Atlas grzybów - Ekologia.pl

Atlas grzybów

Ekologia.pl Wiedza Atlas grzybów
Szukaj grzyba
A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż
Okres występowania grzybów:
Rodzaje grzybów ze względu na przydatność do spożycia:
Przeglądaj grzyby
Aksamitkówka złota, fot. shutterstock
Grzyby niejadalne
Aksamitkówka złota
Berłóweczka czeska
Grzyby niejadalne
Grzyby pod ochroną
Berłóweczka czeska
Berłóweczka rudawa. Źródło: Wikimedia
Grzyby niejadalne
Grzyby pod ochroną
Berłóweczka rudawa
Białoporek brzozowy, fot. shutterstock
Grzyby niejadalne
Białoporek brzozowy
Blaszkowiec drobnozarodnikowy, fot. shutterstock
Grzyby niejadalne
Grzyby pasożyty
Blaszkowiec drobnozarodnikowy
Błyskoporek podkorowy
Grzyby niejadalne
Błyskoporek podkorowy
By Jerzy Opioła (Own work) [CC BY-SA 4.0], via Wikimedia Commons
Grzyby jadalne
Boczniak białożółty
Boczniak łyżkowaty
Grzyby jadalne
Boczniak łyżkowaty
Boczniak mikołajkowy, fot. shutterstock
Grzyby jadalne
Boczniak mikołajkowy
Boczniak ostrygowaty, fot. Jolanda Aalbers/Shutterstock
Grzyby jadalne
Boczniak ostrygowaty
Boczniak różowy, fot., Miriam Doerr Martin Frommherz/Shutterstock
Grzyby jadalne
Boczniak różowy

Grzyby (Fungi juss) – stanowią królestwo zaliczane do domeny eukariontów (czasem uznawane również za typ, podkrólestwo czy klasę). Grzyby występują we wszystkich strefach klimatycznych i obecne są przede wszystkim na lądach, nie brakuje jednak gatunków żyjących w słonych i słodkich wodach. Trudno oszacować dokładną liczbę wszystkich gatunków grzybów występujących na świecie. Co roku odkrywa się ponad tysiąc nowych. Do tej pory sklasyfikowano około 100 tysięcy gatunków. Część z nich jest niewidoczna gołym okiem. W Polsce występuje około 14 tys. grzybów – nasz katalog (atlas) online
obejmuje wiele z nich.

Znaczenie grzybów w naturze

Grzyby odgrywają ważną rolę w przyrodzie – zapewniają krążenie pierwiastków, uczestniczą w procesach glebotwórczych, wzbogacają glebę i stanowią pokarm dla wielu gatunków zwierząt. Z niektórych grzybów można wytwarzać antybiotyki, inne są źródłami substancji wywołujących choroby i zatrucia.

Ciało grzyba zbudowane jest z sieci strzępek, czyli rozgałęzionych komórek, których ścianę wzmacnia chityna – nierozpuszczalny w wodzie węglowodan, wchodzący także w skład pancerzy stawonogów. Grzyby zaliczane są do plechowców, a ich ciało, czyli grzybnia – nie jest podzielone na tkanki i organy. Strzępki tworzą jedynie nibytkankę. Część grzyba zwana owocnikiem to struktura, w której tworzą się zarodnie z zarodnikami. Owocniki są też jadalną częścią grzyba w przypadku gatunków jadalnych. Najwięcej gatunków grzybów to organizmy wielokomórkowe, występują jednak grzyby jednokomórkowe, do których należą drożdże.

Czytaj więcej

Rozmnażanie i odżywianie grzybów

Grzyby cechuje różnorodność w sposobach rozmnażania się i odżywiania. Większość z nich rozmnaża się zarówno płciowo, jak i bezpłciowo. Jeśli zaś idzie o odżywianie, część grzybów to saprobionty (żywią się martwą materią organiczną), inne to drapieżniki (wyspecjalizowane strzępki pozwalają im chwytać pokarm), a jeszcze inne to symbionty (żyją w symbiozie z żywicielem) lub pasożyty (pasożytują na żywicielu – roślinie lub zwierzęciu). Biorąc to pod uwagę, grzyby są organizmami cudzożywnymi.

