Czym jest lampa lawa i jak działa?
Znasz hipnotyzujące uczucie oglądania lampy lawowej z jej kolorowymi, wirującymi bąbelkami? Akcja, którą widzisz, jest w rzeczywistości zabawnym eksperymentem naukowym. Dzięki temu projektowi możesz stworzyć własną lampę lawową z materiałów dostępnych w domu! Jest to łatwy i bezpieczny sposób, a do tego wygląda bardzo fajnie.
Na jakiej zasadzie działa lawa lampa? Gęstość jest miarą tego, jak zwarta jest substancja – ile jej mieści się w określonej przestrzeni. Jeśli zmierzysz równą objętość oleju i wody, przekonasz się, że woda jest cięższa niż ta sama ilość oleju. Dzieje się tak, ponieważ cząsteczki wody są bardziej upakowane; filiżanka wody faktycznie ma większą masę niż filiżanka oleju. Ponieważ woda jest gęstsza niż olej, opadnie na dno, gdy zostaną umieszczone w tym samym pojemniku. Na gęstość ma wpływ też temperatura — im cieplejsza jest ciecz, tym mniej będzie gęsta. Kolejne zjawisko to polaryzacja, które zapobiega mieszaniu się oleju i wody. Cząsteczki oleju są niepolarne – nie mają ładunku dodatniego ani ujemnego, więc w ogóle nie są przyciągane do cząsteczek wody. Dlatego olej i woda nie mieszają się!
A dlaczego lawa w lampie wiruje? Gęstsza ciecz opada na dno, ale światło lampy podgrzewa ją, aż rozszerza się i staje się mniej gęsta, powodując, że unosi się w górę. W miarę oddalania się od źródła światła, ochładza się i staje się gęstsza, co sprawia, że ponownie opada na dno. Wtedy cykl zaczyna się od nowa.
W naszym eksperymencie, zamiast światła, użyliśmy musującej tabletki ( np. Alka-seltzer) do zasilania lampy.
