Czy nawłoć kanadyjska jest dużym zagrożeniem w Polsce?
Nawłoć kanadyjska (Solidago canadensis) to roślina, która, mimo swojego atrakcyjnego wyglądu, stanowi poważne zagrożenie dla rodzimych ekosystemów w Polsce. Sprowadzona z Ameryki Północnej w XIX wieku jako roślina ozdobna, szybko stała się jednym z najgroźniejszych gatunków inwazyjnych w kraju. Czy powinniśmy się jej bać?
- Ekspansja i inwazyjność
- Zmiany w ekosystemie
- Zmiany we właściwościach gleby
- Czy nawłoć kanadyjska ma wpływ na zdrowie ludzi żyjących w okolicy?
- Alergie i problemy zdrowotne
- Wpływ na ekosystem i zdrowie
- Działania zwalczające
- Co robić jeśli w naszej okolicy rozrosła się nawłoć kanadyjska?
- Czy nawłoć kanadyjska może nam zaszkodzić?
Ekspansja i inwazyjność
Nawłoć kanadyjska charakteryzuje się niezwykle szybkim wzrostem oraz zdolnością do produkcji dużej ilości lekkich nasion, które są łatwo rozprzestrzeniane przez wiatr. Roślina ta rozmnaża się także wegetatywnie za pomocą kłączy, co znacząco ułatwia jej kolonizację nowych terenów. Obecnie nawłoć można spotkać na nieużytkach, przydrożach oraz w miejscach, gdzie gleba jest zaburzona. Jej obecność prowadzi do wypierania rodzimych gatunków, co zagraża różnorodności biologicznej.
Zmiany w ekosystemie
Nawłoć kanadyjska wpływa negatywnie na właściwości gleby, zwiększając pH oraz zawartość azotu i węgla, co uniemożliwia kiełkowanie rodzimych roślin. Gęste łany nawłoci ograniczają dostęp światła do innych gatunków, co prowadzi do ich wyginięcia. Ponadto, po przekwitnięciu nawłoci, obszary te stają się “pustyniami pokarmowymi” dla pszczół i innych owadów zapylających, które nie mogą znaleźć alternatywnych źródeł pożywienia.
Zmiany we właściwościach gleby
Nawłoć kanadyjska wpływa także na właściwości gleby. Jej obecność prowadzi do zwiększenia pH oraz zawartości azotu i węgla w glebie, co może negatywnie wpływać na inne rośliny. Zmiany te utrudniają kiełkowanie rodzimych gatunków, co w dłuższej perspektywie prowadzi do wyjaławiania gleby. Gęste łany nawłoci ograniczają dostęp do pokarmu dla wielu gatunków zwierząt, w tym ptaków, które gniazdują na ziemi. Brak rodzimych roślin oraz owadów w takich obszarach wpływa na zmniejszenie liczebności tych gatunków.
Łany nawłoci rozrastają się, zagrażając uprawie kwiatów. fot.pictures for you/envato.com
Czy nawłoć kanadyjska ma wpływ na zdrowie ludzi żyjących w okolicy?
Obecność nawłoci kanadyjskiej (Solidago canadensis) w Polsce może wpływać na zdrowie ludzi, głównie poprzez wywoływanie alergii. Roślina ta kwitnie od lipca do października, co pokrywa się z okresem, w którym wiele osób doświadcza objawów alergicznych, takich jak katar sienny. Pyłki nawłoci są silnymi alergenami, co może prowadzić do nasilenia objawów u osób wrażliwych na alergeny roślinne.
Alergie i problemy zdrowotne
Nawłoć kanadyjska jest znana z tego, że jej pyłek może powodować reakcje alergiczne, w tym:
- Katar sienny: Objawy obejmują kichanie, swędzenie nosa i oczu oraz wydzielinę z nosa
- Astma: Osoby cierpiące na astmę mogą doświadczać zaostrzenia objawów w wyniku kontaktu z pyłkiem nawłoci
- Podrażnienia skóry: Kontakt z rośliną może prowadzić do podrażnień, zwłaszcza u osób o wrażliwej skórze
Wpływ na ekosystem i zdrowie
Choć nawłoć kanadyjska jest czasami postrzegana jako pożytek dla pszczół, jej inwazyjny charakter prowadzi do ograniczenia liczebności rodzimych zapylaczy, co w dłuższej perspektywie może wpływać na zdrowie ekosystemów, a tym samym na zdrowie ludzi, którzy są od nich zależni. Zmiany w bioróżnorodności mogą prowadzić do zmniejszenia dostępności lokalnych źródeł żywności i zmiany w jakości środowiska.
