Jak się nie zgubić na grzybach?
Zbieranie grzybów niesie ze sobą nie tylko ryzyko pomyłki gatunku jadalnego z trującym. Co roku ambitni grzybiarze tracą orientację w terenie i nie wiedzą, jak wrócić do domu. Nie wszystkie takie przypadki kończą się szczęśliwie. Sprawdź co warto wiedzieć przed wyruszeniem na grzyby i jak się nie zgubić w lesie.
Grzybobranie może być niebezpieczne!
Jesienny wysyp grzybów niesie ze sobą nie tylko radość poszukiwań. Wiele osób przecenia swoje siły lub orientację w terenie i po kilku godzinach nie może samodzielnie odnaleźć drogi powrotnej. Polskie Radio informuje, że tylko w tym roku w polskich lasach zgubiło się już kilkanaście osób, a 65-letni mężczyzna w województwie świętokrzyskim po zasłabnięciu daleko od drogi przypłacił grzybobranie życiem. Podobny los spotkał 83-latka w województwie małopolskim, którego zwłoki znaleziono w lokalnych bagnach. Niestety, przypadków takich jest więcej.
W Czechach, gdzie grzybobrania są również popularne jak w Polsce, 13 października br. policja znalazła zwłoki seniora, który dwa dni wcześniej wyruszył samotnie z koszykiem do lasu. 68-letni mężczyzna miał cukrzycę i chodził o lasce. Na Słowacji 63-letniego grzybiarza zaatakował niedźwiedź, niestety z tragicznym skutkiem. W Estonii co roku służby ratunkowe poszukują setek grzybiarzy, a ten sam problem pojawia się również na Łotwie.
Nadleśnictwo Siewierz w województwie śląskim informuje, że w ramach akcji poszukiwawczych wywożone są z lasu często osoby w wieku powyżej 80 lat, o lasce, a nawet z rozrusznikiem serca. Niestety, każdy z nas może się zgubić w chwili nieuwagi, a w momencie dezorientacji pojawia się często panika, która dodatkowo pogarsza sytuację.
W poszukiwaniu drogi w lesie pomagają papierowe mapy i aplikacje mobilne, fot. westend61/envato
Podstawowe techniki orientacji w lesie
W związku z problemem zaginięć grzybiarzy Lasy Państwowe przygotowały specjalny poradnik ułatwiający orientację w lesie. Tłumaczy on, że każdy las podzielony jest na sektory zwane „oddziałami” – w obszarach nizinnych mają one zwykle kształt prostokątów, ale w górach mogą być nieregularne. Każdy leśny oddział ma swój numer, który można odczytać na słupku umieszczonym dokładnie w rogu danego sektora.
Oznacza to, że znalazłszy biały betonowy słupek w lesie, można na każdej z jego czterech ścian odczytać numer oddziału przylegającego do danej strony. Informacja ta nie tylko pozwala łatwiej odnaleźć drogę z powrotem, ale jest kluczowa w przypadku dzwonienia po pomoc i wskazywania służbom ratunkowym swojej lokalizacji.
Co zrobić, jeśli się zgubimy, a wokół nie widać żadnego słupka? Eksperci z Lasów Państwowych podpowiadają, aby zacząć iść w jednym kierunku aż do czasu, gdy napotkamy na drogę lub bezdrzewny pas. Idąc wzdłuż tej linii, zwanej oddziałową, dojdziemy w końcu do słupka.
Najlepiej jest oczywiście wyruszać na grzyby z mapą okolicy, na której zaznaczone są leśne sektory. Można ją uzyskać w poszczególnych nadleśnictwach. W korzystaniu z mapy pomoże zdolność odnajdywania kierunków świata w terenie, np. za pomocą pozycji słońca lub kompasu. Zbierając grzyby w górach należy w przypadku zgubienia podążać zawsze w dół, z nurtem potoku.
Tabela przedstawiająca podstawowe rady dla grzybiarzy; opracowanie własne
Zabierz nowe technologie na grzybobranie
Ogromnym ułatwieniem dla grzybiarzy są telefony komórkowe. Nie tylko pozwalają one dzwonić po pomoc w przypadku zagubienia, ale przede wszystkim udostępniają mapy danego terenu. Lasy Państwowe przygotowały elektroniczną mapę wszystkich krajowych lasów z podziałem na sektory – można ją znaleźć pod adresem: https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy. Aplikacja mBDL (mobilny Bank Danych o Lasach) działa również w trybie offline.
