Polska żyje już „na kredyt” wobec planety. 3 maja to nasz Dzień Długu Ekologicznego
3 maja dla Polski to nie tylko święto narodowe, ale również symboliczna data ostrzegawcza – właśnie tego dnia kończy się nasz roczny budżet zasobów naturalnych. Od teraz żyjemy na koszt przyszłych pokoleń, zużywając więcej, niż Ziemia zdoła odtworzyć w ciągu roku.
Co to jest Dzień Długu Ekologicznego?
Dzień Długu Ekologicznego (Earth Overshoot Day) to inicjatywa organizacji Global Footprint Network. Wyznacza on moment, w którym nasze zapotrzebowanie na zasoby – wodę, drewno, żywność czy przestrzeń do pochłaniania emisji CO₂ – przekracza możliwości regeneracyjne Ziemi. Każdy kraj ma własną datę długu, która odzwierciedla lokalny poziom konsumpcji i presji na środowisko. Im wcześniej przypada ten dzień, tym większa skala eksploatacji natury.
Polska zaciąga dług wcześniej niż większość świata
Podczas gdy światowy Dzień Długu Ekologicznego w 2024 roku przypadł na 1 sierpnia, Polska osiąga ten punkt już 3 maja, znacznie wcześniej niż globalna średnia. To oznacza, że przez resztę roku zużywamy zasoby, które „pożyczamy” od przyszłości – a planeta nie nadąża z ich odnawianiem.
W 2025 roku najwcześniej swój dług zaciągnęły:
- Katar (6 lutego),
- Luksemburg (17 lutego),
- Singapur (26 lutego),
- Mongolia (6 marca),
- Estonia (4 marca).
Na przeciwnym biegunie znajdują się kraje takie jak Urugwaj (17 grudnia), Indonezja (18 listopada) i Nikaragua (11 listopada), które żyją znacznie bliżej granic środowiskowej równowagi.
Unia Europejska pod lupą
W 2025 roku Unia Europejska wyczerpała swoje zasoby już 29 kwietnia, co oznacza cofnięcie względem ubiegłego roku. Mieszkańcy UE stanowią jedynie 7% populacji świata, ale konsumują zasoby tak intensywnie, że gdyby cały świat funkcjonował na tym poziomie, potrzebowalibyśmy trzech planet.
Jak opóźnić Dzień Długu Ekologicznego?
Według Global Footprint Network istnieje szereg rozwiązań, które mogłyby przesunąć datę Dnia Długu Ekologicznego: zmniejszenie konsumpcji mięsa o połowę – opóźniłoby ten dzień o 17 dni, ograniczenie transportu samochodowego o połowę – kolejne 13 dni, redukcja marnowania żywności o 50% – następne 13 dni, całkowita dekarbonizacja energetyki – aż 26 dni więcej w zasobowym budżecie.
Centrum UNEP/GRID-Warszawa apeluje o rozwijanie gospodarki cyrkularnej – czyli ponownego wykorzystywania surowców i produktów, tworzenia regulacji sprzyjających zrównoważonemu rozwojowi oraz edukacji społeczeństwa. Zmiana nie będzie możliwa bez współpracy obywateli, biznesu i państwa.
