Co wspólnota mieszkaniowa może robić na rzecz ekologii? Zielone inwestycje
Nie tylko właściciele domów jednorodzinnych mogą działać na rzecz środowiska naturalnego. Wspólnoty mieszkaniowe mają dziś do dyspozycji dotacje i atrakcyjne kredyty, które wspierają inwestycje zwiększające energiczną efektywność budynków oraz inne proekologiczne inicjatywy. To ważne, gdyż odpowiedzialność właścicieli nieruchomości to pierwszy krok w kierunku czystszych miast i lepszej przyszłości.
Poprawa efektywności energetycznej budynków
Głównym problemem w budynkach wielomieszkaniowych takich jak starsze bloki czy kamienice jest niski poziom efektywności energicznej. Co to oznacza? Źródła i systemy ogrzewania nie spełniają wymogów zrównoważonego rozwoju, a straty energii w codziennym życiu są ogromne. Przekłada się to na wyższe koszty utrzymania, co, niestety, nie dla wszystkich członków wspólnot jest już oczywiste.
Zmiana wymaga oczywiście inwestycji, których koszt nie jest mały, ale, po pierwsze, zwraca się w czasie, po drugie zaś, podlega często dofinansowaniu. Dla przykładu w Polsce w 2023 r. uruchomiono program „Ciepłe Mieszkanie”, który umożliwił wspólnotom mieszkaniowym pozyskanie środków na zakup pomp ciepła i pieców na pelety, wymianę okien i drzwi, instalację rekuperacji oraz montaż nowych systemów ogrzewania i ciepłej wody. W najbardziej zanieczyszczonych gminach Polski, gdzie walka z emisjami jest priorytetem, dofinansowanie sięgnęło aż 95% kosztów kwalifikowalnych.
Wspólnoty mieszkaniowe mogą również korzystać grantów pomocowych wspierających termomodernizację budynków. W tym przypadku mowa o działaniach zmniejszających straty energetyczne, w szczególności przygotowanie przyłączy do sieci ciepłowniczej, izolacja systemu ogrzewania, wymiana okien i drzwi lub ocieplenie przegród.
Fotowoltaika na budynkach mieszkaniowych pomaga obniżyć emisje gazów cieplarnianych, fot. bilanol/envato
Odnawialne źródła energii dla wspólnot mieszkaniowych
Krok dalej w kierunku zielonej transformacji stanowi zmiana źródeł energii na odnawialne. Nie tylko domy jednorodzinne, ale także wspólnoty mieszkaniowe mogą korzystać z dofinansowania na inwestycje w OZE. Granty udzielane są na zakup i montaż niezbędnej technologii, ale również modernizację istniejącej, o ile rezultatem będzie wzrost mocy systemu.
Z jakich OZE korzystać mogą wspólnoty mieszkaniowe w Polsce? W praktyce najczęściej wybieraną technologią są panele fotowoltaiczne, które montować można na dachach o odpowiedniej ekspozycji na słońce. Same panele to jednak nie wszystko – inwestycja może obejmować również magazyny energii, które umożliwią racjonalne wykorzystanie wyprodukowanej energii słonecznej oraz pompy ciepła współpracujące z fotowoltaiką.
Inwestycje w OZE na poziomie wspólnot mieszkaniowych są nie tylko łatwiejsze do udźwignięcia niż w przypadku właścicieli jednorodzinnych domów, ale także pomagają uniezależnić się od zmian ceny prądu elektrycznego i ewentualnych przyszłych kryzysów energetycznych. Dodatkowo, to oczywiście ogromny bonus dla środowiska naturalnego.
Tabela przedstawiająca przykładowe inicjatywy ekologicznych wspólnot mieszkaniowych; opracowanie własne
Mała retencja
Energetyczna efektywność budynków mieszkaniowych to nie jedyny sposób, w jaki wspólnoty mieszkaniowe mogą przysłużyć się ekologii. Dalszym „polem do popisu” jest problematyka zbioru wody deszczowej, która w większości przypadków jest niewykorzystywana, a w wielu miejscach Polski w nadmiarze bywa przyczyną podtopień.
Niebieskie i zielone dachy oraz mała retencja na obszarze wokół budynku to sposób na zatrzymanie wody deszczowej z korzyścią dla środowiska naturalnego i infrastruktury. Zagony, ogrody deszczowe i sztuczne oczka pomagają zazielenić przestrzeń wokół budynku, a dodatkowo działają jako ochrona przeciw suszy i powodzi. Nawet prosty projekt polegający na wymianie betonowych powierzchni na tereny zielone lub drogi o potencjale absorpcyjnym to ważny krok w kierunku zrównoważenia zaburzonego cyklu wodnego w miejskich ekosystemach.
