać skutki uboczne i wchodzić w interakcje z innymi ziołami, suplementami lub lekami. Z tych powodów należy je przyjmować tylko po konsultacji z lekarzem. Wydaje się, że syrop z bzu czarnego ma niewiele skutków ubocznych, gdy jest stosowany prawidłowo przez krótki czas (do 5 dni). Tylko trzeba pamiętać, by spożywać syrop z gotowanych jagód i kwiatów bzu czarnego. Surowe lub niedojrzałe jagody bzu czarnego zawierają lektynę i cyjanek, które mogą powodować nudności, wymioty i biegunkę. Na szczęście proces gotowania skutecznie rozkłada te toksyny. Czarnego bzu nie zaleca się dzieciom i młodzieży poniżej 18 roku życia oraz kobietom w ciąży lub karmiącym. Chociaż w tych grupach nie zgłoszono żadnych zdarzeń niepożądanych, nie ma wystarczających danych, aby potwierdzić, że jest to preparat bezpieczny.

Czy warto spożywać syrop z bzu czarnego?

Syrop z bzu czarnego kojarzy się z wieloma obiecującymi korzyściami zdrowotnymi, chociaż większość badań przeprowadzono tylko w warunkach laboratoryjnych i nie były szeroko testowane na ludziach. Niemniej jednak rozsądne dowody przemawiają za jego zastosowaniem w celu zmniejszenia długości i nasilenia objawów grypy. Może również wspierać zdrowie serca, poprawiać stan antyoksydacyjny i mieć różnorodne działanie przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe i przeciwzapalne. Ponadto bez czarny jest aromatycznym dodatkiem do zdrowej diety i dobrym źródłem witaminy C, błonnika i przeciwutleniaczy.

Bibliografia

1. Healthline.com; “Elderberry: Benefits and Dangers”; healthline.com; 2020-07-23
2. Heidi Godman; “Immunity: Benefits of Elderberry Syrup”; health.usnews.com; 2020-07-23
3. Cathy Wong; “The Health Benefits of Elderberry ”; verywellhealth.com; 2020-07-23
4. Dr. Keith Kantor; “The Health Benefits Of Elderberry And Its Nutritional Value”; medium.com; 2020-07-23