Działania zwalczające
Aby ograniczyć rozprzestrzenianie się nawłoci, konieczne są regularne działania kontrolne. Najskuteczniejszą metodą jest koszenie pędów przed okresem kwitnienia, co zapobiega zawiązywaniu nasion. Tego rodzaju zabiegi są pracochłonne i wymagają systematyczności, jednak mogą przynieść pozytywne rezultaty, jeśli będą prowadzone przez kilka lat. Przy powyższych dolegliwościach warto udać się do lekarza po leki antyalergiczne.
Dziecko ze stanem alergicznym w otoczeniu nawłoci kanadyjskiej. fot.christeing/envato.com
Co robić jeśli w naszej okolicy rozrosła się nawłoć kanadyjska?
W przypadku mniejszych skupisk nawłoci, skuteczną metodą jest ręczne wykopywanie roślin, w tym ich korzeni. Należy to robić ostrożnie, aby usunąć jak najwięcej kłączy, które mogą ponownie wypuścić nowe pędy. W przypadku dużych skupisk, można rozważyć użycie herbicydów. Należy jednak stosować je z rozwagą, aby nie zaszkodzić innym roślinom oraz ekosystemowi. Zawsze warto skonsultować się z profesjonalistą w tej dziedzinie, aby dobrać odpowiedni preparat i sposób aplikacji.
Czy nawłoć kanadyjska może nam zaszkodzić?
Nawłoć kanadyjska ma potencjalnie negatywny wpływ na zdrowie ludzi, szczególnie w kontekście alergii. Jej obecność w krajobrazie Polski nie tylko zagraża rodzimym ekosystemom, ale również może wpływać na samopoczucie osób wrażliwych na alergeny roślinne. W związku z tym, ważne jest podejmowanie działań mających na celu kontrolowanie jej rozprzestrzenienia oraz edukacja społeczeństwa na temat jej skutków. Nawłoć kanadyjska to przykład rośliny, która, mimo początkowych korzyści, takich jak produkcja nektaru, stała się poważnym zagrożeniem dla rodzimych ekosystemów.
Współpraca lokalnych społeczności oraz instytucji zajmujących się ochroną środowiska może pomóc w ograniczeniu jej negatywnego wpływu na środowisko naturalne.
Dziennikarka, pasjonatka zdrowego stylu życia. Ekolog i właścicielka trzech psów.
Opublikowany: 4 września, 2024 | Zaktualizowany: 25 sierpnia, 2025
- Kabuce, N.; Priede, N. NOBANIS—Invasive Alien Species Fact Sheet—Solidago canadensis. Available online: www.nobanis.org ;
- Gallardo, B.; Bacher, S.; Bradley, B.; Comín, F.A.; Gallien, L.; Jeschke, J.M.; Sorte, C.J.B.; Vilà, M. InvasiBES: Understanding and Managing the Impacts of Invasive Alien Species on Biodiversity and Ecosystem Services. NeoBiota 2019, 50, 109–122. EPPO Lists of Invasive Alien Plants. www.eppo.int/ACTIVITIES/invasive_alien_plants/iap_lists#iap ;
- CABI Compendium: Wallingford, UK, 2024. Chen, G.; Zhang, C.; Ma, L.; Qiang, S.; Silander, J.A.; Qi, L.L. Biotic Homogenization Caused by the Invasion of Solidago canadensis in China. J. Integr. Agric. 2013, 12, 835–845.;
- Moroń, D.; Lenda, M.; Skórka, P.; Szentgyörgyi, H.; Settele, J.; Woyciechowski, M. Wild Pollinator Communities Are Negatively Affected by Invasion of Alien Goldenrods in Grassland Landscapes. Biol. Conserv. 2009, 142, 1322–1332. ;
- Zhu, X.; Li, W.; Shao, H.; Tang, S. Selected Aspects of Invasive Solidago canadensis with an Emphasis on Its Allelopathic Abilities: A Review. Chem. Biodivers. 2022;
- Dudek, K., Michlewicz, M., Dudek, M., & Tryjanowski, P. (2016). Invasive Canadian goldenrod (Solidago canadensis L.) as a preferred foraging habitat for spiders. Arthropod-Plant Interactions, 10(5), 377-381. ;
Nawłoć pięknie wygląda, ale niestety strasznie się rozrasta i ciężko ją wyrwać, bo ma długie kłącza.