Naukowcy ostrzegają: wulkan Fudżi może wybuchnąć
Zespół naukowców z Uniwersytetu Tokijskiego spodziewa się erupcji wulkanu Fudżi na wyspie Honsiu. Badacze zaobserwowali ruchy magmy w jednej z komór wulkanu – informuje pismo „Newscientist”.
Zespół pod kierownictwem Takayuki Kaneko z Uniwersytetu Tokijskiego odkrył, że przez setki lat stopniowo rósł poziom krzemionki w magmie. Wysokie stężenie krzemionki decyduje o tym, że eksplozje są potężne. Oznacza to, że erupcje Fudżi mogą stać się gwałtowniejsze. Znaleziono także duże ilości tlenku glinu, który w zetknięciu z krzemionką może wywołać erupcję.
Wygląd wnętrza wulkanu specjaliści obliczyli na podstawie analizy skał z wybuchów, które miały miejsce w 781 i 1707 r. Zdaniem Kaneko te dwa składniki – tlenek glinu i krzemionka – znajdują się w oddzielnych komorach wulkanicznych: tlenek na głębokości 20 kilometrów w magmie bazaltowej, krzemionka w płytszej komorze, na głębokości 9 kilometrów.
Naukowiec uważa, że wstrząsy o niskiej częstotliwości, które wystąpiły w latach 2000 i 2001 wskazują na ruch w komorze z magmą bazaltową. Dodaje, że nie byłby zaskoczony, gdyby w nieodległej przyszłości doszło do erupcji Fudżi.
Phil Shane z Uniwersytetu Auckland w Nowej Zelandii zaznacza natomiast, że do erupcji może dojść jeśli bazaltowa magma przedostanie się do komory z krzemionką, a nie wiadomo czy właśnie tak dzieje się pod Fudżi.
W Japonii jest około 80 czynnych wulkanów, a największą aktywność wykazują: Aso, Unzen i Sakurajima. Fudżi na wyspie Honsiu jest jednocześnie najwyższym szczytem Japonii, leży na południowy zachód od Tokio. Osadzony na morskich skałach paleogenu i neogenu liczy około 600 tys. lat i wybuchał 18 razy. Jest to stratowulkan, czyli wulkan mieszany, z którego podczas erupcji wylewa się lawa i wyrzucany jest materiał piroklastyczny.
Japonia wchodzi w skład „ognistego pierścienia Pacyfiku” i jest krajem o wysokiej aktywności sejsmicznej. Leży na styku czterech płyt tektonicznych: wielkiej eurazjatyckiej, północnoamerykańskiej, przemieszczającej się rocznie o ok. 10 cm na zachód, płyty pacyficznej oraz filipińskiej.
Naukowcy wyróżniają dwa typy wulkanizmu. W strefach łańcuchów górskich dominuje wulkanizm silnie eksplozywny. Na dnie morskim wulkanizm jest spokojny z wylewami rzadkiej lawy. Podział ten wprowadzono ze względu na dwa typy magmy. Bezpośrednio pod skorupą ziemską znajduje się tzw. magma pierwotna, uboga w tlenek krzemu (zasadowa) a jej temperatura sięga 1100 i więcej stopni Celsjusza. Magma wtórna, bogata w tlenek krzemu (kwaśna), powstaje wskutek topienia osadów i granitowej skorupy ziemskiej. Może być też mieszanką magmy pierwotnej i produktów topienia a jej temperatura jest niższa o ok. 100-200 stopni Celsjusza, a przez to gęstsza.
Erupcje podwodne są spokojne dzięki rzadkiej lawie. Łatwo wydostają się z niej gazy i szybko rozprzestrzenia się na dużych obszarach. W gęstej lawie tworzą się pęcherze gazowe, które rosnąc w końcu pękają i wtedy masy lawy mogą być wyrzucane na duże wysokości. Gęsta lawa zazwyczaj nie rozlewa się zbyt szeroko ale pęcherze gazowe mogą rozrywać całe fragmenty wulkanu, a nawet rozdrobnić w pył. W ten sposób powstają bomby wulkaniczne, bloki, lapille (drobne kamyki) i popiół, który jest pozostałością rozdrobnionej lawy.
Zdarza się też, że w rejonach, gdzie deformuje się skorupa ziemska, dochodzi do głębokich pęknięć sięgających do płynnego płaszcza Ziemi. Magma może się wówczas przedostać do skorupy ziemskiej, ale często takie kanały nie dochodzą do powierzchni Ziemi. Taka stopiona masa skalna, która zastyga pod powierzchnią ziemi jest nazywana ciałem plutonicznym. Magma, która wypływa na powierzchnię Ziemi to lawa. Jeśli jest dość gęsta, może się stopniowo rozbudowywać w górę tworząc stratowulkan.
