Biegus płowy (Calidris subruficollis)

Niewielki ptak wędrowny z rodziny bekasowatych. Ze względu na postępujące przekształcanie siedlisk, zmiany klimatu oraz negatywny wpływ człowieka jest on niestety obecnie zagrożony wyginięciem – Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje biegusa płowego za gatunek bliski zagrożenia (NT – near threatened). Trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy. Na taką sytuację wpłynęły również liczne polowania na biegusy płowe na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku. W Polsce odnotowano ponad dwadzieścia obserwacji tego gatunku, jest on objęty ochroną ścisłą na terenie naszego kraju.

Występowanie

Biegus płowy występuje w Ameryce Północnej w trakcie sezonu lęgowego. Zamieszkuje Arktykę, Alaskę, Wyspę Wrangla, północny Półwysep Czukocki oraz wyspę Ajon. Jest to gatunek wędrowny, więc gniazduje oraz zimuje na innych terenach. W okresie zimowym leci do Ameryki Południowej (Boliwia, Paragwaj, Brazylia, Argentyna, Ziemia Ognista). Biegusa płowego można także sporadycznie spotkać w Europie. W Polsce odnotowano ponad dwadzieścia obserwacji tego gatunku. Ptaki te były również kilkakrotnie zaobserwowane na terenie Azji Południowej, dokąd prawdopodobnie zawędrowały przypadkowo podczas lotu migracyjnego do Argentyny. Obecność biegusów płowych odnotowano także w Australii.

Wygląd

Biegus płowy to niewielki ptaki, jest jednak większy od blisko spokrewnionego biegusa białorzytniego. Długość ciała wraz z ogonem wynosi od 18 do 20 centymetrów, a rozpiętość skrzydeł waha się od 43 do 47 centymetrów. Samice są trochę większe od samców. Masa ciała to zazwyczaj około 53–117 gramów u samców i od 46 do 81 gramów u samic. U tego gatunku nie zauważamy wyraźnego dymorfizmu płciowego, samce są zbliżone z wyglądu do samców. Dorosłe osobniki w szacie godowej mają rdzwobrązowy wierzch ciała. Widać na nim ciemne plamki z jasnymi obwódkami. Spód ciała jest beżowobiały. Białe pióra widoczne są również wzdłuż skrzydeł – w locie widać biały pasek na spodniej stronie skrzydła. Ogona ma ciemnobrązowy kolor. Nogi są stosunkowo długie, cienkie, szarożółte. Dziób jest wąski i krótki. Oczy są ciemne, a nad nimi widać jasną brew. Przez oko przechodzi ciemna smuga, oddzielona u góry i na dole białym pasem. Upierzenie osobników młodocianych jest podobne do osobników dorosłych w szacie spoczynkowej.

Biotop

Naturalnym siedliskiem biegusów płowych jest tundra na terenach Ameryki Północnej, a więc głównie obszary Alaski i Kanady. Preferują tereny ze stosunkowo gęstą roślinnością i licznymi pagórkami. Spędzają tam sezon godowy. Poza okresem lęgowym biegusy płowe przebywają także chętnie na trawiastych terenach, takich jak łąki lub pola golfowe. W przeciwieństwie do innych biegusów na ogół unikają terenów wilgotnych.

Rozmnażanie i rozwój

Biegusy płowe migrują na zimę do cieplejszych rejonów Ameryki Południowej. Powracają do Ameryki Północnej późną wiosną, gdy zaczyna się ich sezon godowy. Samce prezentują wtedy specjalny taniec godowy, prezentują również szeroko rozpostarte skrzydła, by zainteresować samice. Ptaki te nie łączą się jednak na stałe, bo godach i kopulacji samce opuszczają teren. Samice same budują gniazdo, które nie jest ono skomplikowane, ma formę zagłębienia wśród roślinności na ziemi. Czasem jest wyścielone suchymi liśćmi, mchem lub porostami. Gniazda są na ogół dobrze ukryte w kępie mchu lub trawy. Samice składają jaja w czerwcu. W jednym lęgu znajdują się zazwyczaj cztery jaja. Są one owalne, mają jasnobrązowy kolor i ciemnobrązowe nakrapianie. Okres inkubacji jaj wynosi około 23-25 dni, wysiaduje je tylko samica. Młode wykuwają się pokryte delikatnym puchem. Pisklęta usamodzielniają się zupełnie po 16-20 dniach. Po tym czasie uzyskują pełne opierzenie i zaczynają latać. Młode są do tego czasu wyjątkowo bezbronne i narażone na ataki drapieżników oraz niskie temperatury.

Odżywianie

Dieta biegusa płowego składa się głównie z małych bezkręgowców, głównie owadów. Bardzo chętnie polują na trzmiele arktyczne (Bombus polaris). Zjadają je samce, a okresie lęgowym karmią nimi młode. Najczęściej wyszukują pożywienie pośród mchów, skał i roślinności. Często można je zaobserwować podczas polowania, gdy kroczą uważnie w wysokiej trawie.