Jak założyć schronisko dla psów?
Bezdomne, niechciane psy i koty łamią serca miłośników zwierząt na całym świecie. Są też osoby, które w ramach chęci niesienia pomocy planują otwarcie schroniska dla psów w swojej okolicy. Jakie wymogi trzeba spełnić, aby zrealizować to przedsięwzięcie? Jakie inwestycje wiążą się z założeniem schroniska dla zwierząt w Polsce? Wyjaśniamy wątpliwości.
Według danych Głównego Inspektora Weterynarii w 2022 r. w Polsce funkcjonowały 226 schroniska – w 69 z nich mieszkały tylko psy, w pozostałych opiekowano się psami i kotami. Łącznie znajdowało się w nich ponad 84 tys. psów oraz ponad 34 tys. kotów. Liczby te pokazują skalę problemu, jakim są niechciane zwierzęta w Polsce. Założenie i utrzymanie nowego schroniska nie jest jednak wcale proste.
Schroniska dla zwierząt – podstawy prawne
Założenie schroniska dla psów nie jest tylko kwestią dobrej woli i posiadania funduszy. Jest to bowiem działalność regulowana, która wymaga uzyskania zezwolenia stosowanego organu rady gminy. Zasady tej działalności określają następujące akty prawne:
- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
- Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 stycznia 2022 r. w sprawie szczegółowych wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt.
- Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach z późniejszymi poprawkami.
Ogólnie sytuacja przedstawia się tak, że za bezdomne zwierzęta odpowiada gmina. Prawo przewiduje jednak, że może ona przekazać realizację swoich zadań specjalnie powołanym komunalnym jednostkom lub prywatnym przedsiębiorcom. W świetle aktualnych przepisów schronisko może więc założyć osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną wykonująca działalność gospodarczą w sposób zorganizowany i ciągły.
Sam proces zdobywania zezwolenia na prowadzenie schroniska dla zwierząt wymaga w pierwszej kolejności złożenia wniosku do stosownego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. We wniosku należy opisać podmiot zakładający i jego siedzibę, określić obszar działalności i posiadane środki techniczne oraz zdefiniować okres, na jaki zezwolenie ma być udzielone. Wśród obowiązkowych załączników znajduje się zaświadczenie o wpisie do ewidencji gospodarczej, opinia Powiatowego Lekarza Weterynarii i Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, poświadczenie tytułu prawnego do terenu oraz pozwolenie na użytkowanie obiektów.
W większości schronisk przebywają również bezdomne koty, fot. jennimareephoto/envato
Gdzie założyć schronisko dla psów? – lokalizacja
Ze względu na specyfikę lokatorów schroniska przepisy ściśle określają, jakie warunki musi spełniać jego lokalizacja. Podstawowym jest odległość minimum 150 m od budynków mieszkalnych, obiektów użyteczności publicznej, a także m.in. ogrodów zoologicznych, ośrodków rehabilitacji zwierzęcej czy zakładów produkujących pasze. Ponadto schronisko nie może się znajdować bliżej niż 500 m od ujęcia wody przeznaczonego do spożycia przez ludzi.
Na wyznaczonym terenie powinny znajdować się utwardzone drogi oraz stałe ogrodzenie o wysokości co najmniej 170 cm. Naturalnie, organ gminy decydujący o wydaniu zezwolenie będzie brał pod uwagę ewentualność uciążliwości dla mieszkańców gminy, więc preferowane są lokalizacje nieco na uboczu, tak aby szczekanie nie budziło kontrowersji.
Plan schroniska musi również uwzględniać wybiegi dla psów, które spełniają potrzeby życiowe różnych ras, o powierzchni minimum 100 m2 z dostępem do trawnika.
Tabela przedstawiające warunki zakładania schroniska dla psów; opracowanie własne
Jak założyć schronisko dla pasów? – niezbędne inwestycje
Zwierzęta, które będą mieszkać w schronisku, muszą mieć zapewnione odpowiednie warunki życiowe i sanitarne. Te wymogi również uwzględnione są we wspomnianych wyżej przepisach. W szczególności więc w budynkach powinny znaleźć się takie pomieszczenia jak sala zabiegowa, izolatka dla chorych zwierząt, przestrzeń do kwarantanny oraz segregowania niekastrowanych podopiecznych.
Dalej należy również przewidzieć pomieszczenia administracyjne oraz socjalne, magazyny paszy i środków leczniczych, a także przestrzenie przeznaczone do składowania odchodów. W ramach wyposażenia schroniska trzeba przewidzieć też maty dezynfekcyjne umieszczane przed wejściami do pomieszczeń oraz urządzenia chłodnicze przeznaczone do przechowywania zwłok zwierząt przed wydaniem ich do unieszkodliwienia.
Naturalnie, psom i kotom w schronisku należy zapewnić pomieszczenia zapewniające swobodę ruchu, ale chroniące przed złą pogodą. W jednym może żyć maksymalnie sześć psów, z tym, że dla agresywnych zwierząt trzeba przewidzieć odosobnione kojce. Na jednego małego psa musi przypadać minimum 4m2 powierzchni, na dużego minimum 8m2.