Ponadto bardzo przydatne są też inne aplikacje z wbudowanymi mapami, które można ściągnąć zawczasu, a które działają również bez internetu – trzeba mieć jedynie włączony sygnał GPS. Jedną z najsłynniejszych i najbardziej polecanych jest Google Maps, na której można zaznaczyć pozycje wyjściową, np. parking samochodowy. Aplikacja sama jest w stanie nawigować zagubionego piechura do pożądanego punktu na mapie.
Leśnicy radzą
O doświadczenia z zagubionymi grzybiarzami spytaliśmy polskich leśników. Jolanta Gaczyńska z Nadleśnictwa Bolewice w Wielkopolsce przyznaje, że co roku zdarza się kilka przypadków i zazwyczaj są to starsi ludzie nie korzystający z nawigacji w telefonie. Dodaje też, że przed wyjściem do lasu z koszykiem warto zapoznać się z terenem, a wycieczkę należy zaplanować tak, aby nie wracać po zmroku. Dobrym pomysłem jest również korzystanie z obszarów lasów oddzielonych drogami czy rzeką – jeśli tylko nie przekroczymy tych granic, zawsze będzie można powrócić wzdłuż ich biegu.
Leśnicy z nadleśnictwa Hajnówka radzą też, aby podczas grzybobrania nie wpatrywać się wyłącznie w ściółkę, ale odrywać czasem oczy i zapamiętywać charakterystyczne punkty w terenie. Bardzo pomocne są również dźwięki – wsłuchując się w otoczenie, łatwiej dojdziemy do szosy. Osoby nie znające danego lasu powinny zawsze wybierać się na grzybobranie w towarzystwie kogoś lepiej obeznanego w okolicy.
Przed wyjściem na grzyby warto też zawsze poinformować osoby bliskie, w jakie okolice się udajemy i kiedy planujemy powrót. W przypadku zgubienia lub usterki telefonu to największa szansa na szybkie przywołanie pomocy, gdyby coś poszło nie tak. Dobrym pomysłem jest również założenie odzieży w żywych barwach.
Pamiętajmy, że wyprawa na grzybobranie to spora odpowiedzialność. Nawet wysyp prawdziwków nie powinien usprawiedliwiać braku rozwagi. Jeśli normalnie nie chodzisz na spacery dłuższe niż godzina, nie zakładaj, że dasz radę zbierać grzyby przez trzy godziny!
W przypadku zgubienia w lesie należy zawsze odnaleźć drogę i podążać wzdłuż niej, fot. Shaiith/envato
Bezpieczne grzybobranie – pytania i odpowiedzi
Kto najczęściej gubi się na grzybach?
Służby ratunkowe najczęściej poszukują osób starszych, cierpiących na chroniczne choroby lub utrudnienia w poruszaniu się.
Kto poszukuje zaginionych w lesie?
Akcjami poszukiwawczymi zajmuje się Straż Leśna, policja, straż pożarna, a w górach również GOPR.
Co grozi podczas zgubienia się w lesie?
Największym zagrożeniem jest wychłodnięcie, zasłabnięcie z powodu głodu lub ataku paniki czy uraz nogi. Ryzyko stwarzają również spotkania z dzikimi zwierzętami, np. niedźwiedziem lub dzikiem.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 18 października, 2024 | Zaktualizowany: 2 października, 2025
- Bank Danych o Lasach, https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/ ;
- „Jak nie zgubić się w lesie” Lasy Państwowe; https://www.lasy.gov.pl/pl/turystyka/jak-nie-zgubic-sie-w-lesie ;
- „Jak nie zgubić się w lesie” Przemysław Świerblewski, https://krotoszyn.poznan.lasy.gov.pl/jak-nie-zgubic-sie-w-lesie-, 15/10/2024;
- „Warto skorzystać z tych rad – jak nie zgubić się w lesie?” Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Braniewie, https://www.gov.pl/web/kppsp-braniewo/warto-skorzystac-z-tych-rad--jak-nie-zgubic-sie-w-lesie, 15/10/2024;
- „Mushroomers and berry pickers urged not to get lost in the woods” Latvian Public Broadcasting, https://eng.lsm.lv/article/culture/food-drink/03.08.2023-mushroomers-and-berry-pickers-urged-not-to-get-lost-in-the-woods.a518820/, 15/10/2024;
