Czy złoto naprawdę rośnie na drzewach? Naukowcy odkryli niezwykły sekret świerków
Czy świerki naprawdę skrywają złoto? Okazuje się, że tak – i to dosłownie. Najnowsze badania naukowców z Finlandii dowodzą, że igły tych popularnych drzew zawierają mikroskopijne cząsteczki cennego kruszcu. Co więcej, w ich gromadzeniu pomagają… bakterie.
Świąteczne drzewko z prawdziwym złotem
„Srebrne i złote ozdoby na każdej choince” – śpiewał Burl Ives w klasycznej piosence o Rudolfie Czerwononosym Reniferze. Nie miał pojęcia, że jego słowa okażą się tak bliskie prawdy. Badacze z Uniwersytetu w Oulu odkryli bowiem, że świerk pospolity (Picea abies) potrafi akumulować w swoich igłach nanocząsteczki złota.
Odkrycie opisano 28 sierpnia w czasopiśmie Environmental Microbiome. Autorzy badania podkreślają, że za ten niezwykły proces odpowiadają mikroorganizmy żyjące wewnątrz roślin – tzw. endofity. To symbiotyczne bakterie, które wspomagają drzewa w pobieraniu składników odżywczych, a przy okazji pomagają im radzić sobie z toksycznymi metalami.
Złote bakterie i biomineralizacja
Jak to działa? Endofity zamieszkujące tkanki świerków segregują i zagęszczają rozpuszczalne cząsteczki złota pobierane przez korzenie z wodą. W ten sposób tworzą mikroskopijne grudki kruszcu, które osadzają się w igłach.
To proces zwany biomineralizacją – organizmy żywe kontrolują w nim tworzenie minerałów w swoich tkankach. W przypadku świerków bakterie najprawdopodobniej „koncentrują” złoto, by zmniejszyć jego toksyczność dla rośliny.
Badania w sercu złotej Finlandii
Fińscy naukowcy prowadzili swoje badania w pobliżu kopalni Kittilä – największego producenta złota w Europie. Przebadali 138 próbek igieł z 23 świerków i odkryli, że cztery z nich zawierały nanocząsteczki złota.
Pod mikroskopem badacze zaobserwowali, że cząsteczki te były otoczone biofilmem wytwarzanym przez bakterie z rodzajów P3OB-42, Cutibacterium i Corynebacterium. Biofilm ten, złożony z białek i cukrów, chronił mikroorganizmy i jednocześnie izolował złoto wewnątrz tkanki roślinnej.
Co ciekawe, w igłach zawierających złoto różnorodność gatunków bakterii była mniejsza niż w pozostałych. To potwierdza wcześniejsze obserwacje, że rośliny gromadzące metale ciężkie często tracą część mikrobiologicznej różnorodności.
Nie czas jeszcze na złotą gorączkę
Zanim ktoś pomyśli o ścinaniu świerków w poszukiwaniu fortuny, warto dodać: ilości złota są znikome. Nanocząsteczki mają rozmiar zaledwie milionowej części milimetra – wydobycie ich z igieł byłoby całkowicie nieopłacalne.
Jednak samo odkrycie ma ogromne znaczenie praktyczne. Drzewa takie jak świerk mogą bowiem służyć jako biowskaźniki obecności złóż złota pod powierzchnią ziemi.
„Badanie przesiewowe w kierunku obecności takich bakterii w liściach roślin może ułatwić poszukiwania złota” – podkreśla dr Kaisa Lehosmaa, główna autorka badania.
Przyroda jako detektor minerałów
To nie pierwszy raz, kiedy naukowcy odkrywają związek między roślinami a złożami cennych surowców. Wcześniejsze badania wykazały, że niektóre gatunki eukaliptusów i akacji w Australii również pobierają złoto z gleby i gromadzą je w swoich liściach.
Świerki z północy Europy dołączają więc do elitarnego grona „detektorów złota” natury – drzew, które bez wiedzy człowieka zdradzają sekrety ukryte głęboko pod ziemią.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 10 października, 2025
- https://www.livescience.com/planet-earth/plants/scientists-discover-gold-nannoparticles-hidden-in-spruce-tree-needles;