Nakłady na schronisko dla psów mogą więc być znaczne, na co wskazują m.in. doniesienia o nowoczesnych gminnych obiektach otwieranych niedawno w Polsce. W gminie Kobylnica powstało na przykład schronisko za 7,3 mln zł, w Szczecinie zaś za 19,5 mln zł. Są to ogromne inwestycje finansowane z środków gminnych i wsparcia unijnego, ale ich realizacją i prowadzeniem schronisk zajmują się zwykle organizacje pozarządowe, typu Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami.
Prywatni właściciel schronisk mogą liczyć na comiesięczne dotacje gminne związane z realizacją zadań opieki nad bezdomnymi zwierzętami. Liczone są one w sposób ryczałtu za odłowienie i opiekę nad zwierzęciem lub tzw. „psiodniówkę” czyli kwotę za każdy dzień pobytu psa w schronisku.
W schronisku musi się znaleźć pomieszczenie do udzielania pomocy zdrowotnej wyposażone w stół zabiegowy, fot. ORION_production
Czy schroniska w Polsce to mordownie?
Niestety, w ostatnich latach w mediach pojawiły się druzgoczące doniesienia o podmiotach próbujących dorobić się na opiece nad bezdomnymi zwierzętami. Zdarza się bowiem, że gminy ogłaszają przetargi na prowadzenie schronisk na swym terenie, a wygrywają je podmioty oferujące najniższe ceny. Nieuczciwi przedsiębiorcy próbują wykorzystać dotacje z gminy na realizacje zadań zleconych do zarobkowania, obniżając do minimum koszty działalności. Kosztem zwierząt oczywiście.
W niektórych schroniskach komercyjnych dochodzi więc do prawdziwych dramatów, a przetrzymywane w nich psy i koty są niedożywione, chore, spragnione, a nawet umierające. Państwowy nadzór weterynaryjny nie zawsze zdoła zainterweniować na czas.
Podkreślmy więc dobitnie, że założenie schroniska dla zwierząt to nie tylko kwestia spełnienia formalności na papierze. Nie jest to też działalność lukratywna, która ma przynosić właścicielom zyski. Dobrze funkcjonujące placówki oprócz dofinansowania z gminy zwykle polegają na prywatnych sponsorach oraz pracy wolontariuszy. Dobro zwierząt powinno być zawsze priorytetem, a badania wskazują, że w zadbanych, dobrze funkcjonujących schroniskach poziom adopcji jest zawsze wyższy – pozwala to utrzymać placówkę w lepszej sytuacji ekonomicznej i jest nadrzędnym celem działania schronisk dla zwierząt.
Schronisko dla psów – pytania i odpowiedzi
Kto może otworzyć w Polsce schronisko dla psów?
Założyć schronisko dla psów może każdy przedsiębiorca, który uzyska stosowne zezwolenie od gminy.
Jak finansowane są schroniska dla psów?
Gminy przekazują wybranym podmiotom środki na prowadzenie schroniska. Dodatkowe fundusze pochodzą np. od sponsorów, z darowizn czy 1% przeznaczanego na organizacje pozarządowe, które mogą prowadzić schronisko.
Co należy zapewnić zwierzętom w schronisku?
Całodobową opiekę, karmienie minimum raz dziennie, opiekę weterynaryjną, kontrolę stanu zdrowia, profilaktykę i leczenie, w tym szczepienia oraz regularne wyprowadzanie na spacer lub wybieg.
Absolwentka Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, która oddała się pasji zgłębiania zagadek świata i pisania o nich. Specjalizuje się w ekologii, klimatologii i naukach przyrodniczo-naukowych. Żyje ponad granicami, dużo podróżuje, a w wolnym czasie pływa.
Opublikowany: 25 września, 2024 | Zaktualizowany: 24 października, 2025
- „Zezwolenie na prowadzenie schroniska dla bezdomnych zwierząt” Serwis informacyjno-usługowy dla przedsiębiorcy, https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/ou231, 28/08/2024;
- „Raport Głównego Lekarza Weterynarii z wizytacji schronisk dla zwierząt w roku 2022” Główny Inspektorat Weterynarii, https://www.wetgiw.gov.pl/nadzor-weterynaryjny/schroniska-dla-bezdomnych-zwierzat, 28/08/2024;
- „Szczegółowe wymagania weterynaryjne dla prowadzenia schronisk dla zwierząt”, Dz.U.2022.175, https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/szczegolowe-wymagania-weterynaryjne-dla-prowadzenia-schronisk-dla-19198732, 28/08/2024;
- „Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt” Dz.U. 2004 nr 69 poz. 625, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040690625, 28/08/2024;
- „Schroniska dla zwierząt biznesowym eldorado. Patologię, zdaniem ekologów, umożliwia wadliwe prawo” Krzysztof Janoś, https://www.money.pl/gospodarka/schroniska-dla-zwierzat-biznesowym-eldorado-patologie-zdaniem-ekologow-umozliwia-wadliwe-prawo-6418403475293825a.html, 28/08/2024;
- „Wyszyński: Schronisko nie może być nastawione na osiągnięcie zysku [WYWIAD]” Dorota Beker, https://serwisy.gazetaprawna.pl/samorzad/artykuly/1492785,wyszynski-bezdomnosc-zwierzat-schroniska-samorzady-urzednicy-organizacje-prozwierzece.html, 28/08/2024;
