Jeff Bezos przeznaczy 9 milionów dolarów na wsparcie szczepionki przeciwko „krowim bąkom”
Niesamowita zdolność krowy do przetrwania, jedząc wyłącznie trawę, jest jednym z cudów natury, ale ma swoją cenę. Kiedy trawa fermentuje w żwaczu – jednej z czterech komór żołądka zwierzęcia – naturalnie wytwarza metan, gaz cieplarniany 28 razy silniejszy niż CO2.
Krowy od wieków są nieodłącznym elementem rolnictwa i źródłem pożywienia dla ludzi na całym świecie. Ich zdolność do trawienia wyłącznie trawy jest prawdziwym cudem natury, jednak niesie ze sobą istotne konsekwencje dla środowiska. Podczas fermentacji trawy w żwaczu – jednej z czterech komór żołądka – powstaje metan, gaz cieplarniany aż 28 razy silniejszy niż dwutlenek węgla. Choć utrzymuje się on krócej w atmosferze, jego wpływ na zmianę klimatu jest znaczący. Szacuje się, że jedna krowa produkuje rocznie około 200 funtów metanu, który uwalnia się zarówno poprzez bekanie, jak i procesy trawienne. Ponadto, metan emitowany jest także z obornika, a bydło odpowiada za około jedną trzecią antropogenicznych emisji tego gazu, które łącznie stanowią około 30% globalnego ocieplenia.
Niektóre gospodarstwa rolne stosują już dodatki do pasz, które pomagają ograniczyć produkcję metanu w żołądku krów. Metoda ta ma jednak swoje ograniczenia – skuteczność bywa zmienna, a ciągłe podawanie dodatków jest trudne w przypadku zwierząt wypasanych na wolnym wybiegu. Alternatywą może być szczepionka, która pobudza układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał neutralizujących bakterie odpowiedzialne za produkcję metanu w żwaczu.
Brytyjski Instytut Pirbright, we współpracy z Royal Veterinary College oraz nowozelandzkim laboratorium AgResearch, prowadzi trzyletnie badania nad opracowaniem takiej szczepionki. Projekt wspiera Bezos Earth Fund, który przeznaczył na ten cel 9,4 mln dolarów.
– Szczepienia są powszechnie akceptowaną praktyką w hodowli zwierząt, mamy już gotową infrastrukturę do ich stosowania i świadomość korzyści płynących z ochrony zdrowia zwierząt – mówi John Hammond, dyrektor ds. badań w Instytucie Pirbright.
Naukowcy dążą do stworzenia preparatu, który będzie skuteczny po jednej dawce, podawanej we wczesnym etapie życia cielęcia. Celem jest redukcja emisji metanu o co najmniej o 30%.
Choć pomysł szczepionki na metan nie jest nowy – badania nad nią trwają już od ponad dekady – dotąd nie udało się stworzyć skutecznego preparatu. Główna trudność polega na tym, że przeciwciała nie działają w żwaczu tak efektywnie, jak w innych częściach organizmu. Dodatkowo, wpływ szczepionki na zdrowie zwierząt pozostaje nieznany. – Oczekujemy, że nie wpłynie ona negatywnie na krowy, ale musimy to jeszcze potwierdzić – wyjaśnia Hammond. Innym wyzwaniem może być zwiększone zapotrzebowanie na paszę, jeśli szczepionka wpłynie na efektywność trawienia.
Profesor Dirk Werling z Royal Veterinary College sugeruje, że możliwe byłoby także szczepienie ciężarnych krów, aby przeciwciała były przekazywane cielętom przez siarę. – Możemy wykorzystać naturalne mechanizmy obronne organizmu, ale wszystko wymaga dalszych badań – zaznacza.
Szczepionka przeciw emisji metanu mogłaby być przełomem w walce z globalnym ociepleniem, ale jej wdrożenie może napotkać opór społeczny. – Widzę inwestycje w badania naukowe, ale nie widzę odpowiednich działań w zakresie akceptacji społecznej tej technologii – zauważa Joseph McFadden z Cornell University.
Podobne kontrowersje wzbudziły już dodatki do pasz, takie jak Bovaer, który choć jest zatwierdzony i bezpieczny, spotkał się z dezinformacją w mediach społecznościowych. Po ogłoszeniu przez Arlę – jedną z największych firm mleczarskich w Wielkiej Brytanii – testów tego środka, w internecie zaczęły krążyć fałszywe informacje o rzekomych toksycznych pozostałościach w mleku.
– Od czasu pandemii wszystko jest przedstawiane w skrajnościach: czarne albo białe. Zawsze znajdą się zarówno krytycy, jak i zwolennicy – mówi Werling. – Jeśli jednak nasza praca pomoże ograniczyć globalne ocieplenie, to jest to wysiłek wart podjęcia.
Choć droga do stworzenia skutecznej szczepionki na metan jest jeszcze długa, perspektywa jej opracowania daje nadzieję na skuteczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych pochodzących z hodowli bydła. Poza szczepieniami, wciąż rozwijane są inne metody redukcji emisji, takie jak selektywna hodowla, edycja genetyczna mikroorganizmów czy ulepszona dieta zwierząt.
Kluczowe będzie jednak nie tylko opracowanie skutecznej technologii, ale również jej społeczna akceptacja. W przeciwnym razie nawet najbardziej innowacyjne rozwiązania mogą spotkać się z oporem, co utrudni ich wdrożenie na szeroką skalę.
- Jacopo Prisco, CNN ; "How a ‘cow fart’ vaccine could help tackle climate change "; https://edition.cnn.com/climate/cows-methane-vaccine-pirbright-spc/index.html; 07-02-2025;
