Tężnia solankowa – opis, właściwości i działanie tężni solankowej

Tężnia solankowa to świetnie miejsce do inhalacji. Dobrze sprawdzi się w przypadku m.in. problemów związanych z drogami oddechowymi, alergii czy nadciśnienia tętniczego. Najbardziej znane tężnie solankowe znajdują się oczywiście w Ciechocinku. Warto jednak wiedzieć, że tego typu obiekty zyskują ostatnio na popularności. Tężnie solankowe znajdziemy więc nie tylko w uzdrowiskach, ale także i w dużych miastach, np. w Warszawie, Łodzi czy Krakowie.

1. Historia tężni solankowej
2. Tężnia solankowa — co to jest i jak działa?
3. Jak korzystać z tężni solankowej?
4. Jakie choroby leczy tężnia solankowa?
5. Właściwości tężni solankowej
6. Przeciwwskazania przy korzystaniu z tężni solankowej
7. Gdzie w Polsce znajdziemy tężnie solankowe?

Historia tężni solankowej

Pierwsze tężnie solankowe pojawiły się prawdopodobnie we włoskiej Lombardii na początku XIV wieku. W Polsce historia tężni solankowych sięga XVII–XVIII wieku. Ich zastosowanie pierwotnie ograniczało się jednak jedynie do produkcji soli kuchennej. Dopiero później (na początku XIX wieku) zauważono, że niezwykle bogate w mikroelementy powietrze, jakie zaobserwować można w okolicy tężni solankowej, można wykorzystać do leczenia wielu schorzeń. Najbardziej znane polskie tężnie solankowe znajdują się w Ciechocinku. To największe tego typu obiekty w Europie. Ich wysokość wynosi 15,8 m, a łączna długość to aż 1741,5 m. Tężnie solankowe w Ciechocinku zaprojektowane zostały przez Jakuba Graffa — profesora Akademii Górniczej w Kielcach. W 2017 roku wpisane zostały na listę Pomników Historii.

Tężnia solankowa — co to jest i jak działa?

Tężnia solankowa, nazywana inaczej gradiernią, to nic innego jak wysoka budowla z drewna i cienkich gałązek — najczęściej z brzozy. Jej podstawą są wbite w ziemię drewniane pale (w tężniach w Ciechocinku jest ich aż 700). W środku zaś znajdziemy urządzenie do pompowania wody, dzięki któremu uzyskuje się tak bogate w mikroelementy powietrze. Chodzi m.in. o jod, brom, wapń, magnez, potas, żelazo i sód. Nie każdy wie, że mikroklimat w pobliżu tężni solankowej jest bardzo zbliżony do tego, jakim oddychać możemy nad morzem. Szacuje się, że podczas godzinnej inhalacji w tężni wdychamy tyle samo jodu, co przez 3 dni nad Bałtykiem.

Sukces inhalacji zależy jednak od wielu czynników. Najbardziej istotna jest pogoda. Najwyższe parowanie solanki występuje podczas słonecznego i lekko wietrznego dnia, najmniejsze — w czasie deszczu. Co ciekawe, w nocy parowanie praktycznie nie występuje.

Dodatkowo w Polsce istnieją określone przepisy, które powinna spełniać każda tężnia solankowa. Po pierwsze, wytwarzany w niej aerozol powinien powstawać z wody, która uznawana jest za leczniczą. Jej lecznicze właściwości powinny być potwierdzone odpowiednimi badaniami. Ważne są również materiały, z jakich wykonana jest tężnia. Konieczne jest, aby były one odporne na działania chemiczne i żrące. Ostatnią kwestią są tereny wokół tężni solankowej, które nieprzypadkowo są bardzo przyjazne dla spacerowiczów. Wzdłuż każdego obiektu solankowego ciągnąc się muszą trasy spacerowe z dodatkowymi ławkami, na których odpocząć mogą kuracjusze. Cały teren musi być całkowicie dostosowany do osób niepełnosprawnych.

Jak korzystać z tężni solankowej?

