Pinoterapia – opis zabiegu, działanie, wskazania i skutki uboczne pinoterapii

Jeśli nigdy nie słyszałeś o pinoterapii, to z pewnością nie jesteś jedyny. Ta dość nowa forma medycyny manualnej rozwinięta w Polsce jest dopiero w powijakach. Sławę przyniosły jej jednak pozytywne opinie klientów oraz ciekawe, kompleksowe podejście zarówno do leczenia, jak i do samego pacjenta. Czym tak naprawdę jest pinoterapia i w jakich przypadkach jest wskazana?

1. Na czym polega pinoterapia?
2. Teoria pinoterapii, czyli typy pacjentów
3. Wskazania do stosowania pinoterapii
4. Jak wygląda sesja pinoterapii?
5. Przeciwwskazania i skutki uboczne
6. Dla kogo pinoterapia?

Pinoterapię nazywa się również pinopresurą, a nazwa jest odniesieniem do angielskiego słowa „pin”, czyli szpilka. W rzeczywistości chodzi o wykorzystanie specjalnych gwoździ do wywoływania pożądanych reakcji w tkankach ciała. Autorem tej dość kontrowersyjnie brzmiącej terapii jest Radosław Składkowski, polski ortopeda traumatolog, znany również jako twórca Koncepcji Pięciu Układów Regulacyjnych (z ang. Five Regulatory Systems concept – FRSc).

Na czym polega pinoterapia?

Mimo, że dr Składkowski jest dyplomowanym lekarzem w swoim pomyśle na leczenie oparł się na teoriach wykraczających poza zakres konwencjonalnej medycyny. Inspiracją była dla niego ponoć szeroka rzesza pacjentów chwalących sobie wizyty u kręgarza. Pinoterapia jest też koncepcją z pogranicza klasycznej nauki i alternatywnych technik uzdrawiania. Bogato czerpie ona z dorobku akupresury, akupunktury, refleksoterapii, a także masażu. Klasyfikowana jako terapia manualna opiera się aktywnym, fizycznym oddziaływaniu terapeuty na tkanki ciała pacjenta.

Pinoterapia charakteryzuje się holistycznym podejściem do zdrowia. Jeśli pacjenta bolą plecy, dr Składkowski sugeruje pogłębioną analizę funkcjonalności jego ciała w celu odkrycia przyczyny. Leczenie nie ma też polegać na łagodzeniu objawów, ale skupiać się na poprawie zaburzonych funkcji, które w pierwszej kolejności prowadzą do rozwoju chorób aparatu ruchowego. Cała teoria oparta jest na autorskich łańcuchach przyczynowo-skutkowych odnoszących się do kinetycznych zmian w organizmie.

Na podstawie pogłębionej diagnozy specjalista od pinoterapii dobiera zestaw technik manipulacyjnych, które raczej niż powielać sztywne stereotypy mają proponować konkretne rozwiązanie dla danego pacjenta.

Teoria pinoterapii, czyli typy pacjentów

Bazę dla pinoterapii należy sposób diagnozowania chorych, którzy uskarżają się na dolegliwości aparatu ruchowego. Otóż dr Składkowski opiera się na dogmatach hinduizmu i nauk Arystotelesa dzieląc pacjentów na pięć różnych grup, inspirowanych teorią pięciu żywiołów. Według reguł pinoterapii dla każdego człowieka powinno się określić typ budowy ciała i tkanek, sposób reakcji na ból, rodzaj kinestezji, czyli poruszania się, a także tzw. nadrzędny układ regulacyjny.

W tym miejscu należy rozwinąć wspomnianą wyżej teorię Składkowskiego zwaną w skrócie FRSc. Definiuje ona pięć Regulatorów, na podstawie których można scharakteryzować każde zaburzenie kinetyczne w ciele. I tak, Pierwszy Układ Regulacyjny dotyczy mechaniki powięzi, czyli tkanki miękkiej otaczającej mięśnie, kości i narządy. Drugi obejmuje zależności biochemiczne, w tym gospodarkę płynów; a Trzeci odnosi się autonomicznego układu nerwowego. Czwarty Układ Regulacyjny skupia się na tzw. łańcuchach synkinetycznych wyjaśniających wzorce poruszania się danego człowieka, zaś Piąty dotyczy skórnych stref odczynowych. Wszystkie razem są podstawą do diagnozowania oraz planowania indywidualnej terapii manualnej.

Wskazania do stosowania pinoterapii

Pinoterapię poleca się przede wszystkim jako formę leczenia bólu pochodzenia ortopedycznego oraz neurologicznego. Do wskazań zalicza się więc przede wszystkim bóle kręgosłupa na różnych jego odcinkach, a także bóle mięśni wynikające z urazów, przeciążeń czy przykurczów.Dalej pinopresura ma przynosić ulgę w przypadku ograniczonej ruchomości stawów, dolegliwościach pooperacyjnych oraz bólach głowy. Skorzystać mogą również pacjenci cierpiący na nadmierny poziom stresu odbijający się na funkcjonowaniu układu nerwowego lub też doświadczający zaburzeń przewodnictwa nerwowego.

W szczególności pinoterapię poleca się również w przebiegu choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego, a także bardzo konkretnych problemach ortopedycznych typu łokieć tenisisty czy zapalenie ścięgna Achillesa.

