Bańki lekarskie – właściwości, działanie i zastosowanie baniek lekarskich

Wszyscy to znamy… gdy w grę wchodzi przeziębienie, złe samopoczucie i dreszcze, mamy ochotę wypróbować każdego sposobu - byleby tylko szybko pomogło! Bańki lekarskie, czyli niezawodny sposób naszych babć na katar i przeziębienia, to metoda znana od dawna, nie tylko w naszym kraju. Jest zaliczana do terapii medycyny alternatywnej i ma tylu samo fanów, co przeciwników. Czy stawianie baniek jest skuteczne? Czy może zastąpić nam tradycyjne lekarstwa w przypadku niezbyt drobnych schorzeń? A może jest skuteczna także w poważnych problemach zdrowotnych? Sprawdźmy, jakie są plusy i minusy baniek lekarskich.

1. Bańki lekarskie – co to jest?
2. Jak działają bańki lekarskie?
3. Na co pomagają bańki lekarskie?
4. Dla kogo są bańki lekarskie?
5. Przeciwwskazania przy stosowaniu baniek lekarskich
6. Jakie są skutki uboczne stosowania baniek lekarskich?
7. Czy warto stosować bańki lekarskie?

Bańki lekarskie – co to jest?

Terapia bańkami to forma medycyny alternatywnej, znana już w starożytności! Pierwsze wzmianki o tej metodzie pochodzą z XVI wieku… przed naszą erą. Wiemy, że tzw. stawianie baniek lekarskich, pochodzi z rejonów Bliskiego Wschodu, z Egiptu, bardzo znane było również w Chinach. Obecnie bańki spopularyzowali w USA celebryci i sportowcy (np. pojawiały się na zdjęciach sportowców przebywających na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w 2016 roku). To również metoda od lat znana w Polsce. W zależności od regionu, bańki mogą być wykonane ze szkła, bambusu, gliny lub silikonu.

Jak działają bańki lekarskie?

Działanie baniek lekarskich jest dosyć proste do opisania. Terapeuta nakłada na skórę specjalne ogrzane kubeczki i pozostawia je na kilka minut, aby wywołać pożądane ssanie. Zwolennicy baniek uważają, że ten efekt powoduje wiele pozytywnych skutków, w tym leczenie bólu, likwidację stanów zapalnych, poprawę przepływu krwi, uczucie relaksu i dobrego samopoczucia, niektórzy traktują tę metodę również jako rodzaj masażu tkanek głębokich.

Bańki lekarskie mają na celu wciągnięcie płynów w leczony obszar, co powoduje przebarwienia na skórze, które jest spowodowane pękniętymi pod skórą naczynkami krwionośnymi (jak siniak). Taki siniak, powstały pod wpływem ssania, jest traktowany przez ciało jako nowy uraz. Mózg automatycznie wysyła więcej krwi w ten obszar, by stymulować naturalny proces gojenia się – czyli leczenia. Niektórzy twierdzą, że bańki lekarskie oczyszczają pory i uwalniają toksyny.

Bańki lekarskie można łączyć z różnymi alternatywnymi formami medycyny – m.in. akupunkturą. Można je stawiać na sucho (opisane powyżej) i na mokro (wtedy dokonuje się drobnych, kontrolowanych nacięć na skórze).

Miejsca terapii bańkami dobierane są w zależności od leczonej dolegliwości, ale najczęściej są to plecy, klatka piersiowa, a w dalszej kolejności brzuch, pośladki lub nogi. Można również stosować bańki lekarskie, np. na twarz.

Na co pomagają bańki lekarskie?

Należy pamiętać, że bańki lekarskie są zaliczane do alternatywnych metod leczenia – między innymi dlatego, że nie istnieje zbyt wiele badań naukowych, potwierdzających ich skuteczność. Opublikowany w 2015 roku raport w Journal of Traditional and Complementary Medicine zauważa, że ​​stawianie baniek może pomóc w leczeniu trądziku i półpaśca, a więc chorób skóry. Podobne fakty wykazał raport australijskich i chińskich naukowców z 2012 roku (opublikowanego w PLoS One), gdzie dokonnao 135 badań dotyczących baniek lekarskich. Naukowcy doszli wtedy do wniosku, że terapia bańkami lekarskimi może być skuteczna przy stosowaniu równocześnie innych metod leczenia, np. akupunktury lub leków zapisanych przez lekarza. Wtedy bańki lekarskie mogą być przydatne przy leczeniu chorób i dolegliwości, takich jak na przykład:

• półpasiec
• trądzik
• paraliż twarzy

Jednocześnie ci sami badacze zauważyli, że wciąż potrzebne są lepsze i dokładniejsze badania, by potwierdzić ich skuteczność.

British Cupping Society twierdzi, że terapia bańkami lekarskimi jest stosowana w leczeniu:

• zaburzeń krwi;
• chorób reumatycznych, np. zapalenia stawów ;
• płodności i zaburzeń ginekologicznych;
• problemów skórnych, takich jak wypryski i trądzik;
• wysokiego ciśnienia krwi;
• migren;
• uczucia niepokoju i depresji;
• zalegającej wydzieliny w oskrzelach, spowodowanego alergiami i astmą;
• żylaków.