Grzyby jadalne i niejadalne

Grzyby dzielą się na jadalne, niejadalne i trujące – nie są to oficjalne taksony, ale podział funkcjonujący ze względu na zdatność grzybów do spożycia przez ludzi. Wiele grzybów posiada cenione walory kulinarne, a nawet wartości odżywcze (grzyby shiitake, trufle, wiele gatunków borowików, podgrzybków, pieczarki, czubajka kania, mleczaj rydz, a nawet poszczególne gatunki muchomorów uważanych w powszechnej opinii za wyłącznie trujące, itd.). Niektóre z nich – chociażby znane doskonale w Polsce pieczarki i boczniaki – są specjalnie hodowane, pozostałe występują dziko w lasach i są zbierane przez grzyboznawców lub grzybiarzy-amatorów.

Kontrowersyjny podział grzybów

Podział na grzyby jadalne, niejadalne i trujące (np. blaszkowate), których prezentacja jest dostępna w naszym katalogu online, nie obywa się bez kontrowersji i nieścisłości. Niektóre atlasy, a nawet formalne rozporządzenia prawne podają bowiem sprzeczne z innym źródłami informacje. Niekiedy grzyby z blaszkami, faktycznie jadalne, uznawane są za niejadalne lub wręcz trujące. Wiele sporów dotyczy również grzybów niejadalnych i trujących. Samodzielne zbieranie grzybów wymaga specjalistycznej i szczegółowej wiedzy o ich budowie czy zawartych substancjach, a także o odpowiedniej obróbce i sposobie spożywania. Bowiem w grzybach trujących obecne są substancje toksyczne, które mogą powodować śmierć.

Grzyby blaszkowe – również mogą być jadalne

Choć przyjęło się – nie bez powodu zresztą – że grzyby blaszkowe są trujące, część z nich to jadalne okazy. Podczas wizyty w lesie i przeczesywania ściółki grzybiarze często je omijają, ponieważ brakuje im wiedzy. W tej sytuacji wolą zrezygnować z zebrania danego osobnika, niż zaryzykować pomyłkę i włożyć do koszyka niezdatne do spożycia, a nawet groźne dla organizmu grzyby trujące podobne do jadalnych.

Wśród gatunków nadających się do zastosowań kulinarnych można wymienić te, które mają kapelusz z blaszkami pod spodem. Jedną z nich jest popularna kurka, właściwie zwana pieprznikiem, powszechnie doceniana za właściwości smakowe i szerokie możliwości wykorzystania w kuchni. Inny grzyb blaszkowy jadalny to opieńka miodowa, która doskonale nadaje się do marynat i kiszonek. W tej kategorii znajdują się także takie odmiany jak m.in. gąska zielonka, pieczarka bulwiasta czy kania.

Grzyby – pytania i odpowiedzi

Jakie są największe grzyby w Polsce?

15 g – tyle ważył odnaleziony w 1977 r. w Piotrkowicach siedzuń sosnowy, który jest uznawany do dzisiaj za najbardziej dorodny okaz, jaki udało się kiedykolwiek zebrać w naszym kraju.

Jak rozpoznać gatunki nie nadające się do spożycia?

Grzyb trujący często występuje z gąbką i blaszką pod kapeluszem, choć zdarzają się też odmiany nadające się do zastosowań kulinarnych, które mają te elementy.

Gdzie i kiedy można liczyć na największe zbiory?

Większość gatunków rośnie w lesie, a aktualne występowanie grzybów jest najbardziej intensywne we wrześniu i październiku.
Zwiń

Indeks nazw