Według zwolenników metody, pinoterapia nie tylko minimalizuje ból wynikający z różnych przyczyn, ale także przywraca mobilność, redukuje odczuwalne napięcia oraz przyspiesza regenerację tkanek i poprawia metabolizm komórkowy. W konsekwencji stymulacji następuje również pobudzenie krążenia, co może wspomagać redukcję obrzęków. Sugeruje się również, że terapia może pomagać na zakwaszenie organizmu i problemy związane z układem trawiennym oraz oddechowym, a tym samym przekładać się na całościową poprawę samopoczucia.

Jak wygląda sesja pinoterapii?

Podstawową formą manipulacji w ramach pinoterapii są specjalnie opracowane metalowe narzędzia:

• piny – długie mosiężne gwoździe o stożkowatej końcówce przypominające kształtem naostrzony ołówek;
• pinokaty – zakrzywione metalowe ostrza o tępej krawędzi.

Służą one do stymulowania określonych bodźców, które pobudzają stosowne ośrodki w mózgu. W zależności od potrzeby terapeuta może więc użyć pinów w dwóch różnych miejscach jednocześnie, aby uwolnić tkankę bądź też uciskać cały szereg punktów w celu rozluźnienia mięśnia. Do podstawowych technik należy również energiczne opukiwanie leczonych obszarów metalowymi pinami.

Oprócz pinowania terapia dr Składkowskiego obejmuje również manipulacje krótkodźwigniowe i mobilizację stawów, użycie specjalnych masujących wałków oraz suche igłowanie. Ta ostatnia technika polega na drażnieniu zakończeń nerwowych poprzez nakłucie i odpowiedni nacisk. Wyzwolony w jego efekcie impuls nerwowy ma przenikać do mięśnia i obniżać jego napięcie. W rezultacie dochodzi do zmniejszenia dolegliwości bólowych i przykurczów. W przeciwieństwie do akupunktury, suche igłowanie przeprowadza się nie w punktach energetycznych, ale na obszarach bolesnej, napiętej i zagęszczonej tkanki.

Cała sesja odbywa się w wygodnej dla pacjenta pozycji leżącej lub siedzącej, a piny aplikuje się na obnażoną, czystą i suchą skórę nie pokrytą żadnymi kosmetykami. Czas zabiegu zależy od leczonego obszaru, ale nie jest zwykle dłuższy niż jedna godzina. Po jego zakończeniu można powrócić do normalnej aktywności, ale należy spodziewać się okresowego nasilenia bólu i tkliwości skóry, a nawet ogólnosystemowych reakcji typu zmęczenie.

Chociaż nieinwazyjna, pinoterapia może więc wiązać się ze sporym dyskomfortem fizycznym. Pacjent w trakcie sesji poddawany jest różnym zabiegom, które wywołują silne czasem reakcje neurologiczne. Ponadto należy liczyć się z faktem, że nie jest to terapia refundowana z NFZ  - jeden zabieg kosztuje od kilkudziesięciu do dwustu złotych w zależności od zakresu interwencji.

Przeciwwskazania i skutki uboczne

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do poddania się pinoterapii są ciąża oraz choroby nowotworowe. Do leczenia nie kwalifikują się również osoby, które przebyły niedawno zawał serca, cierpią na tętniaki, skazę naczyniową czy padaczkę. Ponadto terapii nie wykonuje się w okresie aktywnych infekcji wirusowych lub bakteryjnych, w tym chorób skóry.

Pinoterapii nie poleca się również pacjentom bardzo wrażliwym, którzy źle znoszą silniejszy dotyk. Nie jest to terapia dla dzieci ani seniorów w podeszłym wieku.

Dla kogo pinoterapia?

Z różnych badań wynika, że bóle mięśniowo-szkieletowe trapią nawet 50% populacji. Mimo że ich przyczyny mogą być różne, środki zaradcze są dość podobne. Pinoterapia jest w tym kontekście ciekawą alternatywą dla osób borykających się z chronicznymi dolegliwościami ortopedycznymi i neurologicznymi, które są już zmęczone przyjmowanie środków przeciwbólowych lub doświadczają ich negatywnych skutków ubocznych. Jako forma rehabilitacji pinopresura jest również godna rozważenia w stanach pourazowych i pooperacyjnych, zwłaszcza, jeśli inne techniki fizjoterapeutyczne nie wydają się przynosić oczekiwanych rezultatów.

Na koniec warto podkreślić, że pinoterapia jest stosunkowo nową i nieudokumentowaną jeszcze formą leczenia. Brakuje studiów naukowych dowodzących jest skuteczności i bezpieczeństwa. Jeśli mimo to zdecydujemy się zawierzyć dr Składkowskiemu i jego teorii, upewnijmy się, że dany terapeuta przeszedł faktycznie szkolenie w zakresie pinoterapii i posiada stosowne doświadczenie bądź referencje. Aby skutecznie diagnozować i przeprowadzać terapię specjalista musi nie tylko bowiem mieć dobrze opanowaną technikę pinowania, ale także posiadać szeroką wiedzę na temat anatomii oraz fizjologii człowieka.

Bibliografia