Atlas zwierząt

Szukaj zwierzęcia

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P Q R S Ś T U V W X Y Z Ź Ż

Zwierzęta (z łac. animalia, z gr. zoa) – zróżnicowane organizmy wielokomórkowe, najczęściej tkankowce, zdolne do aktywnego poruszania się. Są organizmami cudzożywnymi. Ich królestwo liczy obecnie ponad milion gatunków. Najliczniejszą grupę zwierząt tworzą bezkręgowce. Oprócz nich do tego samego królestwa wchodzą kręgowce, do których zalicza się także człowieka. W użyciu potocznym, człowiek stanowi jednak niejako osobną kategorię, a zwierzętami określa się wszystkie aktywne, poruszające się istotny żywe, tj. ssaki, ptaki, ryby, płazy, gady itd.

Budowa organizmu zwierzęcego

Zwierzęta należą do domeny eukariontów (jądrowców), czyli organizmów zbudowanych z komórek posiadających jądro komórkowe oraz chromosomy, co odróżnia je od prokariontów. Komórki zwierzęce nie posiadają ścian komórkowych i zorganizowane są w tkanki, a te z kolei tworzą narządy. Grupy narządów o wyspecjalizowanych funkcjach nazywamy układami. W ciałach zwierząt można wyróżnić np. układ oddechowy, układ krwionośny, układ wydalniczy czy układ rozrodczy.

Wszystkie zwierzęta odbierają bodźce z zewnątrz za pomocą receptorów i reagują na nie określonymi odruchami. Aktywne poruszanie się wykształciło u zwierząt na drodze ewolucji powstanie narządów zmysłów, które połączone są z narządami układu nerwowego.

Ze względu na brak szczątków kopalnych pierwszych tkankowców, nie można precyzyjnie ustalić pochodzenia zwierząt. Najstarsze organizmy zaliczane do tego królestwa, należące do gąbek, pojawiły się na terenie Chin i Półwyspu Arabskiego około 600 mln lat temu, a przynajmniej na to właśnie wskazują dokonane dotychczas odkrycia. Czytaj więcej

Cechy charakterystyczne zwierząt:

brak ścian komórkowych i chloroplastów w komórkach – organizmy zaliczane do królestwa zwierząt zamiast ścian komórkowych posiadają cienkie błony komórkowe,
cudzożywność,
zdolność do gromadzenia glikogenu,
posiadanie układów nerwowego oraz mięśniowego u wyższych gatunków, co jest właściwe tylko królestwu zwierząt,
rozmnażanie płciowe (choć niektóre z nich potrafią rozmnażać się bezpłciowo).

Typy zwierząt

Królestwo zwierząt dzieli się na dwa podkrólestwa. Do pierwszego z nich należą te organizmy, które nie posiadają cech typowych dla tkankowców. Nazywamy je beztkankowcami lub nibytkankowcami. Do podkrólestwa tego należą gąbki. Drugie podkrólestwo (tkankowców) gromadzi wszystkie zwierzęta o cechach właściwych tkankowcom. Tkankowce są zdolne do kierunkowego poruszania się, posiadają układ nerwowy oraz mięśniowy, zbudowane są z tkanek, które tworzą narządy i całe układy.

Klasyfikacja zwierząt

Poza podziałem na beztkankowce i tkankowce oraz kręgowce i bezkręgowce, świat zwierząt ulega wielu innym podziałom naturalnym i sztucznym. Wyróżnia się np. zwierzęta wodne i lądowe (podział sztuczny). Ponadto zwierzęta dzielą się na typy.

Królestwo zwierząt obejmuje następujące typy:

stawonogi
pierścienice
strunowce
półstrunowce
parzydełkowce
żebropławy
nicienie
kolcogłowy
kolczugowce
mięczaki
ramienionogi
wirki
szczecioszczękie
mszywioły
lejkogębce
szkarłupnie
kielichowate
szczetnice
brzuchorzęski
szczękogębe
pazurnice
wstężnice
ryjkogłowy
nitnikowce
drobnoszczękie
wrotki
gąbki
płazińce
niesporczaki
rombowce
płaskowce
kryzelnice
niezmogowce
sikwiaki
prostopływce

W obrębie poszczególnych typów następują kolejne podziały na podtypy. Przykładowo stawonogi dzielą się na owady i skorupiaki.