Z niezwykłego mikroklimatu, jaki uzyskujemy dzięki tężni, korzystać można za pomocą inhalacji solankowych. Minimalny czas trwania takiej inhalacji to 30 minut, jednak najlepsze efekty przyniesie godzinna kuracja. Istotne jest to, aby przebywać nie mniej niż 30 metrów od tężni. Warto pamiętać o tym, aby inhalacje powtarzać regularnie. Niestety tężni, mimo rosnącej popularności, nie znajdziemy w każdym mieście. W wielu przypadkach jedynym wyjściem pozostają więc wczasy czy kuracje powtarzane kilka razy w roku. Trzeba również pamiętać, że podczas inhalacji wcale nie musimy siedzieć i odpoczywać. Warto połączyć je ze spacerem, marszem czy nawet spokojnym joggingiem. Pozwoli to przyśpieszyć krążenie we krwi, czego konsekwencją będzie znacznie szybsze przetransportowanie mikroelementów do odpowiednich narządów.

Wiele osób zadaje sobie pytanie związane z tym, kiedy korzystać z tężni solankowych. Jeszcze kilka lat temu aktywność ta możliwa była wyłącznie wiosną, latem i bardzo wczesną jesienią. Dziś jednak z racji wysokich temperatur, z jakimi mamy do czynienia od kilku sezonów, z tężni możemy korzystać nawet zimą. Ważne, aby temperatura powietrza była wyższa niż minus 5 stopni Celsjusza. Udając się jednak na inhalacje poza sezonem, warto wcześniej sprawdzić godziny otwarcia wybranej tężni, aby na miejscu nieprzyjemnie się nie rozczarować.

Jakie choroby leczy tężnia solankowa?

Inhalacje w pobliżu tężni solankowej świetnie przeczyszczają drogi oddechowe, co sprawia, że aktywność ta jest polecana zwłaszcza mieszkańcom dużych miast, którzy borykają się na co dzień z problemem smogu. Mówiąc prościej, solanka przyśpiesza odbudowę oraz regenerację naszej błony śluzowej górnych dróg oddechowych.

Korzystanie z tężni solankowych poleca się także palaczom, którzy codziennie wdychają dym nikotynowy, pracownikom fizycznym narażonym na wdychanie szkodliwych substancji czy w końcu osobom, które zawodowo pracują głosem, np. wokalistom czy śpiewakom operowym. Trzeba również pamiętać, że zawarte w solance pierwiastki (zwłaszcza jod, brom, wapń i magnez) doskonale stymulują nasz układ odpornościowy. Dodatkowo tężnie solankowe przyjemnie orzeźwiają podczas upałów oraz poprawiają nastrój.

Nie ma również wątpliwości, że klimat tak bogaty pierwiastki, m.in. jod, brom, wapń, magnez, potas, żelazo i sód, sprawia, że tężnie są dobrym miejscem na leczenie wielu dolegliwości. Ich właściwości (zwłaszcza wysokie stężenie jodu oraz bromu) docenią przede wszystkim osoby borykające się z chorobami tarczycy, chodzi m.in. o niedoczynność tarczycy.

Inne wskazania medyczne do stosowania tężni solankowych:

• alergie, w tym alergie skórne;
• nerwice i stany obniżonego nastroju;
• nadciśnienie tętnicze;
• zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc oraz inne zmiany w POChP;
• bóle reumatyczne;
• zapalenie gardła, zapalenie zatok i zapalenie krtani.

Właściwości tężni solankowej

Jak zostało już napisane wyżej, tężnia solankowa wytwarza wyjątkowy mikroklimat bogaty w ważne dla naszego organizmu pierwiastki. To głównie jod, brom, wapń, magnez, potas, żelazo i sód. Ich brak lub niedobór może skutkować poważnymi problemami ze zdrowiem.

Jod szczególnie ważny jest u kobiet planujących potomstwo oraz u dziewczynek w okresie dojrzewania. Jego braki doprowadzić mogą przede wszystkim do pogorszenia pracy tarczycy, a także m.in. do problemów z zajściem w ciążę i słabą przemianą materii. Brom szczególnie ważny jest dla naszego zdrowia psychicznego. Jego niedobór objawić się może pogorszeniem nastroju czy nawet stanami depresyjnym. Wapń z kolei wpływa na kości oraz prace serca i jelit. Skutecznie obniża również poziom cholesterolu w organizmie. Z kośćmi związany jest także magnez, który ma właściwości budulcowe. Dodatkowo wpływa on regenerująco na naszą skórę i co najważniejsze — pomaga przyswajać inne minerały. Potas odpowiada za prawidłową pracę serca i odpowiednie ciśnienie krwi. Żelazo redukuje uczucie zmęczenia oraz zwiększa odporność. Niezbędne jest również do prawidłowego wzrostu. Sód zaś to kolejny pierwiastek niezwykle ważny dla serca oraz dla całej gospodarki wodno-elektrolitowej.

