Polska wysycha! Eksperci IMGW podsumowują 2025 r.
Wszyscy pamiętamy potężne ulewy z końca lipca i wrześniowe zagrożenie powodziowe. Te incydentalne ekstremalne opady nie zmieniają jednak realiów: w Polsce jest coraz bardziej sucho, a konsekwencje deficytu wodnego będą coraz bardziej odczuwalne. Najnowszą analizę sytuacji hydrologicznej w kraju w mijającym roku przedstawili eksperci z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Opady mniejsze niż zwykle
Pierwsze cztery miesiące 2025 r. upłynęły pod znakiem suszy, z której zimą i na wiosnę większość z nas nie zdaje sobie zwykle sprawy. W styczniu suma opadów wyniosła 73% normy wieloletniej, w lutym 43%, w marcu 64%, zaś w kwietniu 59%. Sezon wegetacyjny w Polsce rozpoczął się więc pod znakiem ewidentnego braku wody.
Na domiar złego ponadprzeciętnie suchy był również czerwiec i sierpień. W tej sytuacji pamiętne obfite opady w lipcu i wrześniu nie zdołały zrównoważyć ujemnego bilansu wodnego. Częściową winę za tą sytuację ponosi proces parowania, zależny od temperatury, nasłonecznienia oraz siły wiatru. Z danych IMGW-PIB wynika, że od kwietnia we wszystkich większych miastach Polski więcej wody parowało z gleby niż spadało wraz z deszczem.
Klimatyczny bilans wodny na minusie
Porównanie sumy opadów w danym miesiącu z tempem parowania daje wskaźnik zwany klimatycznym bilansem wodnym (KBW). Określa on, ile wilgoci pozostaje w glebie i może zasilać lokalną wegetację. Niestety, rok 2025 polskiej flory nie rozpieścił.
KBW był zróżnicowany w poszczególnych regionach Polski. Mazowsze, Podlasie, północna część Wielkopolski oraz większość Ziemi lubuskiej otrzymały najmniej wody. Na Śląsku i Żuławach w lipcu i wrześniu KBW był jednak wysoki, a wiele pól i wsi znalazło się pod wodą. Mimo to w ujęciu całego sezonu wegetacyjnego KBW dla niemal całego terytorium kraju wyniósł poniżej -150, a nawet -200 mm, co oznacza jedno: suszę rolniczą.
Rodzaje suszy i dlaczego powinno nas to interesować?
Przy okazji warto wyjaśnić terminologię dotyczącą suszy. Sytuację, w której długo nie pada, a temperatury są wysokie i gleba zaczyna wysychać, nazywamy suszą atmosferyczną. Z czasem jednak wysychanie jest na tyle intensywne, że wody zaczyna brakować w strefie korzeniowej gleby – tę fazę nazywamy suszą rolniczą, a jej widocznym efektem jest więdnięcie i usychanie wrażliwych gatunków roślin.
Gdy opadów brakuje w bardzo długim okresie, rozwija się susza hydrologiczna. Obniża się wówczas poziom rzek i jezior, a płytsze zbiorniki wręcz zanikają. Konsekwencje dają się odczuć nie tylko rolnikom, ale również w sektorze energetyki wodnej i przemysłu. Najpoważniejsza i najtrudniejsza do odwrócenia jest susza hydrogeologiczna, w czasie której obniża się poziom wód podziemnych. Studnie mogą wówczas wysychać, a dostęp do wody pitnej staje się ograniczony.
Kryzys wodny w Polsce
Analiza IMGW-PIB objęła również faktyczny poziom wilgotności gleby, na który oprócz opadów i parowania wpływa również spływ wody do cieków i rowów oraz pochłanianie przez rośliny. Co się okazało? W warstwie na głębokości 28-100 cm nawet w ciągu „mokrego” lipca zaobserwowano wilgotność poniżej wieloletniej normy.
Polska wydaje się więc faktycznie wysychać, a skutki suszy odczuwa już silnie rolnictwo. Uprawy rujnują dodatkowo przymrozki, fale upałów oraz nawalne deszcze, które dodatkowo niszczą czasem plony gotowe do zbioru – tak, jak miało to miejsce w tym roku na Żuławach. Konsekwencje prędzej czy później dostrzeżemy sami w postaci podwyższonych cen produktów spożywczych. Długoterminowe skutki suszy mogą niestety okazać się jeszcze bardziej uciążliwe.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 21 listopada, 2025
- „Rodzaje suszy” STOP Suszy, https://stopsuszy.pl/rodzaje-suszy-jak-rozpoznac-zagrozenie/, 21/11/2025;
- „Czy w 2025 roku była susza?” Michał Lewicki, Natalia Strojna, IMGW-PIB, https://obserwator.imgw.pl/2025/11/19/czy-w-2025-roku-byla-susza/, 21/11/2025;