Zwierzęta a grzyby

Istnieje kilka cech wspólnych dla zwierząt i grzybów, choć tworzą one inne królestwa. Po pierwsze, zwierzęta, grzyby i wiciowce kołnierzykowe tworzą razem supergrupę Opisthokonta, jedną z grup systematyzujących jądrowce. Ze zwierzętami łączy je kilka podobieństw pod względem funkcji biochemicznych i budowy (obecność chityny oraz glikogenu, cudzożywność). Uznawane są jednak za organizmy plasujące się pomiędzy światem roślin a światem zwierząt.

Kręgowce i bezkręgowce

Kręgowce stanowią najliczniejszy podtyp strunowców i obejmują ssaki, ptaki, ryby, płazy, gady i kręgouste (poza tym do strunowców zaliczane są także bezczaszkowce i osłonice). Liczba opisanych gatunków kręgowców przekracza 58 tys. Cechują się ogromną różnorodnością morfologiczną. Ich cechy charakterystyczne to z kolei dwuboczna symetria ciała, wyraźnie wyodrębniona głowa, obecność tkanki kostnej, obecność szkieletu wewnętrznego w postaci kręgosłupa i czaszki. Bezkręgowce są grupą liczniejszą, choć uważa się ja za organizmy na niższym poziomie ewolucyjnym. Dotychczas ustalono istnienie ponad 1 miliona gatunków bezkręgowców. Wśród nich są rozmaite gatunki skorupiaków, pajęczaków, mięczaków oraz owadów.

Przykłady kręgowców: człowiek, pies, płetwal błękitny, żaba, krokodyl, papuga, karp.
Przykłady bezkręgowców: mucha, małż, tasiemiec, koralowiec, pijawka.

Zwierzęta – pytania i odpowiedzi

Czym różnią się zwierzęta od roślin i grzybów?

Zwierzęta różnią się od roślin brakiem chloroplastów i ścian komórkowych, a także zdolnością do aktywnego poruszania się. W przeciwieństwie do grzybów, ich komórki nie zawierają chityny w ścianach komórkowych i są bardziej wyspecjalizowane pod względem budowy tkankowej.

Jakie są główne cechy charakterystyczne zwierząt?

Zwierzęta są organizmami cudzożywnymi, posiadają komórki bez ścian komórkowych, zdolność do aktywnego poruszania się, układ nerwowy i mięśniowy oraz rozmnażają się głównie płciowo.

Ile jest gatunków zwierząt na świecie?

Obecnie opisano ponad milion gatunków zwierząt, choć rzeczywista liczba może być znacznie wyższa. Wśród nich najliczniejszą grupą są bezkręgowce.

Jakie zwierzęta są uważane za najstarsze na Ziemi?

Najstarsze znane zwierzęta to organizmy przypominające gąbki, które pojawiły się około 600 milionów lat temu. Inne wczesne formy życia obejmują parzydełkowce i prymitywne strunowce.

Czy człowiek jest zwierzęciem?

Tak, człowiek należy do królestwa zwierząt i gromady ssaków. W języku potocznym jednak często wyróżnia się go jako odrębną kategorię.

Bibliografia:

Kozłowski, R. (2010). Zarys zoologii ogólnej. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gąsiorowski, H., & Kornaś, J. (1986). Zoologia – podręcznik dla studentów. PWN.
Żwański, P. (2019). Podstawy zoologii kręgowców. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Stach, W. (1997). Zoologia bezkręgowców. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Hickman, C. P., Roberts, L. S., Keen, S. L., Larson, A., I’Anson, H., & Eisenhour, D. J. (2016). Zoologia zwięzła. PWN.
Brusca, R. C., Moore, W., & Shuster, S. M. (2016). Invertebrates. Sinauer Associates.
Campbell, N. A., & Reece, J. B. (2018). Biologia. Pearson.
Margulis, L., & Chapman, M. J. (2009). Kingdoms and Domains: An Illustrated Guide to the Phyla of Life on Earth. Academic Press.
Brusca, R. C., & Brusca, G. J. (2003). The Invertebrates. Sinauer Associates.