Największa na świecie bateria piaskowa ogrzeje miasto bez kropli paliwa kopalnego
Mała gmina Pornainen, położona godzinę drogi na północ od Helsinek, szykuje się do wielkiego skoku w przyszłość. Wszystko za sprawą innowacyjnego rozwiązania – największej na świecie baterii piaskowej, która już wkrótce całkowicie uniezależni lokalną sieć ciepłowniczą od paliw kopalnych.
Za przełomową technologią stoi fiński startup Polar Night Energy, który w czerwcu uruchomił nowatorski system magazynowania ciepła w Pornainen. Zamiast gazu czy oleju opałowego, ciepło w mieście dostarczać będzie… piasek.
Jak działa bateria piaskowa?
Choć brzmi to jak eksperyment rodem z laboratorium przyszłości, bateria piaskowa to już rzeczywistość. Wysoka na 13 metrów i szeroka na 15, wypełniona 2000 tonami kruszywa (a dokładniej odpadu przemysłowego – zmielonego mydła budowlanego), konstrukcja magazynuje nadwyżki energii odnawialnej w postaci ciepła. System działa na prostej zasadzie: gdy produkcja z OZE przewyższa zapotrzebowanie, energia elektryczna zasila specjalny grzejnik. Ten przesyła gorące powietrze przez system rur do wnętrza zbiornika, nagrzewając piasek do temperatury 600°C.
Dzięki doskonałej izolacji cieplnej, energia może być przechowywana przez wiele tygodni, a nawet miesięcy. W momencie zapotrzebowania, zgromadzone ciepło przekazywane jest do miejskiej sieci ciepłowniczej, ogrzewając wodę i trafiając do domów, firm, a nawet publicznych basenów.
Małe miasto, wielki krok
Pornainen liczy zaledwie 5000 mieszkańców, ale projekt ma znaczenie globalne. Nowa instalacja – dziesięciokrotnie większa od pilotażowej baterii testowanej tu od 2022 roku – ma szansę stać się wzorem dla podobnych inicjatyw w całej Europie. Jak szacuje Polar Night Energy, bateria o mocy wyjściowej 100 MWh może ogrzać całe miasto przez tydzień zimą lub nawet miesiąc latem na jednym pełnym ładowaniu.
To ogromny krok w stronę odejścia od gazu ziemnego, który wciąż dominuje w europejskich systemach grzewczych – przekonują twórcy technologii. Bateria pozwoli zredukować emisje nawet o 70%, a rezerwowym źródłem ciepła pozostanie jedynie kocioł na biomasę, spalający zrębki drzewne.
Przyszłość bez spalania
— „Ten projekt jest mocnym przykładem tego, że istnieją skuteczne rozwiązania łagodzące zmiany klimatu. Spalanie nie jest zrównoważoną opcją dla klimatu ani środowiska” — podkreśla Liisa Naskali, dyrektorka operacyjna Polar Night Energy.
Co ważne, bateria piaskowa jest nie tylko ekologiczna, ale również efektywna kosztowo i skalowalna. Może być ładowana energią z wiatru, słońca, a nawet wodoru, co czyni ją uniwersalnym magazynem energii cieplnej. Czas pełnego nagrzania od temperatury otoczenia do 600°C wynosi około czterech dni, ale w praktyce system stale doładowywany jest nadwyżkami zielonej energii.
Dyrektor generalny PNE Tommi Eronen i dyrektor generalny Tulikivi Heikki Vauhkonen/ Żródło: Polar Night Energy-
Alternatywa dla całej Europy?
Z danych Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) wynika, że ogrzewanie odpowiada za niemal połowę całkowitego zużycia energii na świecie. W Europie większość tego ciepła nadal pochodzi ze spalania paliw kopalnych. To pokazuje skalę wyzwania – i potencjał, jaki mają magazyny takie jak piaskowa bateria.
Polar Night Energy planuje już kolejne, jeszcze większe instalacje – zarówno w Finlandii, jak i poza jej granicami. Jeśli technologia z Pornainen się sprawdzi, może zrewolucjonizować sposób, w jaki ogrzewamy miasta. A wszystko to bez emisji, bez gazu, bez dymu – z pomocą zwykłego piasku.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 16 czerwca, 2025 | Zaktualizowany: 29 lipca, 2025
