Najbardziej sucha jesień od 50 lat. Iran sięga po kontrowersyjny sposób na deszcz!
Iran mierzy się z jednym z najpoważniejszych kryzysów wodnych w swojej historii. Tegoroczna jesień okazała się najsuchszą od pół wieku, a opady deszczu spadły aż o 89% w porównaniu ze średnią wieloletnią. W obliczu dramatycznego niedoboru wody władze zdecydowały się sięgnąć po technologię, która w regionie jest stosowana od lat, lecz nigdy na taką skalę — zasiewanie chmur.
Samoloty i drony w akcji
Jak poinformowała państwowa agencja IRNA, w ostatnich dniach uruchomiono operacje zasiewania chmur nad zlewnią dawnego jeziora Urmia — niegdyś największego jeziora na Bliskim Wschodzie. Specjalnie wyposażone samoloty rozprowadzają w atmosferze związki chemiczne, które mają pobudzić kondensację wilgoci i wywołać deszcz.
Zasiewanie chmur – na czym polega?
Istnieją dwie główne techniki zasiewania chmur: statyczna i dynamiczna. W metodzie statycznej do chmury wprowadza się odpowiednią ilość jąder kondensacji — najczęściej są to sole jodku srebra lub potasu. Dzięki temu w chmurze tworzą się kryształki lodu lub śniegu, które przyciągają przechłodzone krople wody. W efekcie dochodzi do „dojrzewania” chmury i zwiększenia szans na opad. W przeszłości do zasiewania wykorzystywano także suchy lód, czyli stały dwutlenek węgla, a nawet ciekły propan.
Metoda dynamiczna jest bardziej złożona i wymaga dużo większych ilości materiału. Jej celem jest wzmocnienie pionowych prądów wstępujących w chmurach — im silniejsze te prądy, tym większa wilgotność i intensywniejsze opady. Technika ta stosowana jest głównie latem i w przypadku tropikalnych chmur typu cumulonimbus.
Zasiewanie chmur można prowadzić z powietrza — za pomocą samolotów czy dronów — lub z powierzchni ziemi. W tym ostatnim wariancie używa się zdalnie sterowanych generatorów, które uwalniają jodek srebra w momencie, gdy nad regionem pojawia się system burzowy. Substancja trafia do istniejących już chmur i wzbogaca ich strukturę, zwiększając prawdopodobieństwo deszczu. Technologia ta nie działa jednak w warunkach bezchmurnego nieba ani wtedy, gdy chmury są zbyt suche, by wytworzyć opady.
Choć metoda ta budzi kontrowersje na świecie, Iran korzysta z niej regularnie. Teraz jednak — jak przyznają urzędnicy — stała się jednym z niewielu narzędzi, które mogą choć częściowo złagodzić skutki suszy.
Mohammad Mehdi Javadian-Zadeh, dyrektor Narodowego Centrum Badań nad Zasiewaniem Chmur, zapowiada, że operacje potrwają co najmniej do połowy maja. Mają być prowadzone zarówno z użyciem samolotów, jak i dronów, „o ile warunki pogodowe i systemy na to pozwolą”.
Upadek Urmii symbolem kryzysu
Jeszcze 20 lat temu jezioro Urmia było turystyczną perełką: tętniło życiem, działały wokół niego liczne hotele i restauracje, a łodzie woziły przyjezdnych po słonych wodach. Dziś te same łodzie stoją zardzewiałe pośrodku wyschniętej równiny, która z każdym rokiem zamienia się w rozległe słone pustkowie.
To właśnie w tej okolicy Irańczycy próbują „odzyskać” choć odrobinę deszczu.
Problemy nie dotyczą wyłącznie prowincji. Państwowa telewizja Press TV alarmuje, że niedobory wody mogą dotknąć nawet największe aglomeracje, w tym Teheran, gdzie rezerwuary wodne nie były tak nisko od dekad. W niektórych miastach sytuacja jest na tyle poważna, że lokalne władze mówią o możliwości „wyschnięcia” w ciągu kilku tygodni, jeśli opady nie wrócą.
Zdjęcia z tamy Amir Kabir w górach Alborz pokazują dramatycznie niski poziom wody — to efekt nie tylko rekordowo suchej jesieni, ale i piątego z rzędu roku suszy.
Zmiana klimatu dolewa oliwy do ognia
W Iranie — kraju położonym w jednym z najsuchszych regionów świata — każdy rok bez deszczu ma poważne konsekwencje. Klimatolodzy wskazują, że globalne ocieplenie wzmacnia ekstremalne zjawiska pogodowe, a dotychczasowe modele opadów przestają działać. Kurczące się zasoby wody pitnej doprowadzają do rosnącego napięcia społecznego i presji na infrastrukturę. Rząd wprowadza ograniczenia w zużyciu wody, a mieszkańcy starają się oszczędzać każdy litr — w obawie przed najgorszym.
Absolwentka Inżynierii Środowiska na Politechnice Warszawskiej. Specjalizuje się w technicznych i naukowych tekstach o przyrodzie, zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko. W swoich artykułach łączy rzetelną wiedzę inżynierską z pasją do natury i potrzeby życia w zgodzie z otoczeniem. Uwielbia spędzać czas na łonie przyrody – szczególnie na Warmii, gdzie najchętniej odkrywa dzikie zakątki podczas pieszych wędrówek i wypraw kajakowych
Opublikowany: 17 listopada, 2025
- https://edition.cnn.com/2025/11/16/world/iran-drought-cloud-seeding-dry-fall-climate-latam-intl;