Przeciwwskazania przy korzystaniu z tężni solankowej

W przypadku zdrowych osób zwykle nie istnieją żadne przeciwwskazania do stosowania inhalacji przy tężniach solankowych. Chorzy, którzy borykają się z konkretnymi dolegliwościami lub mają za sobą poważne choroby, przed wizytą w tężni powinny skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym. Z tężni solankowych nie powinny korzystać osoby nadwrażliwe na składniki solanki (np. brom lub jod). To samo dotyczy chorych na gruźlicę, a także tych po niedawno przebytym zawale mięśnia sercowego, z niskim ciśnieniem krwi, nadczynnością tarczycy, podwyższoną temperaturą ciała oraz pacjentów leczonych onkologicznie.

Gdzie w Polsce znajdziemy tężnie solankowe?

Największy i najbardziej znany kompleks tężni solankowych znajduje się w Ciechocinku. Mało kto wie, że jest to największa tego typu (drewniana) konstrukcja w Europie. Zespół tamtejszych trzech tężni wraz z sąsiadującymi parkami — Zdrojowym i Tężniowym, wpisany został na listę tzw. Pomników Historii, czyli obiektów, które mają szczególną wartość dla Polski. Innym ważnym kompleksem jest tężnia znajdująca się w Inowrocławiu. To dość nowy obiekt — oddany został do użytkowania w 2001 roku. Tężnia w Inowrocławiu ma kształt dwóch połączonych ze sobą wieloboków o obwodzie 322 metrów i wysokości 9 metrów. Sąsiadujący z nią Park Solankowy jest świetnym miejscem na spacer lub odpoczynek po inhalacji. Poza tym tężnie znajdziemy w popularnych uzdrowiskach — zwłaszcza na południu kraju, m.in. w Rabce-Zdrój, Busku-Zdrój, Krynicy Górskiej oraz Białce Tatrzańskiej. Nad morzem tego typu obiekt znajduje się również w Kołobrzegu.

Od jakiegoś czasu mamy także do czynienia z nową tendencją. Tężnie solankowe powstają bowiem także w dużych miastach, np. W Warszawie, Łodzi, Tychach, Rybniku czy Krakowie. Wszystko wskazuje na to, że zarówno zainteresowanie, jak i zapotrzebowanie na tego typu obiekty jest w Polsce ogromne. Potwierdza to fakt, że termy solankowe coraz częściej pojawiają się w projektach do budżetów obywatelskich.Mamy nadzieję, że przekonaliśmy was do tego typu inhalacji. Warto pamiętać o tężniach solankowych, ponieważ jest to tani i bezpieczny sposób nie tylko na wzmocnienie odporności naszego organizmu, ale i na poprawę nastroju.

Bibliografia

1. Józef Gaweł i Piotr Kuczaj; “W cieniu tężni”; Wszechświat, t. 113 nr 4-6/2012;
2. Bernat S., 2017; “Potencjał parków uzdrowiskowych w Polsce dla rozwoju turystyki ”; „Stu-dia i Materiały CEPL”, 19 (52/3);
3. Jan Golba, Iwona Drozd; “Uzdrowiska polskie - wyzwania i szanse ”; Wydawnictwo i Drukarnia NOVA SANDEC;
4. d'Obyrn, Kajetan, Rajchel, Lucyna; “Balneologiczne walory Kopalni Soli „Wieliczka””; Acta Balneologica TOM LVI, Nr 4 (138) /2014. ;
5. Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego; “Gminy Uzdrowiskowe”; data dostępu:
6. Piotr Langer; “Salt treatment as an impulse for industrial towns function change ”; Technical Transactions Architecture, 4-A/2014;
7. Hani Choudhry, Md.Nasrullah; “Iodine consumption and cognitive performance: Confirmation of adequate consumption”; Food Science&Nutrition, 2018 Sep; 6(6): 1341–1351;