Nie ma jednak żadnych badań, które mogłyby to potwierdzić.

Terapia bańkami lekarskimi jest stosowana w celach prozdrowotnych, ale także w ramach profilaktyki i jako część terapii. Choroby, w których zauważono korzystny wpływ baniek lekarskich, można podzielić na choroby zlokalizowane (czyli konkretne bóle, np. szyi, kolana czy pleców) i choroby ogólnoustrojowe (np. nadciśnienie czy zapalenie stawów). Ich zastosowanie jest więc wyjątkowo szerokie.

Dla kogo są bańki lekarskie?

Lekarze medycyny tradycyjnej niechętnie przepisują swoim pacjentom bańki, ponieważ ta metoda nie ma wystarczającego potwierdzenia w badaniach naukowych. Ponadto większość lekarzy nie ma wykształcenia ani doświadczenia w medycynie komplementarnej i alternatywnej – nic więc dziwnego, że lekarze pierwszego kontaktu korzystają z metod, które znają i które są szeroko przebadane.

Jeśli jednak chcemy wypróbować dodatkowych sposobów leczenia, zawsze warto skonsultować swoją decyzję z lekarzem prowadzącym, by upewnić się, że alternatywne metody, takie jak bańki lekarskie, nie zagrażają stosowanej już terapii i pasują do ustalonego planu leczenia. Pamiętajmy, że jeśli są to choroby związane np. z krwią, nowotworami czy sercem, nigdy nie należy ryzykować samodzielnego stosowania dodatkowych metod!

Przeciwwskazania przy stosowaniu baniek lekarskich

Terapia bańkami nie jest zalecana dla wszystkich, a szczególną ostrożność należy zachować w przypadku grup zwiększonego ryzyka, czyli:

• Dzieci. Dzieci poniżej 4 roku życia nie powinny otrzymywać terapii bańkami. Starsze dzieci powinny być leczone tylko przez bardzo krótkie okresy.
• Seniorzy. Z wiekiem skóra staje się bardziej delikatna, ponadto bańki mogą nie być dobre do łączenia z przyjmowanymi na stałe lekami.
• Kobiety w ciąży, z naturalnych przyczyn powinny unikać stosowania baniek na brzuchu czy w dolnej części pleców (dotyczy również kobiet w połogu).
• Kobiety, które obecnie miesiączkują.

Ponadto, baniek lekarskich nie należy stosować bezpośrednio na żyły, tętnice, nerwy, zapalenia skóry i wszelkie zmiany skórne, ujścia ciała, oczy, węzły chłonne lub żylaki. Bańki lekarskie są również przeciwwskazane w przypadku otwartych ran, złamań kości i miejsc zakrzepicy żył głębokich.

Nie ma wystarczających informacji na temat bezpieczeństwa baniek lekarskich w przypadku osób z nowotworami, są więc one bezwzględnie dla nich zakazane. Podobnie nie należy stosować baniek lekarskich u ludzi z jakąkolwiek niewydolnością narządową (niewydolność nerek, wątroby, niewydolność serca). Jest również bezwzględnie przeciwwskazane u pacjentów z rozrusznikiem serca oraz cierpiących na hemofilię lub podobne schorzenia.

Należy uważać ze stosowaniem baniek w przypadku ostrych infekcji czy ciężkich chorób przewlekłych (związanych np. z sercem), w nagłych przypadkach medycznych czy po niedawnym pobieraniu krwi.

Jakie są skutki uboczne stosowania baniek lekarskich?

Jeśli nie ma przeciwwskazań do stosowania baniek lekarskich, skutki ich stosowania są raczej bezpieczne, z czym zgadza się większość ekspertów. W miejscu stawiania baniek lekarskich pojawiają się przebarwienia (siniaki powstałe na skutek ciśnienia krwi), ale znikają one w ciągu kilku dni lub tygodni. Skutki uboczne ograniczają się więc raczej do aspektów wizualnych i szczypania odczuwanego podczas zabiegu odsysania skóry.

Czy warto stosować bańki lekarskie?

Istnieją badania, które sugerują, że stawianie baniek lekarskich przynosi różne opisane wyżej korzyści. Należy jednak pamiętać, że badań jest niewiele, nie wszystkie są też odpowiedniej jakości. Potrzeba więcej szczegółowych analiz, by stawianie baniek lekarskich było uznane za pełnoprawną metodę leczenia. Na razie opiera się to głównie na doświadczeniach zwolenników tej metody i wszystkie przytoczone tutaj zalety, są wyłącznie potencjalne.

Dla większości pacjentów stawianie baniek lekarskich jest bezpieczne i można je traktować jako uzupełnienie swojego planu leczenia, zawsze po konsultacji z lekarzem. 

Bibliografia