Ekologiczne wspólnoty mieszkaniowe mogą dbać o zazielenianie terenów wokół budynku, fot. astrakanimages/envato
Inne proekologiczne działania wspólnot mieszkaniowych
Co jeszcze mogą robić wspólnoty mieszkaniowe na rzecz bardziej ekologicznego życia? Na pewno zasadne jest świadome kierowanie lokalną segregacją odpadów. Mowa zarówno o technicznym aspekcie kontenerów, ich dostępności i jakości, jak i edukacji na temat prawidłowego sortowania śmieci. Modnym trendem jest np. montaż kontenerów półpodziemnych, które nie tylko prezentują się bardziej estetycznie, ale pozwalają też zaoszczędzić miejsce.
Kolejną ciekawą inicjatywą jest inwestycja w przydomowe ładowarki do elektrycznych aut i pojazdów typu rowery czy hulajnogi, którą można połączyć z montażem fotowoltaiki. Tak infrastruktura ma dalekosiężne znaczenie i zachęca mieszkańców do wymiany samochodów na bardziej ekologiczne modele, co przekłada się na jakość powietrza w okolicy. W różowym scenariuszu mieszkańcy przesiąść się mogą na jednoosobowe pojazdy elektryczne (jak i te tradycyjne), co dodatkowo wpłynie pozytywnie na natężenie ruchu na osiedlu.
Program zazieleniania obszarów wokół budynku można połączyć z sadzeniem drzew, które dodatkowo zapewniają strefę cienia, chroniąc przed upałami. Więcej drzew to oczywiście więcej tlenu oraz warunki dla rozwoju lokalnej fauny, zwłaszcza ptaków. Zagospodarowanie wspólnej przestrzeni może też obejmować sadzenie roślin użytkowych – od krzewów owocowych po warzywa i zioła.
Naturalnie, zielone projekty we wspólnocie mieszkaniowej wymagają zgodności, aktywności jej członków oraz solidarności. Przy odrobinie dobrej woli zwykły „blok” może jednak zmienić się nie do poznania!
Ekologiczne wspólnoty mieszkaniowe – pytania i odpowiedzi
Skąd wspólnoty mogą pozyskiwać dofinansowanie na działania proekologiczne?
Granty i kredyty oferowane są m.in. w ramach rządowych i gminnych programów dofinansowania zielonej transformacji, programów NFOŚiGW, ale także w wielu bankach, np. BGK.
Na co można uzyskać dofinansowanie?
Koszty kwalifikowalne obejmują nie tylko zakup i montaż nowych technologii, sprzętów i obiektów, ale także przygotowanie dokumentacji technicznej, w tym audytów energetycznych.
Na czym polega poprawa efektywności energetycznej budynku?
W pierwszej kolejności warto skupić się na ograniczeniu strat energetycznych, a kolejne kroki mogą obejmować m.in. inwestycje w OZE.
- „O programie Ciepłe Mieszkanie” CzystePowietrze, https://czystepowietrze.gov.pl/inne-programy/cieple-mieszkanie/o-programie, 6/11/2024;
- „Premia termomodernizacyjna” BGK, https://www.bgk.pl/male-i-srednie-przedsiebiorstwa/modernizacja-i-rewitalizacja/premia-termomodernizacyjna-z-opcja-grantu-termomodernizacyjnego/, 6/11/2024;
- „Grant OZE” BGK, https://www.bgk.pl/krajowy-plan-odbudowy/grant-oze/, 6/11/2024;
- „Bo wspólnie możemy więcej! ECO rozwiązania dla wspólnot mieszkaniowych Bank” ING, https://spolecznosc.ing.pl/-/Blog/Bo-wsp%C3%B3lnie-mo%C5%BCemy-wi%C4%99cej-ECO-rozwi%C4%85zania-dla-wsp%C3%B3lnot/ba-p/31054, 6/11/2024;
- „Eko-Wspólnota z Zyskiem” BNP Paribas, https://www.bnpparibas.pl/strefa-zielonych-produktow/produkty/eko-wspolnota-z-zyskiem, 6/11/2024;
- „7 Eco-Friendly Practices That Can Transform Your Housing Society” Tick Boxes, https://www.linkedin.com/pulse/7-eco-friendly-practices-can-transform-your-housing-society-qzpfc, 6/11/2024;
- “Sustainable Practices For Green Living In Housing Societies” Times Property, https://timesproperty.com/article/post/practices-for-green-living-in-housing-societies-blid6164, 6/11/2024;
